Zoeken

215 resultaten voor Voorde, Marije ten gevonden

Antidepressiva-geïndiceerd seksueel disfunctioneren bij vrouwen

Antidepressivagebruik is geassocieerd met seksuele disfunctie als bijwerking. Dit kan leiden tot verminderde therapietrouw en zelfs tot het stoppen van de medicatie. Daarbij wordt seksueel disfunctioneren geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. De ervaringen van vrouwen met seksuele disfunctie als gevolg van antidepressivagebruik zijn nauwelijks beschreven, wat niet wil zeggen dat vrouwen geen seksuele disfunctie ervaren. Juist omdat vrouwen een tweemaal zo hoog risico op een...

Lees het artikel

Preventie en behandeling van seksueel geweld

Het thema ‘seksueel geweld’ krijgt sinds een aantal decennia steeds meer aandacht in de (sociale) media. Het is een term die gebruikt wordt voor alle handelingen waarbij een persoon iemand dwingt seksuele handelingen uit te voeren, te ondergaan of te zien. In dit artikel wordt ingegaan op de prevalentie van seksueel geweld, veelvoorkomende misvattingen, en wordt een inleiding gegeven over preventiestrategieën en behandelinterventies.

Lees het artikel

Mindfulness-Based Cognitive Therapy bij een depressieve stoornis

Depressie is een veelvoorkomende en vaak recidiverende psychiatrische stoornis. Medicamenteuze behandelstrategieën en psychotherapie gelden als standaard bij het voorkomen van recidive bij depressie. Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) is een relatief nieuwe en zeer bruikbare behandelmethode om het risico op terugval in een depressie te verminderen. Aan de hand van de casusbeschrijving van Peter, een man met een recidiverende depressie die geen medicatie wil gebruiken, wordt in...

Lees het artikel

Interventies bij een waanstoornis

Een waanstoornis is een relatief zeldzaam voorkomende stoornis. Veel mensen met psychoses of wanen hebben trauma’s in hun leven meegemaakt, die een belangrijke rol spelen in ontstaan en bestaan van psychoses of wanen. Aan de hand van een casus wordt getoond hoe trauma kan interacteren met een waanstoornis en wat de behandelimplicaties zijn. Eye movement desensitisation and reprocessing (EMDR) wordt als mogelijke behandeloptie besproken.

Lees het artikel

Rijgeschiktheid en psychiatrie

Psychiatrische stoornissen en gebruik van psychofarmaca kunnen van invloed zijn op de rijgeschiktheid. Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) gebruikt wettelijk vastgelegde criteria om te bepalen of patiënten met een psychiatrische stoornis hun rijbewijs mogen krijgen of behouden. Dezelfde criteria kunnen door behandelaars gebruikt worden voor een advies aan hun patiënt. De criteria ten aanzien van stemmingsstoornissen en psychotische stoornissen zijn afgelopen jaar...

Lees het artikel

Hepatitis C, the silent killer overwonnen?

Lia Meerkerk  Rubriek(en): Ziektebeeld

Hepatitis C wordt ook wel de silent killer genoemd. De diagnose wordt vaak laat gesteld en er kan dan al veel schade zijn aangericht. Een vroege diagnose is van groot belang om complicaties te voorkomen. De afgelopen jaren is er veel veranderd ten aanzien van de behandeling van hepatitis C. Medicatie die nu beschikbaar is, geeft een grotere kans op genezing en kan gezien het gunstigere bijwerkingenprofiel aan meer patiënten worden voorgeschreven. Ook voor patiënten bij wie...

Lees het artikel

Werken met de International Classification of Functioning

In dit artikel wordt beschreven hoe verpleegkundigen het zelfmanagement van patiënten kunnen bevorderen door het toepassen van de International Classification of Functioning (ICF) binnen het klinisch redeneerproces. Door met behulp van de ICF het functioneren in kaart te brengen en de krachten en klachten inzichtelijk te maken, worden gegevens verzameld om tot een verpleegkundige diagnose te komen. Daarnaast wordt in dit artikel stilgestaan bij het belang van classificeren door...

Lees het artikel

Zelfmanagementeducatie bij bipolaire stoornissen

Zelfmanagementeducatie bij een bipolaire stoornis is een complexe interventie, die vraagt om een subtiel samenspel van afstemming tussen zorgverleners, patiënten en naastbetrokkenen. Hoe begeleidt u dit leerproces als verpleegkundige in een triade? Zelfmanagementeducatie biedt patiënten en naastbetrokkenen hoop om de regie over het eigen leven terug te winnen, ondanks de lichamelijke en de psychosociale gevolgen van een bipolaire stoornis.

Lees het artikel

De flexmonitor

Een methodische interventie om flexibiliteit en veerkracht te creëren, van en voor het team De flexmonitor is een teammethode die geschikt is voor allerlei werkteams waarvan de leden ongeveer dezelfde taken hebben en een gemeenschappelijk doel delen. De flexmonitor geeft teams een methodische aanpak voor het creëren van flexibiliteit en draagkracht. Wanneer ontwikkelingen vroegtijdig worden opgemerkt, is het mogelijk in te grijpen voordat een daadwerkelijke...

Lees het artikel

Online behandeling van sociale angst in coronatijd

COVID-19 bracht sociale isolatie, afstand, eenzaamheid en angst voor het onbekende. Luxerende factoren voor mensen met een sociale angststoornis. Angststoornissen zijn een van de meest voorkomende psychische stoornissen. Sociale angst geeft beperkingen en gaat voorbij aan reële of problematische angst. Oplettendheid in een zogenoemd ‘coronatijdperk’ is vereist om angsten die het functioneren belemmeren te herkennen en vroegtijdig te behandelen.

Lees het artikel

Personen met verward gedrag

Er is de afgelopen jaren steeds meer aandacht gekomen voor verwarde personen. Dit is een begrip waarover weinig consensus is en waaronder een grote diversiteit aan mensen kan worden geschaard. In één op de vijf gevallen is er sprake van psychiatrische problematiek. Vaak zijn er dan meerdere problemen, zoals psychiatrische symptomen, verslavingsproblematiek en (licht) verstandelijke beperking, veelal gecombineerd met problemen op verschillende levensgebieden zoals schulden en...

Lees het artikel

Trauma en psychose

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat veel mensen met een psychosegevoeligheid onderliggend trauma hebben. Lange tijd werd gedacht dat dit trauma niet eerder behandeld kon worden dan dat de psychose in remissie was. Tegenwoordig weten we echter dat het behandelen van trauma in een vroege fase van de psychosebehandeling positieve effecten heeft op het herstel.

Lees het artikel

Patienten die doen alsof ze psychisch ziek zijn: de nagebootste stoornis met psychische verschijnselen

Geveinsde ziekten komen binnen de gezondheidszorg veel voor. Mensen kunnen vele redenen hebben om ziekte te veinzen Ziek zijn heeft naast nadelen onmiskenbare voordelen, van externe en van interne aard. Dit artikel gaat over het veinzen van klachten vanwege interne psychologische motieven bij de veinzer. In DSM-IV-termen wordt dat een nagebootste stoornis genoemd. Na beschrijving van vóórkomen en beloop van nagebootste stoornissen met vooral lichamelijke symptomen wordt...

Lees het artikel

Lichamelijke klachten bij PTSS

Lichamelijke klachten en zintuigelijke waarnemingen komen regelmatig voor bij de posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dit artikel beschrijft de verschillende manieren waarop trauma kan worden opgeslagen. Aan de hand van een casus wordt ingegaan op parallelle opslag en sequentiële opslag uit de structurele-dissociatietheorie.

Lees het artikel

Swingers en middelengebruik

Swingers die de soa-poli van GGD Twente bezoeken geven steeds vaker aan dat zij alcohol en/of drugs gebruiken tijdens het swingen. Omdat concrete informatie over gebruik door swingers ontbrak, besloot GGD Twente onderzoek te verrichten naar frequentie en mate van gebruik, evenals ervaren positieve en negatieve effecten. Resultaten tonen aan dat het gebruik van drugs door swingers, oftewel wappen, wint aan populariteit. Tevens worden verschillende typen drugs gecombineerd om bepaalde...

Lees het artikel

Stemmen horen

GGZ-verpleegkundigen krijgen regelmatig te maken met patiënten die stemmen horen oftewel akoestische hallucinaties hebben. Een akoestische hallucinatie is een zintuiglijke waarneming zonder een passend objectief waarneembare stimulus. De oorzaak hiervan kan te maken hebben met extreme omstandigheden, trauma of ziekte. Wanneer iemand geen controle meer heeft over de stemmen en er naar gaat handelen, spreken we van een psychiatrische stoornis. Van belang is dat de akoestische...

Lees het artikel

Cognitieve gedragstherapie bij psychotische klachten

Voor patiënten met een eerste psychose is cognitieve gedragstherapie (CGT) een belangrijke evidence-based interventie. Het uitgangspunt van CGT is dat het denken van invloed is op het gevoelsleven en op het gedrag en niet zozeer wat iemand overkomen is in het leven. Zo kunnen dezelfde dreigementen bij de één tot angst leiden, terwijl de ander er zich niet zo veel van aantrekt. CGT is een gestructureerde behandeling, waarbij de therapeut samen met de patiënt stap voor...

Lees het artikel

Amyotrofische laterale sclerose (ALS)

Amyotrofische laterale sclerose (ALS) is een progressieve aandoening met toenemende spierzwakte. Patiënten overlijden als gevolg van zwakte van de ademhalingsspieren. Er is een grote variatie in snelheid van progressie en voorkomende symptomen per patiënt. Meest voorkomende symptomen zijn toename van functionele beperkingen, spraak- en slikproblemen, ademhalingszwakte en cognitieve veranderingen. De veelheid aan symptomen en het progressieve verloop maken de zorg complex en...

Lees het artikel

Heterogeniteit van ADHD bij volwassenen

ADHD is een complexe stoornis die wordt gekenmerkt door klinische symptomen van onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit. Voor ADHD bij volwassenen is maar weinig aandacht; pas in 2015 is een eerste richtlijn uitgebracht. Deze geeft echter geen adviezen hoe om te gaan met de heterogeniteit van ADHD. Zowel uit de omschrijving van de diagnose als uit onderzoek naar de oorzaken van ADHD blijkt dat er geen eenduidig beeld van ADHD bestaat. En ook bij één patiënt kan...

Lees het artikel

De persisterende waarneemstoornis door hallucinogenen

 De persisterende waarneemstoornis door hallucinogenen (hallucinogen persisting perception disorder; HPPD) is een relatief onbekende aandoening, waarbij herbelevingen of flashbacks optreden na een periode van gebruik van drugs. 1 LSD is het meest bekende voorbeeld, maar de flashbacks kunnen ook voorkomen na gebruik van ketamine, paddo’s, XTC of cannabis (tabel 1). 2,3,4 De symptomen worden beschreven als repercepties van visuele symptomen die optraden tijdens het gebruik van het...

Lees het artikel

Psychiatrie en rookvrij-beleid

Nederlandse zorginstellingen willen in 2025 rookvrij zijn. Het percentage rokers ligt onder psychiatrische patiënten veel hoger dan in de algemene bevolking. Medisch Spectrum Twente (MST) heeft sinds mei 2020 een rookvrij-beleid. Professionals werkzaam op de afdeling Psychiatrie lopen hierbij tegen problemen aan. De therapeutische aanpak van roken lijkt onvoldoende een onderdeel van de behandeling binnen de psychiatrie in het algemeen. Ook op de afdeling Psychiatrie van MST lijkt...

Lees het artikel

(H)erkennen van zwakbegaafdheid bij ouderen

Het is complex om zwakbegaafdheid bij ouderen te herkennen en een behandeling te indiceren. In deze casus wordt beschreven welke diagnostiek de regiebehandelaar toepast bij een oudere vrouw, om zwakbegaafdheid, een depressie en de gevolgen ervan in het dagelijks leven te herkennen. Het wordt duidelijk dat overvraging, vanwege weggevallen structuur en ondersteuning, ten grondslag ligt aan probleemgedrag.

Lees het artikel

Stoppen met roken in de GGZ

Er vindt een maatschappelijke verschuiving plaats in de houding ten opzichte van roken. Dit wordt, onder andere, gedreven door de aangifte tegen de tabaksindustrie. Een groot aantal zorgverleners, ziekenhuizen en ook GGZ-instellingen heeft zich achter deze aangifte geschaard. Toch roken veel patiënten en medewerkers in de GGZ. Daarom is het extra belangrijk dat er in deze sector aandacht is voor deze verandering en professionals kennis hebben over...

Lees het artikel

De kracht van de verpleegkundige discipline op de high en intensive care

Niels Bouwhuis en Vreeker, Y.  Rubriek(en): Innovatie

Vermindering van dwang en drang; herstelondersteunende zorg; hogere maatschappelijke verwachtingen ten aanzien van de geestelijke gezondheidszorg; verregaande ambulantisering. Allerlei factoren dwongen de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg (GGZ) tot herziening van de gesloten-opnameafdelingen. Diverse partijen zochten gezamenlijk naar een antwoord op dit dilemma en vonden dit in de ontwikkeling van high en intensive care (HIC). De belangrijkste twee doelstellingen van HIC zijn hoge...

Lees het artikel

Zelfzorg bij complexe traumagerelateerde stoornissen

Voor mensen met een (complexe) posttraumatische stressstoornis (CPTSS) en/of een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) is zelfzorg niet vanzelfsprekend. Terwijl vele mensen niet hoeven na te denken bij zelfzorg, is het voor deze doelgroep een zeer complexe handeling. Zo bestaat douchen uit: jezelf uitkleden, aanraken en wassen. En tandenpoetsen uit: iets in je mond hebben, wat beweegt en smaakt. Deze handelingen kunnen traumatische herinneringen oproepen, wat regelmatig leidt tot...

Lees het artikel

Met de beste bedoelingen...

Voor velen is en blijft het medisch beroepsgeheim een lastig onderwerp. Zeker in een tijd dat het beroepsgeheim steeds meer onder druk staat en zorginstanties bijvoorbeeld verplicht worden om medewerking te verlenen bij het verstrekken van medische gegevens over de patiënt ten behoeve van de financiering van de zorg. Ook in de praktijk is het voor de verpleegkundige lastig te beoordelen, wanneer wel en wanneer geen informatie mag worden verstrekt aan derden of externe instanties....

Lees het artikel

Bewegen als medicijn

Bewegen heeft een positieve invloed op zowel de fysieke als mentale gezondheid en verlengt de levensverwachting met één tot vier jaar. Bewegen kan preventief en curatief worden ingezet als interventie in de gezondheidszorg. Er is in toenemende mate evidentie voor de positieve gezondheidseffecten van bewegen en ook richtlijnen ten aanzien van duur en intensiteit zijn beschikbaar, zoals de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). Om bewegen als interventie in te zetten liggen de...

Lees het artikel

Omgaan met patiënten die zichzelf beschadigen

De verschillende perspectieven van patiënten en hulpverleners op zelfbeschadigend gedrag kunnen ertoe leiden dat zij in houding en gedrag tegenover elkaar komen te staan. Het gevolg is dat beide partijen moeite hebben om de gevoelens en gedachten te bespreken die aan zelfbeschadiging ten grondslag liggen. Het bespreken van deze onderliggende problemen is noodzakelijk om tot inzicht in en herstel van zelfbeschadiging te komen. De training Met Mij Alles Goed is ontwikkeld om de...

Lees het artikel

Conversiestoornis

De conversiestoornis begint langzaam maar zeker uit de hoek van onbegrip en afwijzing te komen. In de lange geschiedenis van de onbegrepen uitvalsverschijnselen is de stoornis getooid met diverse namen en verklaringen. Hiervan is de term hysterie, afgeleid van de dwalende baarmoeder door het gefrustreerde lichaam, nog het meest bijgebleven. Hysterie heeft in de loop der jaren de bijklank van aanstellen en theater gekregen. De mensen die door onbegrepen uitvalsverschijnselen getroffen werden,...

Lees het artikel

Diagnostiek en behandeling van de gegeneraliseerde angststoornis

In dit artikel wordt het klinisch redeneerproces beschreven dat gevolgd is in de behandeling van een 77-jarige vrouw die sinds vijf jaar in behandeling is bij de generalistische basis GGZ vanwege een depressieve stoornis. Na intake bij de specialistische GGZ wordt duidelijk dat er sprake is van een gegeneraliseerde angststoornis. Dit artikel laat tevens zien dat door de toepassing van gepersonaliseerde diagnostiek volgens de International Classification of Functioning, Disability and health,...

Lees het artikel

Katatonie: een intrigerend neuropsychiatrisch syndroom

Katatonie is een intrigerende neuropsychiatrische aandoening, die sinds enige jaren weer beter wordt herkend. Dit is van groot belang, omdat katatonie in de acute fase en mits adequaat behandeld een zeer goede prognose heeft. Bovendien kunnen dan ernstige complicaties zoals dehydratie, trombose of contracturen worden voorkomen. Katatonie komt voor in samenhang met een grote verscheidenheid en veelheid aan psychiatrische en somatische aandoeningen, en zeker niet alleen bij schizofrenie. Het...

Lees het artikel

De stemmenpoli

De stemmenpoli in het UMC Utrecht voorziet in een behandeling voor mensen die stemmen horen. De behandeling neemt één dag in de week in beslag en bestaat uit een groepsbehandeling, psycho-educatie, individuele behandeling en psychomotorische therapie (PMT). Stemmen horen kan bij verschillende ziektebeelden voorkomen blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Dit betekent dat er een diversiteit is aan mensen die op de stemmenpoli worden behandeld. Uit de praktijk blijkt dat er bij...

Lees het artikel

Mondzorg bij mensen met een psychotische stoornis

De zorg voor een goede mondgezondheid bij mensen met psychotische symptomen is onontbeerlijk en zou een vast onderdeel moeten zijn binnen de integrale zorgverlening rond om mensen met een psychotische stoornis. Hiervoor zijn geen concrete vastomlijnde richtlijnen, protocollen of interventies ontwikkeld en er is weinig systematische aandacht voor. Goede kennis van zaken, overzicht, proactiviteit, zorgvuldige regie, verantwoordelijkheid en multidisciplinaire afstemming zijn essentieel om...

Lees het artikel

Zorgstandaard Leefstijl

Leefstijl kan een belangrijke rol spelen bij het ontstaan, verergeren of verminderen van psychische klachten. Leefstijl omvat verschillende aspecten, die elkaar wederzijds beïnvloeden. Het gaat om aspecten uit ieders dagelijkse routine zoals voeding, slaap, middelengebruik en beweging. Het aannemen en behouden van een gezonde leefstijl kan een belangrijk onderdeel zijn van de preventie en behandeling van psychische klachten. Zorgverleners weten echter niet altijd hoe ze...

Lees het artikel

Obstipatie

‘ Hou uw achterpoortje open, dan kan de dokter naar de duvel lopen ’. Het oude Vlaamse volksgezegde toont het belang dat men door de eeuwen heen hecht aan een goede stoelgang. Het waarschuwt ook voor de problemen die ontstaan wanneer de stoelgang verstoord is. Obstipatie is nog steeds een ondergeschoven kindje in de geneeskunde. Het is een van de ‘u-weet-wel-wat-ikbedoel’ aandoeningen. Het wordt beschouwd als een bekend maar verder vooral triviaal probleem....

Lees het artikel

Interculturele consultaties

Mede door de immigratie in de afgelopen decennia kent de Nederlandse bevolking een grote diversiteit aan sociaaleconomische, culturele en religieuze achtergronden. De veranderde samenleving leidt ertoe dat verpleegkundigen en andere zorgprofessionals in toenemende mate te maken krijgen met cliënten en hun naasten, die een andere culturele achtergrond hebben dan zijzelf. Dat betekent dat zij kennismaken met voor hen onbekende opvattingen over ziekten en beperkingen, manieren om...

Lees het artikel

Medische informatie delen op verzoek van UWV

Mag of moet een verpleegkundig specialist meewerken aan het verstrekken van medische informatie ten behoeve van een herkeuring van een uitkeringsgerechtigde cliënt? In dit artikel wordt deze vraag beantwoord aan de hand van de casus over John. 

Lees het artikel

Palliatieve zorg voor de chronisch verslaafde,handvatten uit de praktijk

Richtlijnen voor palliatieve zorg zijn er al jaren, richtlijnen voor verslavingszorg ook. Gezamenlijk zullen deze begrippen als zoektermen op internet weinig hits opleveren. Sinds een aantal jaren is er landelijk een aantal bewegingen gaande om deze vormen van zorg te laten samenvloeien. Agora, het landelijk ondersteuningspunt palliatieve zorg, heeft werkgroepen die zich met dit onderwerp bezighouden.  Ook een groep eerstelijnsgeneeskundigen is met dit thema bezig. Zij hebben zich...

Lees het artikel

Vergeet niet voor jezelf te zorgen!

Na de coronapandemie bleef de vraag naar geestelijke gezondheidszorg toenemen. De stijgende wachtlijsten, de toename van hoog complexe cliënten hebben invloed op de mentale gezondheid van zorgprofessionals. Kwalitatief goede zorg behouden vereist mentaal gezonde zorgprofessionals. Dit vraagt om de juiste keuzes en investeringen. De DFY-studie (Don't Forget Yourself-studie; https://vergeetjezelfniet.nu ) richt zich op de mentale gezondheid van zorgprofessionals.

Lees het artikel

Systeemtherapie bij persoonlijkheidsproblematiek

Systemisch denken en handelen is een belangrijke aanvulling op de individuele behandeling van persoonlijkheidsproblematiek. De kans op verbetering van de klachten wordt vergroot door het betrekken van partners bij medische problemen. De kwaliteit van de zorg is ons inziens meer gewaarborgd met systemische aandacht voor de cliënt en zijn omgeving

Lees het artikel

Evaluatie van dwang

Het evalueren van dwang met zorgontvangers en zorgverleners is een belangrijke strategie om dwangtoepassingen te verminderen. In de praktijk is een incident vaak een aanleiding om dwang toe te passen. In dit artikel kijken we gericht naar het nabespreken van de dwang. Behalve evaluatie met de cliënt, worden ook teamevaluaties bekeken. Onder dwang wordt in dit artikel elke vorm van afzondering verstaan. Er wordt een samenvatting gegeven van relevante literatuur over het evalueren van...

Lees het artikel

Beroepsgeheim

Mag een zorgverlener die werkzaam is binnen een GGZ-instelling informatie delen over een patiënt met bijvoorbeeld de werkgever van deze patiënt? In dit artikel wordt het beroepsgeheim van de behandelaar uitgelegd aan de hand van de wet en wordt op deze vraag antwoord gegeven aan de hand van een casus.

Lees het artikel

Alcoholverslaving bij ouderen

In dit artikel wordt de complexiteit om ouderen te diagnosticeren en te behandelen beschreven door het samengaan van problemen of klachten op verschillende terreinen en door de overlap tussen ouderdomsklachten en alcoholgerelateerde klachten. Juist bij dergelijke complexe problematiek kan intensieve samenwerking tussen verschillende disciplines een grote meerwaarde hebben. Het verpleegkundig klinisch redeneerproces wordt beschreven vanuit de rol van de verpleegkundig specialist ggz.

Lees het artikel

De combinatie psychiatrie en hersenletsel

Hans van Dam  Rubriek(en): Ziektebeeld

De combinatie hersenletsel en psychiatrie komt frequent voor en stelt hulpverleners voor ingewikkelde zorg- en begeleidingsvragen. De grondslag van veranderd gedrag kan bepalend zijn voor interventies in behandeling en begeleiding. Dit artikel schetst de verwevenheid, wederzijdse beïnvloeding en noodzakelijke ordening in achtergronden van de complexe veranderingen in gedrag en emotieregulering. Op basis hiervan volgt een aanzet voor een passende benadering.

Lees het artikel

De zorgkaart

De Wet verplichte ggz (Wvggz) is 1 januari 2020 in werking getreden. Hij vervangt de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz), waarvan de rechterlijke machtiging (RM) en de inbewaringstelling (IBS) deel uitmaakten. De Wvggz regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening.

Lees het artikel

Complex klinisch redeneren

Op diverse werkplekken blijkt behoefte en noodzaak om op een efficiënte manier informatie te raadplegen over het proces van complex klinisch redeneren en hoe dit toe te passen in de praktijk. Dit artikel beoogt praktisch te ondersteunen bij het complex klinisch redeneren binnen het expertisegebied van de verpleegkundig specialist GGZ. Hierbij wordt gebruikgemaakt van praktische instrumenten en tekstformats, zoals de ICF, NANDA, NOC en NIC. Het gebruik van ICF, NANDA, NOC en NIC is in de...

Lees het artikel

Het nut van influenzavaccinatie

Tijdens de afgelopen drie influenzaseizoenen werden in Nederland naar schatting 6.000-10.000 mensen in het ziekenhuis opgenomen vanwege (complicaties van) influenza. Internationaal en nationaal is er al langere tijd een discussie gaande over de noodzaak van vaccineren van risicogroepen en medewerkers in de gezondheidszorg. In dit artikel gaan we in op het nut van influenzavaccinatie van zowel de (medische) risicogroepen als gezondheidszorgmedewerkers.

Lees het artikel

E-health bij mensen met ernstige psychische aandoeningen

In de GGZ wordt steeds meer gebruikgemaakt van e-health. Mensen met een ernstige psychische aandoening (EPA) beginnen niet aan e-health of stoppen er voortijdig mee. Zij lijken er nog niet klaar voor. In hoeverre zijn mensen klaar voor het gebruik van e-health en hoe kunnen zij optimaal profiteren? In dit artikel leest u welke factoren hierbij een rol spelen.

Lees het artikel

Hoogbegaafdheid in de psychiatrie

Hoogbegaafdheid bespreken in de rubriek ‘ziektebeeld’ roept wellicht weerstand op. Het is namelijk geen ziektebeeld of een DSM-5-classificatie, maar een mate van (intellectuele) capaciteit en bijbehorende persoonskenmerken. Hoogbegaafdheid in het algemeen lijkt geen grotere kans op, maar ook geen bescherming tegen psychiatrische problematiek te geven. 1 In dit artikel wordt duidelijk waarom het belangrijk is hoogbegaafdheid mee te nemen in het diagnostisch en behandelproces.

Lees het artikel

Medicatie bij een stoornis in alcoholgebruik voor abstinentie en minder drinken

Naast psychologische en herstel bevorderende interventies zijn er verschillende medicamenteuze behandelopties bij de behandeling van patiënten met een stoornis in het gebruik van alcohol. In de multidisciplinaire richtlijn Stoornissen in het gebruik van alcohol wordt aan de hand van een stappenplan een advies gegeven over de medicamenteuze behandelopties. In dit artikel leest u hoe dit stappenplan tot stand is gekomen en hoe dit eruitziet.

Lees het artikel

Camouflagegedrag bij vrouwen met ASS

Autismespectrumstoornissen (ASS) bij meisjes en vrouwen worden vaak pas laat herkend. Een bekende oorzaak hiervan is dat zij, meer dan jongens en mannen, geneigd zijn om de eigen tekortkomingen in de sociale interactie te camoufleren. Dit doen zij door het gedrag van anderen te kopiëren en zich sociaal wenselijk op te stellen. Hierdoor blijven de kenmerken van ASS bij meisjes en vrouwen vaak lang onopvallend. Camouflagegedrag zorgt echter voor overvraging van zichzelf, hogere...

Lees het artikel

Sarcoïdose en psychisch lijden

Dat lichamelijke en psychische aandoeningen tegelijkertijd kunnen voorkomen is algemeen bekend. Soms is het echter niet zo duidelijk dat een onderliggende lichamelijke ziekte een rol speelt bij mensen met psychische of psychiatrische problematiek. Het niet-onderkend zijn van een zeldzame ziekte zoals sarcoïdose is daarvan een voorbeeld. In dit artikel wordt de relatie tussen sarcoïdose en psychisch lijden toegelicht.

Lees het artikel

Aanpassingsstoornissen bij patiënten met kanker

Kanker en het krijgen van sombere en angstige gevoelens lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. Patiënten worden geconfronteerd met zware behandelingen, fysieke beperkingen en existentiële vragen. Ook voor familieleden vormt dit vaak een grote belasting. Deze situatie vergt aanpassingen van patiënten en hun omgeving, maar niet iedereen slaagt daar even goed in. In dat geval kan er een aanpassingsstoornis ontstaan, die gepaard kan gaan met (soms ernstige) somberheid, angst...

Lees het artikel

Multipele sclerose

Marco Heerings  Rubriek(en): Ziektebeeld

Multipele sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel. MS komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen (3 : 1). Er wordt nog steeds onderzoek verricht naar de oorzaken en mogelijke behandeling van MS. In dit artikel leest u enkele resultaten daarvan. Mensen met MS vormen een grote belasting voor de mantelzorger. Voor u als verpleegkundige en verpleegkundig specialist is er een aantal aandachtpunten waarmee u rekening dient te houden.

Lees het artikel

Het 22q11.2-deletiesyndroom

Het 22q11.2-deletiesyndroom (22q11.2DS) is na het syndroom van Down het meest voorkomende genetische syndroom. Als gevolg van de grote variatie in de kenmerken, kan de diagnose worden gemist. Adequate hulpverlening staat of valt bij voldoende kennis: door het begrijpen van het volledige beeld kan de juiste zorg worden geboden. Het doel van dit artikel is GGZ-professionals meer informatie te geven over het 22q11.2DS, omdat dit vaak gepaard gaat met ontwikkelingsstoornissen en psychoses. 

Lees het artikel

Autisme versus hoogbegaafdheid

Autisme en hoogbegaafdheid bij volwassenen kunnen in uitingsvorm op elkaar lijken. Toch is het belangrijk het onderscheid goed te kunnen maken om de juiste zorg/begeleiding te kunnen bieden. 1 In dit artikel wordt aan de hand van een casus een overzicht gegeven van wat autisme en hoogbegaafdheid zijn en wat overeenkomsten en verschillen zijn.

Lees het artikel

Verdriet op meerdere sporen

Keirse, Manu  Rubriek(en): Casuïstiek

Wanneer een ernstige, levensbedreigende diagnose wordt gesteld bij een patiënt, is er een confrontatie met een rouwgebeuren op meerdere sporen. De zieke verliest zijn gezondheid en eventueel zijn leven, de familie beleeft onzekerheid, uitzichtloosheid en voelt zich bedreigd door het dreigend verlies van het samenleven. De zorgverleners ervaren soms het niet kunnen redden van het leven als falen van de behandeling en moeten de ontgoocheling en de hopeloosheid van de patiënt en de...

Lees het artikel

Suïcidaliteit uit de taboesfeer

Dorine Smit  Rubriek(en): Cliëntveiligheid

In dit artikel wordt beschreven wat suïcidaal gedrag is, hoe het ontstaat en welke indicatoren er zijn. De multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag (2012) beveelt de CASE-methodiek aan om de suïcidaliteit op structurele wijze te inventariseren en de belangrijkste risico- en beschermende factoren in kaart te brengen.

Lees het artikel

CGT bij stoppen met roken

Veel patiënten met psychiatrische problematiek roken. Naast medicatie kan cognitieve gedragstherapie helpend zijn bij stoppen met roken. In dit artikel wordt een beschrijving gegeven van een module Stoppen Met Roken en worden de ervaringen van patiënten weergegeven met deze module.

Lees het artikel

Post-partumdepressie

Het krijgen van een kind wordt gezien als een blije levensgebeurtenis. Zo’n 10% van de vrouwen ondervindt echter een depressie post partum.1 Hoewel het klinische beeld van post-partumdepressie weinig verschilt van dat van een depressie in andere situaties, zijn er specifieke factoren die van invloed zijn op diagnostiek, behandeling en beloop van deze aandoening voor zowel de moeder als het kind.

Lees het artikel

Farmacotherapie bij obsessieve-compulsieve stoornis

De obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) is een psychiatrische stoornis die gekenmerkt wordt door dwanggedachten (obsessies) en/of dwanghandelingen (compulsies). Obsessies zijn steeds terugkerende gedachten, beelden of neigingen die angst of ongemak veroorzaken. Een voorbeeld hiervan is de gedachte besmet te raken of anderen te besmetten. Compulsies zijn handelingen die steeds maar weer moeten worden uitgevoerd om de angst of onrust van de obsessies ongedaan te maken. Bijvoorbeeld, iemand...

Lees het artikel

Kwalitatief onderzoek, vis of aap?

Kwalitatief onderzoek geeft de onderzoeker de kans om uiteenlopende vragen te beantwoorden. Kwalitatieve methoden zijn onder meer geschikt om theorieën te vormen, doorleefde ervaringen in kaart te brengen en subjectieve fenomenen gedetailleerd te onderzoeken. Dit artikel bespreekt de uitgangspunten van kwalitatief onderzoek, methodologische aspecten en geeft een voorbeeld van kritische beoordeling aan de hand van een wetenschappelijke publicatie.

Lees het artikel

Nuchter slapen

‘Ik heb slecht geslapen’ is een veelgehoorde opmerking bij de start van een dag in een verslavingskliniek. Medewerkers zien dat een grote meerderheid van de cliënten hier echt last van heeft. ‘We doen het toch best goed?’, vroegen collega’s toen ze meewerkten aan een analyse van de huidige behandeling van slapeloosheid in de verslavingskliniek. Het bleek dat deze behandeling afweek van de bewezen effectieve behandeling. Toch willen...

Lees het artikel

Farmacotherapietrouw

Therapietrouw met psychofarmaca is een belangrijke factor in het effectief profiteren van een behandeling in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Om te voorkomen dat een behandeling met geneesmiddelen onnodig wordt gecompliceerd, zijn bewustwording, actief monitoren op therapietrouw en verschillende vormen van therapieontrouw aan te raden.

Lees het artikel

Euthanasie en suïcidaliteit

Bij euthanasie of hulp bij zelfdoding faciliteert een arts een patiënt bij het uitvoeren van een zelfgekozen dood. Tegelijk willen we in de GGZ suïcidale patiënten beschermen voor een zelfgekozen dood. Suïcidaal gedrag komt veel voor en is een complex probleem. In Nederland hebben naar schatting jaarlijks 410.000 mensen gedachten over suïcide. 94.000 mensen doen een suïcidepoging. In 2020 werden 88 patiënten geëuthanaseerd op basis van een...

Lees het artikel

Een vluchteling met PTSS

Patricia Strijk  Rubriek(en): Casuïstiek

In dit artikel wordt in het bijzonder aandacht besteed aan posttraumatische stresstoornis (PTSS) bij de vluchteling. Er wordt beschreven waaruit de PTSS-klachten kunnen bestaan, hoe u daarmee als verpleegkundige in de dagelijkse praktijk kunt omgaan en welke de specifieke aandachtspunten zijn bij een vluchteling. Ook de behandelmogelijkheden bij PTSS wordt kort toegelicht.

Lees het artikel

Eigen Regie en Herstel

Eigen Regie en Herstel (ERH) is erkend als goed onderbouwde langdurige GGZ-interventie. De methodiek is sinds eind 2018 weer in het publieke domein beschikbaar. De training ondersteunt mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) bij het opbouwen van een bestaan, ondanks het voortbestaan van klachten. De werkboeken zijn recent aangepast aan de nieuwste inzichten met betrekking tot herstel.

Lees het artikel

Forensisch werken met het RNR-model

Het Risk-Need-Responsivity-(RNR-)model is de basis van de forensisch psychiatrische behandeling, zowel klinisch als ambulant. Het biedt een op bewijs gebaseerde en effectieve aanpak voor cliënten die risicovol delict gedrag vertonen. Het model analyseert en voorspelt dit gedrag, waardoor een behandeling op maat mogelijk is.

Lees het artikel

Eén glas bier is twee bruine boterhammen? Of toch niet?

Ernstig ondervoede patiënten hebben bij het snel (her)starten van voeding een verhoogd risico op het ontwikkelen van het ‘refeeding’-syndroom (RS). Identificatie van risicopatiënten is belangrijk, aangezien vroegtijdige herkenning en preventie het RS zouden kunnen voorkomen. Alcoholafhankelijkheid is een risicofactor voor het ontstaan van RS. Vanwege de mogelijk fatale gevolgen is het belangrijk vóór het (her)starten van voeding te screenen op het risico...

Lees het artikel

Zorgstandaard Dissociatieve stoornissen

Dissociatie is een toestand waarbij iemand het gevoel heeft los te raken van zichzelf. Dit heet depersonalisatie. Daarnaast kan sprake zijn van derealisatie. Dan lijkt de bekende omgeving vreemd. In een dissociatieve toestand weet iemand niet goed wat echt is en wat niet. Verpleegkundigen hebben een belangrijke rol bij het observeren van deze toestand en het inzetten van passende interventies.

Lees het artikel

Zorgbehoeftegericht werken in de Jeugd-GGZ

Binnen de Jeugd-GGZ is vaak sprake van therapieontrouw, no-shows en vroegtijdige uitval. Zorgbehoeftegericht werken biedt kansen om de werkrelatie tussen patiënt en zorgverleners te versterken en de hiervoor genoemde problemen te verminderen. Binnen het zorgbehoeftegericht werken wordt de focus gelegd op het begrijpen van de problemen op de verschillende levensgebieden van de patiënt en diens ervaren zorgbehoeften.

Lees het artikel

Wettelijk vertegenwoordigers

Hulpverleners worden regelmatig geconfronteerd met cliënten die vanwege hun geestelijke of lichamelijke toestand hun eigen belangen niet goed meer kunnen vertegenwoordigen. In zulke gevallen zal de (wettelijk) vertegenwoordiger namens de cliënt optreden. In dit artikel wordt nader ingegaan op de verschillende vormen van (wettelijke) vertegenwoordiging, hun eigen taken en bevoegdheden.

Lees het artikel

Hoe gaat het met de kinderen?

In Nederland hebben ongeveer 577.000 kinderen onder de 18 jaar een ouder met psychische problemen en/of verslavingsproblematiek. Deze kinderen vormen een risicogroep om zelf psychische problemen te ontwikkelen. Ze worden KOPP- of KVO-kinderen genoemd: Kinderen van Ouders met Psychische Problemen of Kinderen van Verslaafde Ouders. Deze kinderen vormen een risicogroep voor het ontwikkelen van KOPP-problemen: psychische problemen, ontwikkelingsproblemen en/of hebben een verhoogde kans...

Lees het artikel

Aangifte van geweld tegen hulpverleners in de GGZ

Hulpverleners werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg worden regelmatig geconfronteerd met geweld. Uit recente studies blijkt dat naar schatting jaarlijks 30 tot 40% van de hulpverleners werkzaam in deze sector het slachtoffer werd van fysiek geweld. Daarmee is de GGZ een van de drie sectoren met het hoogste percentage werknemers die slachtoffer worden van bedreiging, (seksuele) intimidatie en lichamelijk geweld. De gevolgen voor het slachtoffer, de eventuele getuigen en de werkgever...

Lees het artikel

Genderdiversiteit in de spreekkamer

De laatste jaren is er in de maatschappij groeiende aandacht voor genderdiversiteit. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is gender een sociaal-cultureel concept, gebaseerd op de verdeling mannelijk en vrouwelijk. Gender beschrijft hoe gedrag, normen en waarden, relaties, kleding en haardracht in de mannelijke of vrouwelijke categorie vallen. Tegenwoordig zien we in de maatschappij de roep om minder binair denken opkomen. Gender wordt steeds meer gezien als een spectrum waarbinnen...

Lees het artikel

ADHD én bipolair

Het gezamenlijk voorkomen van ADHD en een bipolaire stoornis kan ernstige gevolgen hebben. Vroegherkenning van deze veelvoorkomende combinatie van psychische stoornissen is noodzakelijk, maar dat gebeurt in de dagelijkse praktijk onvoldoende. Stoornisspecifieke behandelrichtlijnen geven daarnaast onvoldoende handvatten voor een passende behandeling. In dit artikel wordt aan de hand van een casus de complexe procesdiagnostiek en totstandkoming van een...

Lees het artikel

Slaapinterventies bij kinderen en adolescenten in de GGZ

Dorine Smit  Rubriek(en): Innovatie

Kinderen en adolescenten die in de GGZ worden behandeld en die ook kampen met slaapproblemen, vormen een lastig te beoordelen groep. Want komen de klachten door te weinig slaap of zijn ze het gevolg van de psychiatrische problematiek? Dit artikel biedt helderheid bij deze vorm van comorbiditeit.

Lees het artikel

Wat wisseling van de wacht met je doet

Continuïteit van zorg in de forensische keten heeft al geruime tijd de aandacht. Ondanks vele initiatieven blijven er toch knelpunten bestaan. Voor cliënten is gebrek aan continuïteit niet alleen vervelend, maar kan ook tot vertraging in het zorgtraject of nieuwe delicten leiden. In dit artikel beschrijven we de ervaringen van cliënten met aspecten van (dis)continuïteit in forensische zorg die uit ons onderzoek naar continuïteit van zorg, vanuit het perspectief...

Lees het artikel

De Persoonlijke Antipsychotica Keuzewijzer

  Bij mensen met een psychose kan het stoppen van antipsychoticagebruik leiden tot ernstigere psychotische symptomen en vaker een terugval. Gedeelde besluitvorming van cliënten en behandelaars, waarbij de patiënt betrokken wordt bij behandelkeuzes, kan leiden tot betere gezondheidsresultaten. De Persoonlijke Antipsychotica Keuzewijzer is ontwikkeld om cliënten te betrekken bij het maken van een geïnformeerde keuze voor een antipsychoticum.

Lees het artikel

Avoidant/Restrictive Food Intake Disorder (ARFID)

Selectief eetgedrag (‘picky eating’) komt veel voor bij kinderen (14% tot 50%), maar ook bij volwassenen. Wanneer dit verergert en tot lichamelijke problemen en/of problemen in het psychosociaal functioneren leidt, spreken we van een vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis oftewel ARFID (avoidant/restrictive food intake disorder). De stoornis is voor het eerst opgenomen in de DSM-5. Evidentie is daarom nog beperkt. In dit artikel worden de reeds bestaande...

Lees het artikel

Terugvalpreventie bij angst en depressie

Wanneer patiënten hersteld zijn van een angststoornis of depressie, hebben zij een hoge kans terug te vallen. De onderzoekers ontwikkelden een terugvalpreventieprogramma. De interventie werd aangeboden aan patiënten die eerder behandeling ontvingen voor een angststoornis of depressie in de basis of specialistische GGZ en daarna in volledige of gedeeltelijke remissie waren. De praktijkondersteuner huisarts GGZ (POH-GGZ) begeleidde patiënten bij het volgen van deze interventie....

Lees het artikel

Het belang van het betrekken van naasten

De GGZ ontwikkelt zich voortdurend. De verbinding met de samenleving wordt nauwer. 1 Naasten beïnvloeden het functioneren en het herstel van de cliënt. Aandacht voor de context van de cliënt en de interactie tussen de cliënt en diens omgeving is belangrijk. 2 Zorg die in de vertrouwde omgeving wordt aangeboden door het eigen netwerk biedt de grootste kans op herstel. 3

Lees het artikel

EMDR bij tinnitus

Voor de behandeling van tinnitus worden verschillende psychologische behandelingen geadviseerd. Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) is pas recent in beeld als mogelijke behandeloptie. In dit artikel wordt het effect van de behandeling met EMDR volgens het pijnprotocol gemeten bij een 70-jarige man met tinnitus. Ook wordt kort weergegeven wat er op dit moment in de medische literatuur bekend is over de effectiviteit van EMDR bij tinnitus.

Lees het artikel

Evaluatie van separaties

Iedere hulpverlener in de GGZ zal het ermee eens zijn dat separatie zoveel mogelijk moet worden teruggedrongen. Toch worden in Nederland nog regelmatig patiënten gesepareerd. In dit artikel worden hun ervaringen besproken aan de hand van evaluaties die na de separatie bij de patiënt werden afgenomen.

Lees het artikel

Seksualiteit na zedendelict bij LVB

In de forensische zorg krijgt emotionele ontwikkeling steeds meer aandacht, maar seksuele ontwikkeling blijft onderbelicht. Voor een effectieve behandeling is het essentieel de achterstand in zowel emotionele als seksuele ontwikkeling bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) die zedendelicten hebben gepleegd, te begrijpen. Verpleegkundige diagnostiek, met aandacht voor kwaliteit van leven, waar seksuele gezondheid deel van uitmaakt, kan het biopsychosociale model in de...

Lees het artikel

Cognitieve gedragstherapie bij insomnie

Stapper, Jonneke  Rubriek(en): Innovatie

In- en/of doorslaapproblemen worden door patiënten als invaliderend ervaren vanwege psychische, cognitieve, sociale en maatschappelijke gevolgen en slaperigheid. Indirect betekent het dat insomnie een hoge kostenpost geeft, maatschappelijk en in de gezondheidszorg. In dit artikel wordt ingegaan op de behandeling bij insomniestoornis: cognitieve gedragstherapie-insomnie (CGT-I).

Lees het artikel

Daar kom ik mijn bed voor uit!

Behalve cliënten met dementie, vormen cliënten met psychiatrische problemen een belangrijke, groter wordende doelgroep in de intramurale zorginstellingen. In deze zorginstellingen is er veel aandacht voor het aanbieden van dagbesteding aan de doelgroep gerontopsychiatrische cliënten. De aangeboden dagbesteding wordt door de instellingen zelf bedacht en ingezet. Wat de cliënten zelf van de verschillende dagbestedingsactiviteiten vinden, daarover is...

Lees het artikel

KR8 zet psychosegevoelige mensen weer in hun kracht

KR8® (spreek uit: ‘KRACHT’) is een herstelgericht programma, dat deel uitmaakt van behandeling binnen de ambulante GGZ/FACT. KR8 is een gestructureerde, methodische interventie met wekelijkse groepsbijeenkomsten en een programmaduur van zes tot negen maanden. Het programma is ontwikkeld voor mensen met een psychosegevoeligheid. Het is een onderdeel van hun behandeling in de specialistische GGZ.

Lees het artikel

Diagnostische interventie bij school weigering

Kinderen/jongeren (hierna te noemen ‘kinderen’) van 5 tot 16 jaar moeten naar school, omdat zij leerplichtig zijn. Wanneer zij na hun 16e nog geen startkwalificatie hebben, moeten zij tot 18 jaar onderwijs volgen. Een startkwalificatie is een diploma mbo-niveau 2 of hoger. Voor kinderen tussen 16 en 18 jaar wordt dit de kwalifi catieplicht genoemd. 1

Lees het artikel

(Be)handelen met eigen ervaring

Professionals die zelf ervaring hebben met psychische problemen komen regelmatig in een spagaat bij de inzet van die ervaring in de beroepspraktijk. Zij krijgen te maken met vragen over de veiligheid en professionaliteit wanneer eigen ervaringen in de zorg worden betrokken. ‘(Be)handelen met eigen ervaring’ is een werkwijze voor organisaties om medewerkers een platform te bieden om competenties rond dit thema in gezamenlijkheid te ontwikkelen en in...

Lees het artikel

ADHD en ASS bij volwassenen

De aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) en autismespectrumstoornis (ASS) zijn niet gemakkelijk uit elkaar te houden en de uiting ervan kan beïnvloed worden door comorbide stoornissen. Onvoldoende (h)erkenning kan leiden tot ernstiger disfunctioneren en een lagere kwaliteit van leven. Daarnaast is er een verhoogd risico op de ontwikkeling van comorbide stoornissen. Door vroegtijdige herkenning van ASS en ADHD is ook vroegtijdige adequate behandeling...

Lees het artikel

Richtlijnen

Multidisciplinaire richtlijnen zijn niet meer weg te denken uit de gezondheidszorg. Richtlijnen ondersteunen evidence-based werken, waarbij de beste beschikbare wetenschappelijke literatuur wordt gecombineerd met de expertise van de professional en de expertise en voorkeuren van patiënten. Richtlijnen staan boven in de piramide van evidence (nog boven systematische reviews), maar dit gaat alleen op als het een richtlijn van goede kwaliteit betreft. Om de methodologische kwaliteit van...

Lees het artikel

Verstoorde vethuishouding

Triglyceriden en cholesterol worden in de verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg (GGZ) met regelmaat bepaald door middel van laboratoriumonderzoek. Net als een verhoogd cholesterol is hypertriglyceridemie (een verhoogd triglyceridengehalte in het bloed) een onafhankelijke risicofactor voor hart -en vaatziekten. Mensen met een ongezonde leefstijl, een slecht voedingspatroon en/of een genetische kwetsbaarheid lopen meer risico en dienen daarvoor leefstijladvies te ontvangen en medisch...

Lees het artikel

Terugval bij GHB-gebruik

GHB is een sterk verslavend middel en sinds 2017 stijgt de vraag naar behandelingen bij GHB-gebruik. Kenmerkend voor de problematiek zijn de complexiteit en het hoge terugvalpercentage. Dit artikel geeft inzicht in de evidente en practice-based interventies om terugval bij GHB-gebruik te kunnen voorkomen. Daarbij worden behoeften van patiënten verkend.

Lees het artikel

Behandelmogelijkheden voor antisociale persoonlijkheidsproblematiek

Veel behandelaren vinden patiënten met antisociale persoonlijkheidsproblematiek lastig om te behandelen. Mede hierdoor krijgen deze patiënten minder toegang tot de GGZ. Dit is een gemiste kans, omdat er met behandeling meer mogelijk is dan vaak gedacht wordt en zo zowel deze patiënten als hun omgeving kunnen worden geholpen. Verpleegkundigen en de verpleegkundig specialist (VS) kunnen hierin een belangrijke rol spelen. 

Lees het artikel

Gezinsbehandeling bij jongeren met een eetstoornis

Eetstoornissen zijn ernstige psychiatrische stoornissen die doorgaans ontstaan in de adolescentie. Een eetstoornis heeft een immense impact op het gezin. Veelal neemt het kind vanuit de eetstoornis de regie over met als gevolg dat de hiërarchie en onderlinge relaties in een gezin verstoord raken. Het is daarom belangrijk de omgeving van het kind nauw te betrekken bij de behandeling.

Lees het artikel

Refusal bij cocaïneafhankelijkheid

Er bestaat nog geen bewezen effectieve farmacologische behandeling van een stoornis in afhankelijkheid van cocaïne. Disulfiram (Refusal®/Antabus®) interfereert met het metabolisme van alcohol en is beschikbaar als een van de farmacotherapeutische opties voor de behandeling van alcoholisme. Het middel lijkt ook nuttig te zijn bij de behandeling van cocaïneverslaving. Het bewijs uit gerandomiseerde gecontroleerde onderzoeken ter ondersteuning van het klinisch gebruik van...

Lees het artikel

Nabespreken van dwanginsluitingen

Bij het terugdringen van dwang en drang is het perspectief van de patiënt op de dw anginsluiting van belang. Het nabespreken van gedwongen insluiting geeft input om de dwang te verminderen en de zorg tijdens dwang te verbeteren. De ervaren gevolgen van de afzondering zijn niet gering. Het evalueren van dwanginsluitingen met patiënten levert een belangrijke aanvulling op de kennis van hulpverleners. De verbeteringen die de afgelopen jaren zijn toegepast rond dwang, leiden er niet...

Lees het artikel

Langdurige en ernstige anorexia nervosa

Laura Schut  Rubriek(en): Innovatie

Dit artikel beschrijft een specialistisch verpleegkundige behandeling van personen die worstelen met de gevolgen van langdurige en ernstige anorexia nervosa. Hoewel bijna de helft van de personen met anorexia nervosa gedeeltelijk kan herstellen, heeft een derde van hen zeer ernstige blijvende eetstoornisklachten.

Lees het artikel

NSAID’s en lithium: een potentieel gevaarlijke combinatie

Lithium is het voorkeursmiddel bij een bipolaire stoornis.1,2 Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAID’s), zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen, zijn veelgebruikte pijnstillers die door specialisten kunnen worden voorgeschreven, maar ook vrij verkrijgbaar zijn via de drogist of in een enkel geval zelfs bij de supermarkt. De combinatie van lithium en een NSAID is potentieel levensgevaarlijk door de mogelijke spiegelverhoging van lithium door het NSAID.

Lees het artikel

Wet verplichte GGZ, was de angst terecht?

Op 1 januari 2020 is de Wet verplichte GGZ (WvGGZ) van kracht geworden. De invoering zorgde voor veel onrust en onduidelijkheid bij hulpverleners die werken in de ambulante setting en/of de crisisdienst. Diverse wilde verhalen deden de ronde over de uitvoering van allerlei dwangmaatregelen bij de patiënt thuis en of dit wel een taak was voor de ambulante hulpverleners. Het ging onder andere over het doorzoeken van de woning naar middelen of over de wijze waarop de patiënt gedwongen...

Lees het artikel

Sociaal Ritme Therapie bij bipolaire stoornis

Een bipolaire stemmingsstoornis wordt gezien als een van de meest belastende psychiatrische stoornissen. Nogal eens heeft de ziekte een chronisch beloop en legt een zware last op cliënten, familieleden en samenleving. Bij medicamenteuze behandeling is het terugvalpercentage hoog en wordt volledige stabilisatie niet altijd bereikt. Door Sociaal Ritme Therapie kan inzicht worden verkregen in het biosociale ritme en uitlokkende factoren voor de stemmingsinstabiliteit. Contragedrag, externe...

Lees het artikel

Schadelijke praktijken: je ziet het pas als je het doorhebt

Geweld in Afhankelijkheid (GIA) is door de serie ‘De kinderen van Ruinerwold’ en de onthullingen van kandidaten van ‘The Voice’ veelvuldig onder de aandacht geweest in de media. Een minder bekende vorm van GIA zijn schadelijke praktijken. Het is van groot belang dat de VS-GGZ schadelijke praktijken herkent en op de juiste manier hierop reageert. 

Lees het artikel

Orthorexia nervosa

Steeds meer jonge vrouwen meten zich aan de ‘fitgirls’ in digitale werelden als Instagram, die hun gespierde en slanke lichamen daar tonen. De afgelopen jaren is er toenemend aandacht gekomen voor gezonde voeding en leefstijl. Wanneer dit echter pathologisch wordt en alleen nog het allergezondste wordt gegeten, wordt dit orthorexia nervosa genoemd.

Lees het artikel

Zelfbeeld als transdiagnostische factor

Het zoeken naar gemeenschappelijke factoren bij psychische stoornissen en behandelingen kan het inzicht in het ontstaan en voortduren van psychiatrische stoornissen verhelderen. Het kan de effectiviteit van bestaande behandelingen vergroten en de kans op terugval verkleinen. Dit sluit aan bij de contextuele verpleegkundige diagnostiek van de verpleegkundig specialist, waarbij met behulp van de ICF het functioneren in kaart wordt gebracht.

Lees het artikel

Schizofrenie en een OCS

Ine Bijker  Rubriek(en): Ziektebeeld

Een obsessieve-compulsieve stoornis komt vaak voor bij schizofrenie, maar wordt niet altijd herkend. Deze comorbiditeit kan de kwaliteit van leven ernstig benadelen, wat pleit voor alertheid en het inzetten van de juiste diagnostiek. In dit artikel wordt dat toegelicht door de verschillen en overeenkomsten te beschrijven, de mogelijkheden van diagnostiek en de behandelopties.

Lees het artikel

Behandelen van nicotineverslaving

Van de Nederlanders boven de 18 jaar rookt 22,4%. Roken is met ruim 9% de belangrijkste risicofactor voor gezondheidsverlies. Omdat deze verslaving leidt tot gezondheidsrisico’s wil een groot deel van de rokers stoppen. Ondanks serieuze stoppoging(en) wordt er maar beperkt gebruikgemaakt van de hiervoor beschikbare hulpverlening. Gedragsmatige behandeling en/of medicamenteuze behandeling vergroot de slagingskansen.

Lees het artikel

Transities tussen klinische en ambulante behandeling

Transities tussen klinische en ambulante behandeling zijn risicovol. Gezondheidsrisico’s zijn het risico van heropname, suïcide en (zelf)stigma. Het ontwikkelen van zelfredzaamheid en doelbereidheid kan het zelfmanagement tijdens transitiemomenten verhogen. Met deze uitgangspunten zijn tools voor transities tussen klinische en ambulante behandeling binnen de ouderenpsychiatrie ontworpen, waarbij gezondheidsrisico’s worden beperkt, (zelf)stigma wordt voorkomen en de...

Lees het artikel

Eigen verantwoordelijkheid verpleegkundig specialist

Een verpleegkundig specialist verzuimt het hemoglobine (Hb) van een patiënte in een verpleeghuis maandelijks te laten controleren. De patiënte moet uiteindelijk naar het ziekenhuis voor een bloedtransfusie. De dochter  dient een klacht in bij het regionaal tuchtcollege tegen de verpleegkundig specialist én de specialist ouderengeneeskunde.

Lees het artikel

Herziene meldcode huiselijk geweld

De meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling dateert uit 2013 en is dit jaar door diverse partijen uit het werkveld, waaronder instellingen voor de GGZ en de jeugdhulpverlening, op onderdelen herzien en getest in de praktijk. Vanaf 1 januari 2019 is de herziene meldcode van kracht en wordt van professionals verwacht dat zij (vermoedens van)  kindermishandeling en huiselijk geweld altijd melden bij Veilig Thuis.

Lees het artikel

Hoe werken resourcegroepen?

Dit artikel biedt praktische inzichten en tips voor verpleegkundigen om effectief gebruik te maken van het resourcegroepenmodel. Werken met dit model bevordert de eigen regie van cliënten, bevordert triadisch werken (de patiënt, de naaste(n) en de hulpverlener(s) overleggen met elkaar om samen het herstel van de patiënt te ondersteunen) en gezamenlijk herstel van cliënt en naasten. Ontdek hoe dit model de zorg en ondersteuning voor mensen met ernstige psychische...

Lees het artikel

Vroeg signaleren van seksueel misbruik bij LVB

Bij mensen met een verstandelijke beperking is 61% van de vrouwen en 23% van de mannen slachtoffer van seksueel misbruik. 1 Gebrek aan open communicatie met cliënten maakt signalering lastig. Het doorbreken van het taboe is essentieel om misbruik te voorkomen en de levenskwaliteit te verbeteren. Een veilige omgeving voor deze belangrijke gesprekken is essentieel.

Lees het artikel

Zelfmanagementvermogen van patiënten met schizofrenie

Zelfmanagement is het vermogen van mensen om hun ziekte of beperking zo goed mogelijkin  hun leven in te passen.1 De beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) ziet zelfmanagementondersteuning als een belangrijke kerntaak van de verpleegkundige. Het is belangrijk te weten hoe iemand zijn eigen vermogen tot zelfmanagement inschat om zorg op maat te kunnen bieden. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van een meetinstrument. Dit artikel beschrijft allereerst...

Lees het artikel

Slaapapneu in de GGZ

Het maken van voldoende slaapuren wil niet altijd zeggen dat de uren die geslapen worden van dusdanige kwaliteit zijn dat zij de (geestelijke) gezondheid van de persoon bevorderen. Dit wordt vooral zichtbaar in het ziektebeeld dat obstructieve slaapapneu (OSA) genoemd wordt. In dit artikel wordt besproken hoe slaapapneu in de GGZ kan worden herkend en behandeld.

Lees het artikel

Behandeling van perfectionisme

Verhoeven, Marieta  Rubriek(en): Innovatie

Perfectionisme neemt de laatste jaren toe en vooral onder jongeren. Het wordt beïnvloed door positieve en negatieve bekrachtiging en kent een samenhang met verschillende psychiatrische ziektebeelden, zoals eetstoornissen, depressie en angststoornissen. Als transdiagnostische factor is het belang van behandeling van perfectionisme evident. Dit artikel verkent de kenmerken en behandelmogelijkheden van perfectionisme. 

Lees het artikel

De invloed van chronische stress

Dit artikel beschrijft hoe stress wordt verwerkt door het zenuwstelsel, het hormonale en het immuunsysteem. Het beschrijft ook hoe deze systemen door chronische stress ontregeld kunnen worden. Zo kan overspannenheid ontstaan en liggen somatische problemen (diabetes en vetzucht) op de loer. Wanneer er intrinsieke kwetsbaarheden in het immuunsysteem bestaan, wordt de stress slecht verwerkt en kunnen burn-out en depressie ontstaan.

Lees het artikel

Het beroepsgeheim in de praktijk

Het beroepsgeheim verplicht de hulpverlener te zwijgen over alles wat hij te weten komt in zijn hoedanigheid als hulpverlener. Er zijn vier situaties op grond waarvan een hulpverlener het beroepsgeheim mag en in sommige gevallen zelfs moet doorbreken: er is toestemming van de patiënt, er is sprake van een wettelijk voorschrift, bij een conflict van plichten of in geval van zwaarwegende belangen. Wil een zorgverlener zich beroepen op een conflict van plichten dan dient hij een...

Lees het artikel

Filminterventie bij bipolaire stoornis

Peter Goossens  Rubriek(en): Innovatie

Medewerkers van de opnameafdeling zien de opgenomen patiënt met een acute manie op het moment dat de patiënt op z’n ziekst is. Zij kennen deze mens niet in zijn gezonde, stabiele periode. Een film over de stabiele fase van deze persoon kan hierbij uitkomst bieden.

Lees het artikel

Farmacotherapie bij insomnie

Slaapproblemen komen bij 32,1% van de Nederlandse bevolking voor. Insomnie is de meest voorkomende slaapstoornis uit de groep van zes soorten slaapstoornissen. Vanwege de negatieve gevolgen van insomnie voor het functioneren en de risico’s op ontwikkeling van een somatische en/of psychiatrische aandoening, is behandeling belangrijk. Dit artikel geeft een overzicht van de medicamenteuze en niet-medicamenteuze interventies bij insomnie.

Lees het artikel

Farmacotherapie bij ASS

Er is beperkt bewijs dat de effectiviteit ondersteunt van farmacotherapeutische interventies voor volwassenen met autismespectrumstoornis (ASS). 1 Tot op heden zijn er slechts twee antipsychotica (risperidon en aripiprazol) goedgekeurd door de Food and Drug Administration (FDA) voor de farmacologische behandeling van prikkelbaarheid bij ASS. Maar deze indicatie is beperkt tot kinderen en adolescenten. Er bestaan nog geen aanbevelingen voor volwassenen. 2

Lees het artikel

Traumatische rouw

In deze gevalsbeschrijving staat de behandeling van een vluchteling met traumatische rouw centraal. Als interventie is de beknopte eclectische psychotherapie voor traumatische rouw (BEP-TR) uitgevoerd door de verpleegkundige in opleiding tot specialist. De behandeling resulteerde in een duidelijke klachtenvermindering en herstel van functioneren.

Lees het artikel

Gezond in lichaam en leefstijl

De lichamelijke gezondheid van patiënten met een ernstige psychische aandoening (EPA) verdient veel aandacht. Zij hebben een sterk verhoogd risico op verschillende lichamelijke aandoeningen. Verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en andere hulpverleners kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een betere lichamelijke gezondheid van deze patiënten. Dit artikel beschrijft hoe hieraan systematisch kan worden bijgedragen door de inzet van e-health.

Lees het artikel

Het gedachterapport

Cognitieve (gedrags)therapie (CGT) is een effectief bewezen vorm van psychotherapie en is breed inzetbaar bij psychische problemen. Het gedachterapport, afkomstig uit de CGT, is een interventie waarmee disfunctionele opvattingen en onderliggende opvattingen opgespoord kunnen worden1 en zodanig beïnvloed worden dat klachten verminderen. In dit artikel wordt het gedachterapport uitgewerkt met ondersteuning van een casus.

Lees het artikel

Langetermijngevolgen voor volwassen KOPP

Wereldwijd groeien miljoenen kinderen op in een huishouden waarin een of beide ouders een psychische stoornis hebben. Zij lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van psychische stoornissen en andere ongunstige gezondheidsuitkomsten. Dit artikel beschrijft de langetermijngevolgen van vroegkinderlijke KOPP-ervaringen en geeft op basis van klinische praktijkervaringen en systematisch literatuuronderzoek adviezen voor het in gesprek gaan met volwassen KOPP.

Lees het artikel

Erfelijke vormen van mammacarcinoom

Wanneer je te horen krijgt dat je kanker hebt, is de veronderstelling vaak dat je hieraan komt te overlijden. Door de vroege opsporing en de toename aan betere behandelmogelijkheden zijn de overlevingskansen bij veel soorten kanker de afgelopen jaren echter sterk toegenomen. Wist u dat ongeveer 5-10% van veelvoorkomende vormen van kanker, zoals borst- en darmkanker, erfelijk is bepaald? In veel gevallen betreft dit een autosomaal dominante overerving, wat betekent dat de kinderen van de...

Lees het artikel

Regievoeren onder hoge spanning

De spanning kan soms flink oplopen op een afdeling, soms zo hoog dat een gezamenlijk optreden van meerdere hulpverleners nodig is om de veiligheid van alle betrokkenen te waarborgen. De regievoerder heeft op die momenten een belangrijke rol en kan het verschil maken tussen verdere escalatie en een weg eruit. Over de regievoerder gaat dit artikel. We beschrijven de context, de rol, de taken en werkwijze, de competenties en gaan in op dillema’s. We baseren ons op praktijkervaring, maar...

Lees het artikel

Zorgstandaard Psychotische stoornissen

Sinds 2012 wordt de Multidisciplinaire richtlijn schizofrenie gebruikt om de behandeling voor mensen met een psychotische stoornis vorm te geven. Inmiddels is er meer wetenschappelijke evidentie en praktijkkennis rondom deze doelgroep, waarbij in Australië klinische stadiëring is ontwikkeld. Volgens klinische stadiëring heeft de patiënt, afhankelijk van de fase waarin hij zit in zijn ziekteproces, behoefte aan bepaalde typen en een bepaalde intensiteit van interventies....

Lees het artikel

Een moeilijke eter

Jasper is een jongen van zeven met een autismespectrumstoornis (ASS) en is een moeilijke eter. Kinderen met ASS hebben een vijfmaal hogere kans op de ontwikkeling van chronische eetproblemen dan kinderen die zich normaal ontwikkelen. In deze gevalsbeschrijving wordt duidelijk hoe Jasper ‘leert lusten’ en zijn voedingspatroon uitbreidt.

Lees het artikel

Mictiestoornissen door antipsychotica

De term mictiestoornissen omvat diverse aandoeningen met veel verschillende oorzaken die zowel geslachts- als leeftijdsgebonden kunnen zijn. Het proces van blaasvulling en -lediging is zeer complex en nog niet geheel opgehelderd. Antipsychotica kunnen het proces door blokkade van receptoren negatief beïnvloeden. Herstel In het papieren tijdschrift is er bij het artikel wat fout gegaan bij de plaatsing en bijschriften van de illustraties op pagina 37 en 38. Dat is inmiddels op deze...

Lees het artikel

Kritisch beoordelen RCT

De randomised controlled trial (RCT) is een gerandomiseerd interventieonderzoek en wordt beschouwd als de gouden standaard voor het onderzoeken van het effect van een interventie. Voor het gebruik van een RCT is een kritische beoordeling van de validiteit, resultaten en toepasbaarheid essentieel. In dit artikel wordt een recente RCT uit het domein van de GGZ als voorbeeld gebruikt voor een kritische beoordeling aan de hand van het beoordelingsinstrument van het...

Lees het artikel

Bipolaire stoornissen: een overzicht

Bipolaire stoornissen vormen een groep stemmingsstoornissen die zich kenmerken door het afwisselend optreden van manische, hypomanische en depressieve episodes. Het klinisch beeld kan variëren van het hebben van weinig symptomen en goed psychosociaal functioneren, tot continue stemmingswisselingen, restsymptomen en functionele beperkingen. Dit maakt de diagnostiek uitdagend, en vergt van de begeleiding veel creativiteit en flexibiliteit. De belangrijkste twee pijlers van de behandeling...

Lees het artikel

Mindfulness-Based Cognitieve Therapie bij de bipolaire stoornis

Imke Hanssen,  Rubriek(en): Interventies

De bipolaire stoornis gaat gepaard met terugkerende depressieve en (hypo)manische episoden. Niet zo gek dus dat mensen met een bipolaire stoornis behoorlijke belemmeringen in het functioneren kunnen ervaren. Mindfulness-Based Cognitieve Therapie kan behulpzaam zijn bij het leren omgaan met deze stemmingswisselingen én het verhogen van de kwaliteit van leven.

Lees het artikel

Stoornis in het gebruik van benzodiazepinen

In dit artikel wordt beschreven wat suïcidaal gedrag is, hoe het ontstaat en welke indicatoren er zijn. De multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag (2012) beveelt de CASE-methodiek aan om de suïcidaliteit op structurele wijze te inventariseren en de belangrijkste risico- en beschermende factoren in kaart te brengen.

Lees het artikel

Valeriaan bij slaapproblemen

Fytotherapeutica (uit kruiden bereide geneesmiddelen) bevatten als werkzame bestanddelen (on)bewerkte (delen van) planten. Het gebruik van deze middelen is niet zonder risico’s. Fytotherapeutica kunnen bijwerkingen veroorzaken en interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen. In een eerder artikel werd sint-janskruid beschreven. Dit artikel gaat over Valeriana officinalis (valeriaan). Dit middel wordt vooral gebruikt ter vermindering van...

Lees het artikel

Diagnose ADHD bij meisjes wordt vaak gemist

ADHDcentraal biedt diagnostiek, behandeling en consultatie voor patiënten vanaf 18 jaar. Vanuit praktijkervaring valt op dat kernproblematiek van ADHD bij vrouwen regelmatig onvoldoende wordt herkend. Vroege onderkenning van ADHD, diagnostiek en behandeling zijn belangrijk, omdat daarmee schadelijke gevolgen van ADHD kunnen worden beperkt. Dit artikel informeert vakgenoten, zodat ADHD bij meisjes en vrouwen vaker wordt herkend en tijdig passende hulp wordt ingezet. 

Lees het artikel

Behandeling bij ketaminemisbruik

Ketaminemisbruik is een groeiend probleem en heeft regelmatig grote urologische problemen tot gevolg. Het stoppen met het gebruik van ketamine is een belangrijk element in relatie tot (lichamelijk) herstel. De verpleegkundige diagnostiek kan een belangrijke bijdrage leveren aan het in kaart brengen van gezondheidsproblemen en het bevorderen van de kwaliteit van leven. 

Lees het artikel

Een wond die niet dichtgaat

Een slecht genezende wond kan het onverwachte gevolg van zelfbeschadiging zijn. Dan lopen somatische en psychiatrische zorg ineens door elkaar. Voorkomen moet worden dat onbekendheid met het andere specialisme tot meer schade leidt. Aan de hand van een somatische casus wordt geschetst hoe dit proces kan verlopen. Het doel van dit artikel is de kwaliteit van zorg aan psychiatrische patiënten met een wond te optimaliseren.

Lees het artikel

De VS-GGZ in de huisartsenpraktijk

De toegankelijkheid en kwaliteit van de GGZ in Nederland staat onder druk en in toenemende mate doen cliënten met (complexe) GGZ-problematiek een beroep op de huisartsenzorg. De VS-GGZ in de huisartsenzorg is een pionier op het gebied van het verlenen van geestelijke gezondheidszorg in deze setting. Op basis van interviews met professionals wordt inzicht gegeven in de mogelijkheden van de VS-GGZ in de huisartsenpraktijk, de toegevoegde waarde en beïnvloedende factoren.

Lees het artikel

Voorkom overbelasting van naasten

Ine Bijker  Rubriek(en): Innovatie

Naasten van psychiatrische patiënten spelen veelal een belangrijke rol in het leven van een psychiatrisch patiënt. Doordat de behandeling in toenemende mate buiten de muren van de GGZ-instelling wordt verstrekt, wordt de rol van naasten in de behandeling van de psychiatrische patiënt echter steeds groter. Daarmee neemt het risico op overbelasting toe.

Lees het artikel

SSRI's en hun rol in de GGZ

In Nederland gebruiken meer dan een miljoen mensen antidepressiva. Antidepressiva worden gebruikt voor verschillende aandoeningen, zoals depressie en angststoornissen. Daarnaast worden tricyclische antidepressiva (TCA’s) gebruikt bij zenuwpijnen. De selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) zijn de meest gebruikte groep antidepressiva.

Lees het artikel

Psychiatrie en Huntington

De ziekte van Huntington (ZvH) is een erfelijke neurodegeneratieve stoornis van het centrale zenuwstelsel. Dit betekent dat gebieden in de hersenen vroegtijdig verouderen en afsterven. Het klinische beeld bestaat uit motorische, psychiatrische en cognitieve symptomen. Zij veroorzaken vaak aanzienlijk leed voor patiënten en familie. Alleen symptomatische behandeling is mogelijk. Behandeling van symptomen kan de kwaliteit van leven positief beïnvloeden.

Lees het artikel

Like a COMET: Competitive Memory Training

Ieder mens denkt wel eens negatief over zichzelf, dat hoort bij het leven. Wanneer deze gedachten overwegend negatief zijn, kunnen ze mensen belemmeren in hun functioneren. Zo kan het zijn dat mensen bijvoorbeeld geen relaties aan durven te gaan, of niet durven te solliciteren, omdat ze ervan overtuigd zijn dat zij toch niet zullen slagen. Soms resulteert dit in bijvoorbeeld de overtuiging een mislukkeling te zijn. In dat geval kan er sprake zijn van een negatief zelfbeeld. Dit is voor veel...

Lees het artikel

Een dwaal spoor: ASS, PTSS of persoonlijkheidsproblematiek?

In dit artikel wordt het behandeltraject beschreven van een 40-jarige vrouw die vier jaar in behandeling is bij de specialistische GGZ. Bij intake stonden emotieregulatieproblemen voorop. Na het volgen van de VERS-training kwamen traumaklachten op de voorgrond te staan. EMDR- behandeling was succesvol, waarna toch bleek dat er sprake was van nog nietgediagnosticeerde en behandelde ASS-problematiek.

Lees het artikel

Syndroom van Prader-Willi

Ezra Piso  Rubriek(en): Ziektebeeld

Onverzadigbare eetlust, behoefte aan structuur, repetitieve handelingen en driftbuien. Deze kenmerken horen bij het Prader-Willi syndroom (PWS). Er wordt pas sinds enkele jaren onderzoek gedaan naar dit zeldzame syndroom. Vanwege de complexiteit en diversiteit in uiting van het syndroom, is het van belang kennis te hebben over de verschillende aspecten van PWS. Deze worden in dit artikel beschreven.

Lees het artikel

Het syndroom van Charles Bonnet

Het syndroom van Charles Bonnet komt voor bij personen die zeer slechtziend of blind zijn. Zij kunnen complexe beelden waarnemen die er in werkelijkheid niet zijn, terwijl zij zich er terdege van bewust zijn dat de beelden niet echt zijn. Slechtziendheid komt vaak voor bij ouderen evenals dementie. Uit angst om voor dement of psychisch niet helemaal in orde aangezien te worden, durven mensen vaak niets te vertellen over deze hallucinaties.

Lees het artikel

Seksueel geweld

Tegenwoordig zijn er in Nederland Centra voor Seksueel Geweld, waarin verschillende disciplines samenwerken en de zorg voor slachtoffers centraal staat. De centra doen forensisch-medisch onderzoek, leveren acute medische zorg gericht op preventie van zwangerschap en besmetting met seksueel overdraagbare aandoeningen. Ook leveren de centra acute psychologische zorg gericht op herstel en preventie van psychische stoornissen zoals een posttraumatische stressstoornis.

Lees het artikel

Doorontwikkelen van de Hulpkaart

Het aantal meldingen van overlastgevende incidenten door mensen met verward gedrag is toegenomen. De Hulpkaart wordt als belangrijk middel gezien. Enerzijds helpt de kaart mensen met verward gedrag om regie te houden in situaties waarin hulp nodig is en anderzijds biedt hij omstanders handvatten hoe te handelen. Dit artikel beschrijft de ervaringen en aanbevelingen van het Hulpkaart-project van GGzE. 

Lees het artikel

Veilig gebruik van het risicovolle lithium

Lithium is een geneesmiddel dat wordt toegepast bij bipolaire stoornissen. Aan het gebruik van lithium is een aantal nadelen verbonden, waaronder de bijwerkingen, interacties met andere geneesmiddelen en de kans op een overdosering. Lithium is een middel met een smalle therapeutische breedte, waardoor relatief snel een gevaarlijk hoge bloedspiegel, oftewel intoxicatie, kan ontstaan. Het herkennen van bijwerkingen en de symptomen van een intoxicatie en op de hoogte zijn van de risicofactoren...

Lees het artikel

Cultuursensitief werken

In de Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders (DSM) is er toenemend aandacht voor cultuur. Het mag in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) inmiddels bekend worden verondersteld dat cultuur van invloed kan zijn op de ziektebeleving, de klachtenpresentatie en het hulpzoekgedrag van patiënten uit verschillende landen. De diversiteit van de patiëntenpopulatie in de GGZ wordt steeds groter. Het lijkt dus van cruciaal belang voor de diagnostiek en...

Lees het artikel

Vertel ik het wel of niet?

Pruijsen, Thomas  Rubriek(en): Casuïstiek

Psychische klachten bespreekbaar maken op de werkvloer is in de zorg vaak een taboe en moeilijk. In dit artikel gaat het erover hoe iemand hier voor zichzelf een goede afweging kan maken, wat hierin belangrijk is en wat de voor- en nadelen hiervan zijn. Over een veilig werkklimaat en een mentaal gezonde werkvloer!

Lees het artikel

Long COVID en psychische klachten

Een op de acht Nederlanders houdt langdurige klachten na een besmetting met COVID-19. Bij long COVID komen ook vaak psychische klachten als angst en depressie voor. Copingstrategieën kunnen bij long COVID niet effectief blijken, waardoor psychische klachten versterken. Erkenning van de klachten, multidisciplinaire samenwerking in de keten en adequate behandeling kunnen ervoor zorgen dat mensen kunnen herstellen.

Lees het artikel

Interventies bij zelfbeschadiging

In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) komen (sociaal)psychiatrisch verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten regelmatig in contact met patiënten die zichzelf beschadigen. Dit complexe gedrag vraagt om een empathische, goed geïnformeerde en strategische aanpak. Dit artikel verkent de rol van (sociaal)psychiatrisch verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten in het herkennen, begrijpen en behandelen van zelfbeschadigend gedrag in de GGZ. In de tekst worden...

Lees het artikel

Thiaminetekort bij alcoholisme

Thiamine (vitamine B1) kunnen we niet zelf aanmaken, daarom moet het worden geconsumeerd via voeding of als supplement worden gebruikt. Thiaminedeficiëntie komt voor bij 30 tot 80% van de patiënten met een stoornis in het gebruik van alcohol. Behalve neurologische problemen kunnen cognitieve stoornissen een gevolg zijn van thiaminedeficiëntie. Door deze stoornissen te herkennen, vast te stellen en te behandelen worden onderdiagnostiek, onderbehandeling en ernstige(re) gevolgen...

Lees het artikel

Psychotische depressie

Een psychotische depressie is een ernstig ziektebeeld, dat niet altijd wordt herkend en wordt onderscheiden van een unipolaire depressie. Met name de stemmingscongruente psychotische verschijnselen worden regelmatig gemist. Het is van groot belang deze te herkennen om een effectieve behandeling te kunnen inzetten. Door een adequate behandeling en intensieve begeleiding en monitoring kan de aandoening goed behandeld worden. Kennis van het ziektebeeld en het herkennen van de...

Lees het artikel

Zorgbehoeften van patiënten met verslaving en ASS

Om evidence-based interventies te ontwikkelen voor patiënten met verslaving en ASS, is eerst meer kennis nodig over hun specifi eke zorgbehoeften. Patiënten met verslaving en ASS beschrijven dat zij in een vicieuze cirkel terechtkomen. Deze vicieuze cirkel bestaat uit het omgaan met symptomen van ASS door middel van middelenmisbruik, waardoor de symptomen van ASS verergeren.

Lees het artikel

Leverwaarden bij alcoholgebruik

Lichamelijk onderzoek en laboratoriumtesten kunnen aanwijzingen geven enerzijds bij het opsporen van een stoornis in alcoholgebruik en anderzijds bij het nagaan van bepaalde afwijkingen in bloedwaarden die geassocieerd zijn met de lichamelijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik. Bij het vaststellen of monitoren van een stoornis in het gebruik van alcohol worden andere bepalingen in het laboratoriumonderzoek geadviseerd dan bij het vaststellen van de lichamelijke...

Lees het artikel

Katatonie bij autisme

Ook patiënten met een stoornis in het autistisch spectrum kunnen katatonie ontwikkelen. Er is een overlap in symptomatologie van autisme en katatonie. Onderdiagnostiek en onderbehandeling dienen voorkomen te worden. Daarom is kennis over en herkennen van katatonie belangrijk. Een goed meetinstrument is daarbij nuttig. Katatonie is meestal goed te behandelen.

Lees het artikel

Het Neuman Systems Model

Verpleegkunde is een boeiend maar complex beroep en houdt zich in de dagelijkse praktijk bezig met mensen van wie de gezondheid bedreigd wordt of al verstoord is. Ze probeert de complexe werkelijkheid van de mens te begrijpen. Een theoretisch of conceptueel model, zoals het Neuman Systems Model, helpt om de essentie van ons beroep te benoemen en te omschrijven, zodat het verpleegkundig handelen inzichtelijk gemaakt kan worden. Hierdoor kan het verpleegkundig domein worden afgebakend. Dit...

Lees het artikel

Zonder alcohol fris verder

In de verslavingszorg worden steeds meer ouderen aangemeld bij wie sprake is van overmatig alcoholgebruik. Naar verwachting zal dit aantal als gevolg van de vergrijzing de komende jaren nog verder toenemen. Adequate en efficiënte behandelvormen voor deze doelgroep zijn dan ook van groot belang. Naast het reguliere (individuele) aanbod voor volwassenen zijn in Nederland groepsbehandelingen opgezet voor ouderen met overmatig alcoholgebruik. Verslavingszorg Noord Nederland is met de...

Lees het artikel

Maligne katatonie

In dit artikel wordt de complexiteit van maligne katatonie beschreven. Maligne katatonie is een levensbedreigend syndroom waarbij een snelle herkenning en adequate behandeling essentieel zijn. De symptomen van autonome disregulatie zijn kenmerkend bij maligne katatonie en deze moeten acuut en intensief behandeld worden om een kritiek toestandsbeeld te voorkomen. In de beschrijving van een casus wordt de complexiteit van het ziektebeeld inzichtelijk gemaakt.

Lees het artikel

Eerste psychose op latere leeftijd

Maar weinig mensen weten dat een eerste psychose zich op iedere leeftijd kan voordoen. Zo krijgen jaarlijks circa 1.225 mensen van boven de 60 jaar een eerste psychose. Een psychotische stoornis die zich voor het eerst openbaart na het zestigste levensjaar, de zogeheten very late-onset psychosis, ziet er doorgaans anders uit dan een psychose op jongere leeftijd. Diagnostiek en behandeling voor deze doelgroep worden in dit artikel beschreven.

Lees het artikel

Interactie e-sigaret en clozapine

Clozapine heeft een onvervangbare plaats in de behandeling van therapieresistente positieve en negatieve symptomen bij schizofrenie. Er zijn verschillende andere indicaties bekend binnen het schizofreniespectrum, onder andere therapieresistent middelenmisbruik/afhankelijkheid. Het positieve effect op verslavingsproblematiek includeert de stoornis in gebruik van nicotine. Stoppen met roken heeft vervolgens echter weer effect op de clozapinespiegel. Dit kan leiden tot...

Lees het artikel

Hypercreatininemie bij dehydratie

Bij eetproblematiek wordt zowel in de eerste als in de tweede lijn, naast anamnese en lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek geadviseerd. Daarbij zijn vroegsignalering en goede samenwerking met de huisarts van belang. Het risico van dehydratie bij inadequate vocht- en voedingsinname kan worden gesignaleerd door middel van geïndiceerd laboratoriumonderzoek. Creatinine en ureum kunnen verhoogd zijn bij ondervoeding en dehydratatie.

Lees het artikel

Tinnitus

Verhoeven, Jan  Rubriek(en): Ziektebeeld

Tinnitus is de bewuste ervaring van geluid in een of beide oren, die zich in het brein ontwikkelt. In de meeste gevallen wordt er geen lichamelijke verklaring gevonden voor tinnitus. Mensen die tinnitus waarnemen, voelen zich vaak niet begrepen en niet erkend. In 2019 verscheen de Europese richtlijn A multidisciplinary European guideline for tinnitus: diagnostics, assessment, and treatment. Deze richtlijn heeft tot doel hulpverleners houvast te bieden bij de begeleiding van mensen...

Lees het artikel

Grensoverschrijdend gedrag in de GGZ

(Seksueel) grensoverschrijdend gedrag staat volop in de schijnwerpers. In de zorg krijgen het grensoverschrijdende gedrag van cliënten, zoals agressie jegens zorgverleners, en seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen collega’s vooral de aandacht. Bij (seksueel) grensoverschrijdend gedrag van zorgverleners naar cliënten denken we vaak dat het bij incidenten blijft. En veroorzaakt wordt door enkelingen. Is dat terecht of is er reden om hier als GGZ meer aandacht aan te...

Lees het artikel

Help, een hulphond

Bij het naderen van de cliënt blijkt ineens dat deze een hond bij zich heeft. Meerdere vragen komen naar boven. Mag een cliënt een hond meenemen? Is dit een hulphond? Zal de hond zich gedragen? Wat betekent dit voor de zorgverlening? In dit artikel wordt antwoord gegeven op en ontstaat inzicht in de rol van honden in de psychiatrische zorg.

Lees het artikel

Overbelasting van mantelzorgers

Komt u als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist in aanraking met mantelzorgers, in de wijkzorg, het ziekenhuis, de zorginstelling, de arbodienst of op school? De richtlijn Mantelzorg geeft verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten handvatten om mantelzorgers tijdige en passende ondersteuning te bieden en daarmee overbelasting van mantelzorgers te signaleren, te voorkomen of te verminderen. De richtlijn is beschikbaar op...

Lees het artikel

Op zoek naar veilig herstel

Deze gevalsbeschrijving illustreert de toepassing van Seeking safety bij een patiënte met een licht verstandelijke beperking (LVB) en een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Seeking Safety is een evidence-based behandelmethode ontwikkeld voor de behandeling van PTSS en verslaving, maar lijkt ook goed toepasbaar bij mensen met LVB en trauma. De thema’s van Seeking Safety komen overeen met verpleegkundige interventies en zorgresultaten. Dat maakt het tot...

Lees het artikel

Geweld tegen medewerkers in de GGZ

Agressie en geweld tijdens het werk zijn serieuze bedreigingen voor de gezondheid en het welzijn van medewerkers in de geestelijke gezondheidszorg. Het doel van dit artikel is een algemeen overzicht te geven van de informatie die bekend is over werkgerelateerd geweld in de GGZ en handvatten om nazorg te bieden aan de slachtoffers.

Lees het artikel

Compassie bij schaamte en zelfkritiek

Verhoeven, Marieta  Rubriek(en): Innovatie

Schaamte en een hoge mate van zelfkritiek liggen aan de basis van vele psychische klachten. Compassie is het vermogen je te laten raken door het lijden van anderen, betrokken te zijn bij de ander en de wens om waar dat mogelijk is dit lijden te verlichten. Toegenomen zelfcompassie kan zorgen voor vermindering van schaamte en zelfkritiek. De verschillende therapeutische mogelijkheden van compassie en het uitgewerkte theoretische model worden in dit artikel uiteengezet.

Lees het artikel

De-escalatie: meer dan een interventie!

De-escalatie, uitgevoerd als alleen een ‘interventie’, schiet vaak tekort. Het draagt het risico in zich een onderdeel te worden van de verder reactieve, beheersmatige praktijk. De-escalatie is meer dan een interventie: het vraagt iets van de cultuur van de organisatie, alsmede van de kennis, attitude en vaardigheden van de professional.

Lees het artikel

Ketamine als antidepressivum

De depressieve stoornis is een van de belangrijkste oorzaken van ziektelast met grote gevolgen voor patiënt en omgeving. Ondanks verschillende behandelmogelijkheden zijn depressies vaak chronisch of recidiverend. Bij een derde van de patiënten werken de huidige behandelmethoden onvoldoende (therapieresistente depressies); daarom is er een grote behoefte aan nieuwe behandelopties. Het onderzoek naar ketamine is daarbij hoopgevend.

Lees het artikel

Schaamte doorbreken, een verpleegkundige interventie

Schaamtegevoelens worden tijdens een behandeling gemakkelijk over het hoofd gezien, omdat zowel cliënt als hulpverlener de pijnlijke confrontatie met schaamte vermijdt. Daarnaast is schaamte moeilijk herkenbaar. Schaamte vormt hierdoor een barrière voor herstel. Aan de hand van een casus wordt geïllustreerd hoe schaamte zich uit en welke behandelopties verpleegkundigen kunnen inzetten.

Lees het artikel

Monitoren van alcoholonthouding

Boeke, Daphne  Rubriek(en): Verslavingszorg

Bij alcoholonthouding kunnen complicaties optreden. De Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol Scale, revised version (CIWA-Ar) is een gevalideerde beoordelingstool met tien items die gebruikt kan worden om de ernst van alcoholonthouding te kwantificeren en om cliënten te monitoren die met onthoudingsverschijnselen te maken hebben. Wanneer de mate van onthouding duidelijk is, kunnen gerichte interventies worden ingezet om complicaties te voorkomen.

Lees het artikel

Dorst en polyurie

Er meldt zich een vrouw op de poli die dorstig is en klaagt over een droge mond. Ze drinkt tot vier liter water per dag. Wat is er aan de hand? Om tot de juiste diagnose te komen volgt een proces van klinisch redeneren. Wat is haar voorgeschiedenis? Welke medicatie gebruikt zij? Kan het aan de medicatie liggen? Wat zijn de oorzaken van dorst en veel drinken? Wat blijkt uit het lichamelijk onderzoek en welke aanvullende onderzoeken zijn nodig? Stap voor stap gaat u richting diagnose en...

Lees het artikel

Theraplay® bij verstoorde ouderkindrelatie

Marianne Koole  Rubriek(en): Innovatie

Binnen de GGZ is in veel gezinnen de ouder-kindinteractie verstoord geraakt. Theraplay® is een vorm van psychotherapie voor kinderen en hun ouders, gericht op de versterking van hun onderlinge band, het vergroten van de ouderlijke sensitiviteit, het verbeteren van de ouder-kindinteractie, het verbeteren van de emotie- en gedragsregulatie en het verminderen van lichamelijke spanning. Het is een speelse behandelvorm waarbij de gezonde ouderkindinteractie als...

Lees het artikel

Inzage in het medisch dossier

Inzage in het medisch dossier is een recht dat iedere patiënt heeft. Maar kan iedere patiënt op elk tijdstip de gegevens in het dossier begrijpen en zijn de gegevens in het dossier op elk moment in een opname betrouwbaar? In dit artikel worden de juridische en ethische aspecten van inzage in het medisch dossier na een crisisopname beschreven.

Lees het artikel

Psychofarmaca en hartritme

Bij start of bij gebruik van psychofarmaca, bij behandeling van psychiatrische en/of verslavingsproblematiek, moet er rekening worden gehouden met mogelijk kleine of grotere risico’s op verstoringen in het hartritme. Een elektrocardiogram (ecg) voorafgaand aan medicamenteuze behandeling kan dan geïndiceerd zijn. In dit artikel wordt een casus toegelicht waarin een tachycardie wordt vastgesteld.

Lees het artikel

Slaapproblemen en psychotische klachten

Er bestaat een wederkerige relatie tussen slaapproblemen en psychotische klachten. Niet alleen patiënten met psychotische stoornissen hebben vaker slaapstoornissen, maar slapeloosheid (insomnie) of slaaponthouding (slaapdeprivatie) kan ook psychotische ervaringen of hallucinaties veroorzaken bij psychisch gezonde mensen.

Lees het artikel

Zelfbindingsverklaring in de Wet verplichte ggz

In een zelfbindingsverklaring schrijft de cliënt op aan welke vormen van verplichte zorg hij zichzelf bindt als het niet goed met hem gaat en hij noodzakelijke zorg weigert.

Lees het artikel

Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag

Barbara Stringer  Rubriek(en): Casuïstiek

De generieke module Diagnostiek en Behandeling van Suïcidaal Gedrag (DBSG) omschrijft op hoofdlijnen waaraan goede zorg voor patiënten met suïcidaal gedrag moet voldoen. Deze generieke module wordt samen met de multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Suïcidaal Gedrag uit 2012 gebruikt. In dit artikel ligt het accent op de meest relevante aspecten voor de verpleegkundige beroepsuitoefening: signaleren, inschatten,...

Lees het artikel

Positieve cognitieve gedragstherapie

Verhoeven, Marieta  Rubriek(en): Innovatie

Positieve cognitieve gedragstherapie (CGT) is een combinatie van positieve psychologie en oplossingsgerichte therapie. Binnen deze vorm van CGT wordt gebruikgemaakt van al aanwezige krachtbronnen en sterkten. Door meer te doen van wat goed gaat, kan het vertrouwen groeien en kunnen klachten afnemen.

Lees het artikel

Somatische screening bij opiaatafhankelijkheid

Bij de behandeling van opiaatverslaving is somatisch onderzoek belangrijk. Methadon is een van de vele medicijnen waarvan bekend is dat dit tot een verlengde QT-tijd (interval dat meetbaar is op een ecg) kan leiden. Ondanks dat het maken van een ecg geen bescherming biedt tegen hartritmestoornissen, wordt een ecg bij methadongebruik in verschillende richtlijnen wel geadviseerd.

Lees het artikel

Zingeving en spiritualiteit in de psychische hulpverlening

Elk mens stelt zich vragen over de zin en betekenis van het leven. Zeker in periodes waarin het leven als kwetsbaar of pijnlijk wordt ervaren. Ook personen met psychische problemen zien zich geconfronteerd met vragen over zichzelf, hun relaties en over het bestaan. Er kan een gebrek aan het ervaren van zingeving en/of moeite met het hervinden van zingeving ontstaan. Zingeving is een relevant onderwerp in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Akwa GGZ is in 2020 gestart met de ontwikkeling...

Lees het artikel

Risico’s van gebruik van lachgas

Distikstofmonoxide (lachgas) wordt steeds vaker recreatief gebruikt in Nederland. Het is goedkoop en legaal verkrijgbaar. Lachgas heeft het imago van een veilige drug. Het is echter geen onschuldig middel. Het risico op verslaving is niet uitgesloten, het gebruik van lachgas kan schadelijk zijn en ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.

Lees het artikel

GGZ-verpleegkundigen en hun sleutelrol in een gezonde leefstijl

Verpleegkundigen in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) vervullen een essentiële rol in het ondersteunen van patiënten op het gebied van leefstijl en zelfmanagement. Dit artikel richt zich op de rol van verpleegkundigen die werkzaam zijn in de GGZ en belicht de uitdagingen die zij tegenkomen, en de bekwaamheden die zij (verder) kunnen ontwikkelen om optimale leefstijlzorg te bieden aan patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA).

Lees het artikel

Angstig en verslaafd aan lorazepam

Angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen op latere leeftijd en brengen veel lijdensdruk met zich mee. Een angststoornis is de belangrijkste indicatie voor het gebruik van benzodiazepinen. Van de ouderen gebruikt 12 tot 31% benzodiazepinen. Vrouwen met een angststoornis lopen daarbij het grootste risico op afhankelijkheid. Chronisch benzodiazepinegebruik is slecht behandelbaar bij ouderen vanwege de vaak onderliggende problematiek zoals angst. Dit artikel beschrijft...

Lees het artikel

Tijd voor Lijf en Leven

Patiënten met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) hebben 60 70% meer kans op lichamelijke aandoeningen, en leven gemiddeld vijftien tot twintig jaar korter. In de zorg vallen deze patiënten vaak tussen wal en schip. Oorzaak is het hokjesdenken in de zorg, en de scheiding tussen de psychiatrie en de rest van de medisch specialistische zorg. In dit artikel komt het belang van de wisselwerking aan de orde tussen psychische en lichamelijke gezondheid....

Lees het artikel

Risicotaxatie in de praktijk

Rubriek(en): Innovatie

Inschatten van het risico van herhaald delictgedrag is steeds belangrijkerin het forensisch sociale domein. In dit artikel wordt beschreven hoe de risicotaxatie het best vorm kan krijgen in de praktijk en wat de rol van de verpleegkundig specialist hierin kan zijn. Aan de hand van de casus over Kimberly wordt duidelijk hoe risicotaxatie gebruikt kan worden in de behandeling.

Lees het artikel

FACT-schaal Jeugd herzien

Flexible Assertive Community Treatment (FACT) kent zijn oorsprong in de behandeling van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en de eerste modelgetrouwheidsschalen waren op die doelgroep van toepassing. Een eerste modelbeschrijving en modelgetrouwheidsschaal voor jeugdigen met complexe (psychiatrische) problematiek ontstond in 2014. De recente transitie van het sociaal domein, de introductie van de Jeugdwet en de transformatie van de GGZ maakten een...

Lees het artikel

Drinken tot de dood ons scheidt

Mensen met een verslaving laten zich niet altijd behandelen. Met of zonder behandeling drinken ze zich soms dood. Geschat wordt dat ondanks behandeling een kwart tot een derde van de alcoholverslaafden niet geneest en verslaafd sterft. Er wordt dan gesproken over doordrinkers, patiënten zonder – actieve noch passieve – doodswens, die doorgaan met het gebruik van alcohol en niet meer behandeld willen worden, hoewel ze weten dat dit fataal kan zijn. Hulpverleners staan voor...

Lees het artikel

Digitale begeleiding bij RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland

RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland (de RIBW, Regionale Instelling voor Beschermd Wonen) zet sinds 2013 digitale begeleiding in als aanvullende werkwijze op de traditionele huisbezoeken. Cliënten hebben een iPad in bruikleen van de organisatie. De applicatie FaceTime zorgt voor het digitaal beeldcontact tussen cliënt en begeleider. Digitale begeleiding leidt soms tot minder face-to-facecontact, maar dat is niet per defi nitie het uitgangspunt. De organisatie streeft naar een...

Lees het artikel

Forensische High en Intensive Care (FHIC)

Forensische high & intensive care (FHIC) is een afdeling waar zorg geboden wordt aan patiënten in crisis. FHIC wordt vormgegeven in een open leef- en werkklimaat, gericht op groei, contact, ondersteuning en het voorkómen van repressie en dwangtoepassingen. Centraal in de zorg die geboden wordt staat het opbouwen en onderhouden van contact. Binnen tien forensische instellingen, waaronder de Forensische Psychiatrische Kliniek (FPK) Assen, GGZ Drenthe wordt...

Lees het artikel

De ZAG-werkwijze

Het zorgafstemmingsgesprek (ZAG) kent een lange voorgeschiedenis in de Nederlandse GGZ. Verkennend onderzoek toont aan dat het ZAG in zijn huidige vorm veraf is komen te staan van de originele intenties, met als gevolg dat het doel van zorgafstemming niet wordt bereikt. Recent is de ZAG-werkwijze ontwikkeld om ZAGs zodanig te helpen structureren en inhoud te geven dat deze weer bijdragen aan gedegen zorgafstemming.

Lees het artikel

Narratieve Exposure Therapie

Narratieve Exposure Therapie (NET) kan worden ingezet als behandeling van een posttraumatische stressstoornis. Tijdens de behandeling komen alle belangrijke traumatische gebeurtenissen aan bod, maar ook positieve gebeurtenissen hebben een plek in de behandeling. Het leggen van de levenslijn van de patiënt vormt de basis van de behandeling.

Lees het artikel

Het Video Voortgangsplan

Kors, Jelmer  Rubriek(en): Innovatie

Na afronding van een behandeling in de jeugdzorg of GGZ kunnen cliënten te maken krijgen met een terugval. Geleerde vaardigheden en informatie gaan na de behandeling in toenemende mate verloren. Ontwikkelingen in de ICT bieden mogelijkheden om cliënten meer handvatten te bieden bij een terugval. Bijvoorbeeld door cliënten na de behandeling bij herhaling video’s aan te bieden waarin te zien is op welke manieren vooruitgang in de behandeling is gerealiseerd en wat te doen...

Lees het artikel

Dementie in de SGGZ

Dementie is een neurodegeneratieve aandoening die veel mensen treft. Wanneer ook sprake is van ernstige gedragsproblemen, interactieproblemen, het ontbreken van een steunsysteem en/of psychiatrische comorbiditeit, kunnen behandeling en begeleiding in de SGGZ soms nodig zijn. Bij Parnassia Noord-Holland wordt dit gedaan door DOC-teams (Dementie-Onderzoek en Casemanagement), die zowel de psychiatrische/gedragsproblemen als de dementie behandelen en begeleiding bieden.

Lees het artikel

Vaktherapie in de praktijk

Meulenbroeks, Rian  Rubriek(en): Innovatie

De vaktherapeut beeldend werkt soms vanuit een eigen praktijk, maar is vaak (ook) onderdeel van een multidisciplinair behandelteam in de GGZ of verslavingszorg. Naast het werk van andere behandeldisciplines resulteren de effecten van het non-verbale karakter van de vaktherapie niet zelden in waardevolle inzichten in het gedrag en de psychopathologie van de cliënt. De vaktherapeut kan direct na de voorlopige diagnose, in alle fases van de behandeling, een rol spelen.

Lees het artikel

Samen beslissen bij biopsychosociale complexiteit

Het in kaart brengen van biopsychosociale complexiteit in combinatie met shared decisionmaking (SDM) is leidend in de behandeling van een patiënt met een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), een autismespectrumstoornis (ASS) en een stoornis in het gebruik van middelen.

Lees het artikel

Hyperprolactinemie bij antipsychoticumgebruik

Hyperprolactinemie kan een hinderlijke bijwerking zijn van antipsychotica. Bij het opvolgen van de behandeling met een antipsychoticum is het belangrijk aandacht te hebben voor onder andere seksuele bijwerkingen, waarbij verhoging van de prolactinespiegel een verklarend mechanisme kan zijn. Wanneer er sprake is van hyperprolactinemie moet het behandelbeleid mogelijk aangepast worden. 

Lees het artikel

Vervolgstappen proactieve palliatieve zorg

In een eerder artikel introduceerden we de Toolkit en bijbehorende training 'Proactieve palliatieve zorg in de GGZ' en de stappen 1 en 2 ervan. Doel is de palliatieve zorg te laten aansluiten bij de zorgbehoeften van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en hun naaste(n). In dit artikel belichten we de stappen 3, 4 en 5 uit de Toolkit.

Lees het artikel

Informatie aan Veilig Thuis

Welke informatie mag of moet een behandelaar verstrekken aan Veilig Thuis wanneer hiernaar wordt gevraagd? In hoeverre is toestemming vereist van de patiënt? In dit artikel wordt deze vraag beantwoord aan de hand van de casus Lucy. 

Lees het artikel

Kind van een ouder met psychiatrische en/of verslavingsproblematiek

Psychiatrische en/of verslavingsproblematiek kan invloed hebben op de ouderrol. Er bestaat een groter risico dat de kinderen later in hun eigen leven ook psychiatrische en/of verslavingsproblematiek ontwikkelen. Interventies die zich richten op beschermende factoren kunnen het risico op het ontwikkelen van eigen problematiek verminderen.

Lees het artikel

Behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen: MBT

Mentalisatiebevorderende therapie of Mentalization-Based Treatment (MBT), is een evidencebased behandelmethode ontwikkeld door Bateman en Fonagy voor patiënten met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis (BPS). Onderzoek toont aan dat een verbetering van het mentaliserend vermogen leidt tot een reductie van zelfdestructief gedrag en een verbetering van interpersoonlijke problematiek. MBT wordt gegeven door verschillende disciplines binnen de GGZ, onder wie verpleegkundigen.

Lees het artikel

Schizofrenie en het brugadasyndroom

Bij patiënten met schizofrenie zijn er geleidingsstoornissen van het hart beschreven die het risico op plotse hartdood vergroten. Onlangs is ontdekt dat een specifi eke hartaandoening vaker lijkt voor te komen bij schizofrenie: het brugadasyndroom. Als een patiënt zowel schizofrenie als het brugadasyndroom heeft, kan een aantal psychiatrische medicijnen beter niet worden voorgeschreven.

Lees het artikel

De jonge mantelzorger

Els Hoekman  Rubriek(en): Casuïstiek

Een op de vier kinderen in Nederland groeit op bij ouders die zorg nodig hebben. Als wijkverpleegkundige kunt u in situaties komen waarin de zorgvrager ondersteund wordt door kinderen: jonge mantelzorgers. Zeker als de zorgvrager chronisch ziek is en/of psychisch belast, kunnen er zorgen ontstaan over de kinderen. In dit artikel wordt uiteengezet hoe u hiermee als (wijk)verpleegkundige kunt omgaan.

Lees het artikel

Hyponatriëmie

Natriumbepaling, vaak in combinatie met een kaliumbepaling, is een van de meest aangevraagde laboratoriumbepalingen (Na/Ka) door voorschrijvers. In dit artikel wordt beschreven dat er bij gecombineerd gebruik van SSRI en diuretica een risico is op hyponatriëmie. Overleg met de huisarts en verandering in behandelbeleid zijn geïndiceerd. 

Lees het artikel

Dwangvoeding bij ernstige anorexia nervosa

Dwangvoeding bij patiënten die lijden aan ernstige anorexia nervosa en als gevolg hiervan in een somatisch bedreigde toestand raken, is een complex fenomeen op medisch psychiatrische units (MPU). Er valt veel te vinden, zeggen en schrijven of dwangvoeding toegepast moet worden in de behandeling. Soms lijkt er echter geen keuze en doe je als behandelaar alles om je patiënt in leven te houden. Als dwangvoeding dan toch geïndiceerd blijkt, zijn er diverse methoden en technieken...

Lees het artikel

Zorgstandaard Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen

Bij 7,4% van de Nederlandse populatie kan de diagnose posttraumatische stressstoornis (PTSS) worden gesteld. In de beroepspraktijk heeft een verpleegkundige of verpleegkundig specialist dus regelmatig met patiënten met PTSS te maken. Om meer eenduidigheid te bewerkstelligen in het behandelaanbod is de zorgstandaard Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen ontwikkeld voor patiënten, de naastbetrokkenen en hulpverleners. Dit artikel geeft een nadere toelichting op...

Lees het artikel

Esketamine bij therapieresistente depressie

Voor patiënten met therapieresistente depressie die niet hebben gereageerd op minstens twee soorten antidepressieve medicijnen en een augmentatiestrategie (middelen toevoegen die een extra effect op de medicatie als doel hebben) met lithium of een antipsychoticum, is er een mogelijkheid voor behandeling met esketamine neusspray. In dit artikel gaan we onder andere in op de werking van esketamine, de indicatie om het middel te gebruiken, de praktische stappen bij het starten met de...

Lees het artikel

Post-partumpsychose

Een post-partumpsychose is een ernstige psychiatrische aandoening die doorgaans binnen vier weken na de bevalling ontstaat. 1 Het ziektebeeld kan zich snel en onvoorspelbaar ontwikkelen. Als er niet adequaat behandeld wordt, kunnen risico’s ontstaan voor zowel moeder als kind, waaronder in zeldzame gevallen suïcide of infanticide. Het is van belang dat alle hulpverleners die te maken hebben met kraamvrouwen kennis hebben van deze aandoening, zodat eerste symptomen worden...

Lees het artikel

Persisterende complexe rouwstoornis (PCRS)

Wanneer het ongeloof over de onomkeerbaarheid van het verlies blijft en de emotionele nood aanhoudt, is er sprake van complexe rouw. De persisterende complexe rouwstoornis (PCRS) is sinds 2013 in de DSM-5 opgenomen. De opname van PCRS in de DSM is een erkenning dat rouw kan uitgroeien tot een psychische aandoening. In dit artikel maken we onderscheid tussen verschillende soorten van rouw en andere ziektebeelden en worden handreikingen gedaan voor de behandeling van PCRS.

Lees het artikel

Oxycodonverslaving

Het gebruik van opioïden, waaronder oxycodon, is een bewezen effectieve methode in de pijnbestrijding van zowel acute als chronische pijn. Behalve de positieve effecten bij bestrijden van pijn is bekend dat er een verslavingsrisico bestaat bij chronisch gebruik van opioïden en er dus daarmee afhankelijkheid en tolerantie kunnen optreden. In de verslavingszorg wordt de afhankelijkheid van oxycodon als verslavingsprobleem behandeld in samenwerking met de pijnspecialist. In dit...

Lees het artikel

Mensenhandel: seksuele uitbuiting

Mensenhandel is het dwingen van anderen om onder slechte omstandigheden te werken waarbij de dader profiteert, vaak via bedreiging, geweld of bedrog. Slachtoffers ervaren seksuele uitbuiting, criminele uitbuiting, arbeidsuitbuiting en gedwongen orgaanverwijdering, ongeacht hun geslacht of leeftijd. Dit artikel richt zich op seksuele uitbuiting. Bewustwording en vroege herkenning van signalen zijn cruciaal, omdat ze vroegtijdige interventie mogelijk maken. Dit draagt bij aan een effectieve...

Lees het artikel

Wat als het leven lijden wordt

Nederland is een van de weinige landen in de wereld waar euthanasie en hulp bij zelfdoding toegestaan zijn op basis van psychisch lijden. Het aantal euthanasieaanvragen van mensen met een psychische aandoening groeit. De wachtlijst bij het Expertisecentrum Euthanasie (EE) is nu twee jaar. 1 Een groeiend aantal verpleegkundigen krijgt te maken met deze aanvragen.

Lees het artikel

Inloggen