Zoeken
124 resultaten voor Klinisch redeneren gevonden
Klinisch redeneren in forensische psychiatrie met de ICF
De prevalentie van ADHD is 3-5% bij kinderen tussen de 4 en 12 jaar. Bij 30 tot 70% blijven de symptomen op volwassen leeftijd bestaan, dat neerkomt op 1% van de totale volwassen bevolking. ADHD is een stoornis waarbij in uiteenlopende situaties een combinatie van hyperactief en overmatig rusteloos, impulsief en ongeconcentreerd gedrag voorkomt. Bij volwassenen met ADHD is er een hoge mate van comorbiditeit, met name...
Lees het artikelComplex klinisch redeneren
Op diverse werkplekken blijkt behoefte en noodzaak om op een efficiënte manier informatie te raadplegen over het proces van complex klinisch redeneren en hoe dit toe te passen in de praktijk. Dit artikel beoogt praktisch te ondersteunen bij het complex klinisch redeneren binnen het expertisegebied van de verpleegkundig specialist GGZ. Hierbij wordt gebruikgemaakt van praktische instrumenten en tekstformats, zoals de ICF, NANDA, NOC en NIC. Het gebruik van ICF, NANDA, NOC en NIC is in de...
Lees het artikelWerken met de International Classification of Functioning
In dit artikel wordt beschreven hoe verpleegkundigen het zelfmanagement van patiënten kunnen bevorderen door het toepassen van de International Classification of Functioning (ICF) binnen het klinisch redeneerproces. Door met behulp van de ICF het functioneren in kaart te brengen en de krachten en klachten inzichtelijk te maken, worden gegevens verzameld om tot een verpleegkundige diagnose te komen. Daarnaast wordt in dit artikel stilgestaan bij het belang van classificeren door...
Lees het artikelDorst en polyurie
Er meldt zich een vrouw op de poli die dorstig is en klaagt over een droge mond. Ze drinkt tot vier liter water per dag. Wat is er aan de hand? Om tot de juiste diagnose te komen volgt een proces van klinisch redeneren. Wat is haar voorgeschiedenis? Welke medicatie gebruikt zij? Kan het aan de medicatie liggen? Wat zijn de oorzaken van dorst en veel drinken? Wat blijkt uit het lichamelijk onderzoek en welke aanvullende onderzoeken zijn nodig? Stap voor stap gaat u richting diagnose en...
Lees het artikelVerstoorde vethuishouding
Triglyceriden en cholesterol worden in de verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg (GGZ) met regelmaat bepaald door middel van laboratoriumonderzoek. Net als een verhoogd cholesterol is hypertriglyceridemie (een verhoogd triglyceridengehalte in het bloed) een onafhankelijke risicofactor voor hart -en vaatziekten. Mensen met een ongezonde leefstijl, een slecht voedingspatroon en/of een genetische kwetsbaarheid lopen meer risico en dienen daarvoor leefstijladvies te ontvangen en medisch...
Lees het artikelHyponatriëmie
Natriumbepaling, vaak in combinatie met een kaliumbepaling, is een van de meest aangevraagde laboratoriumbepalingen (Na/Ka) door voorschrijvers. In dit artikel wordt beschreven dat er bij gecombineerd gebruik van SSRI en diuretica een risico is op hyponatriëmie. Overleg met de huisarts en verandering in behandelbeleid zijn geïndiceerd.
Lees het artikelSamen beslissen bij biopsychosociale complexiteit
Het in kaart brengen van biopsychosociale complexiteit in combinatie met shared decisionmaking (SDM) is leidend in de behandeling van een patiënt met een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), een autismespectrumstoornis (ASS) en een stoornis in het gebruik van middelen.
Lees het artikelOog voor PTSS bij mensen met een LVB
Mensen met een verstandelijke beperking ((L)VB, IQ < 70 en tekorten in adaptieve vaardigheden) hebben een grotere kans op het ontwikkelen van emotionele problemen en gedragsproblemen dan mensen zonder een (L)VB. Recent onderzoek laat zien dat er bij deze doelgroep ook een verhoogd risico is op het ontwikkelen van een posttraumatische stressstoornis.
Lees het artikelHypercreatininemie bij dehydratie
Bij eetproblematiek wordt zowel in de eerste als in de tweede lijn, naast anamnese en lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek geadviseerd. Daarbij zijn vroegsignalering en goede samenwerking met de huisarts van belang. Het risico van dehydratie bij inadequate vocht- en voedingsinname kan worden gesignaleerd door middel van geïndiceerd laboratoriumonderzoek. Creatinine en ureum kunnen verhoogd zijn bij ondervoeding en dehydratatie.
Lees het artikelZelfbeeld als transdiagnostische factor
Het zoeken naar gemeenschappelijke factoren bij psychische stoornissen en behandelingen kan het inzicht in het ontstaan en voortduren van psychiatrische stoornissen verhelderen. Het kan de effectiviteit van bestaande behandelingen vergroten en de kans op terugval verkleinen. Dit sluit aan bij de contextuele verpleegkundige diagnostiek van de verpleegkundig specialist, waarbij met behulp van de ICF het functioneren in kaart wordt gebracht.
Lees het artikelLithium en de schildklier
Regelmatige laboratoriumcontroles zijn noodzakelijk om lithium veilig te kunnen gebruiken. Lithiumgebruik kan onder andere tot (sub)klinische hypothyreoïdie en lithiumgerelateerde hypothyreoïdie leiden. Om deze schildklierfunctiestoornissen tijdig te signaleren is het belangrijk om laboratoriumonderzoek te doen. De uitslagen van vrij thyroxine (FT4) en thyroïdstimulerend hormoon (TSH) zijn goed interpreteerbaar.
Lees het artikelSomatische screening bij opiaatafhankelijkheid
Bij de behandeling van opiaatverslaving is somatisch onderzoek belangrijk. Methadon is een van de vele medicijnen waarvan bekend is dat dit tot een verlengde QT-tijd (interval dat meetbaar is op een ecg) kan leiden. Ondanks dat het maken van een ecg geen bescherming biedt tegen hartritmestoornissen, wordt een ecg bij methadongebruik in verschillende richtlijnen wel geadviseerd.
Lees het artikelHyperprolactinemie bij antipsychoticumgebruik
Hyperprolactinemie kan een hinderlijke bijwerking zijn van antipsychotica. Bij het opvolgen van de behandeling met een antipsychoticum is het belangrijk aandacht te hebben voor onder andere seksuele bijwerkingen, waarbij verhoging van de prolactinespiegel een verklarend mechanisme kan zijn. Wanneer er sprake is van hyperprolactinemie moet het behandelbeleid mogelijk aangepast worden.
Lees het artikelLeverwaarden bij alcoholgebruik
Lichamelijk onderzoek en laboratoriumtesten kunnen aanwijzingen geven enerzijds bij het opsporen van een stoornis in alcoholgebruik en anderzijds bij het nagaan van bepaalde afwijkingen in bloedwaarden die geassocieerd zijn met de lichamelijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik. Bij het vaststellen of monitoren van een stoornis in het gebruik van alcohol worden andere bepalingen in het laboratoriumonderzoek geadviseerd dan bij het vaststellen van de lichamelijke...
Lees het artikelCamouflagegedrag bij vrouwen met ASS
Autismespectrumstoornissen (ASS) bij meisjes en vrouwen worden vaak pas laat herkend. Een bekende oorzaak hiervan is dat zij, meer dan jongens en mannen, geneigd zijn om de eigen tekortkomingen in de sociale interactie te camoufleren. Dit doen zij door het gedrag van anderen te kopiëren en zich sociaal wenselijk op te stellen. Hierdoor blijven de kenmerken van ASS bij meisjes en vrouwen vaak lang onopvallend. Camouflagegedrag zorgt echter voor overvraging van zichzelf, hogere...
Lees het artikelIJzertekort bij depressie
Symptomen van depressie en depressie kunnen gerelateerd zijn aan een lichamelijke aandoening of een somatische oorzaak hebben. Om somatische aandoeningen uit te sluiten kan een somatische anamnese aangevuld worden met lichamelijk onderzoek of kan laboratoriumonderzoek nodig zijn. De interpretatie van het laboratoriumonderzoek met betrekking tot ijzergebreksanemie komt in dit artikel aan de orde.
Lees het artikelADHD én bipolair
Het gezamenlijk voorkomen van ADHD en een bipolaire stoornis kan ernstige gevolgen hebben. Vroegherkenning van deze veelvoorkomende combinatie van psychische stoornissen is noodzakelijk, maar dat gebeurt in de dagelijkse praktijk onvoldoende. Stoornisspecifieke behandelrichtlijnen geven daarnaast onvoldoende handvatten voor een passende behandeling. In dit artikel wordt aan de hand van een casus de complexe procesdiagnostiek en totstandkoming van een...
Lees het artikelCultuursensitief werken
In de Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders (DSM) is er toenemend aandacht voor cultuur. Het mag in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) inmiddels bekend worden verondersteld dat cultuur van invloed kan zijn op de ziektebeleving, de klachtenpresentatie en het hulpzoekgedrag van patiënten uit verschillende landen. De diversiteit van de patiëntenpopulatie in de GGZ wordt steeds groter. Het lijkt dus van cruciaal belang voor de diagnostiek en...
Lees het artikelVitamine B12-deficiëntie
Verschillende psychiatrische en neurologische ziekten worden geassocieerd met een mogelijke vitamine B12-deficiëntie. Zowel in de GGZ als in de verslavingszorg kan de combinatie van risicofactoren, observatie en uitvragen van aanwezige symptomen een indicatie zijn om in overleg met de huisarts een vitamine B12-tekort te onderzoeken.
Lees het artikelDiagnostiek bij mensen met een licht verstandelijke beperking
Deze casus beschrijft het diagnostisch proces bij een cliënt met een jarenlange alcoholverslaving, bij wie de behandeling niet aanslaat. Problemen in het functioneren zijn in kaart gebracht met de International Classifi cation of Functioning, Disability and Health (ICF). Daarnaast is de Screener for Intelligence and Learning disability (SCIL) gebruikt om de waarschijnlijkheid van een licht verstandelijke beperking (LVB) vast te stellen. De uitkomst hiervan bleek een verklaring voor het...
Lees het artikelDiagnostiek volgens de DSM 5
GGZ-verpleegkundigen hebben kennis nodig van medisch diagnostische categorieën voor het stellen van verpleegkundige doelen op het gebied van omgaan met gezondheidsproblemen en het functioneren in de context van de ziekte. Het is daarom interessant om na te gaan welke verandering de invoering van DSM 5 meebrengt voor de verpleegkundige beroepspraktijk.
Lees het artikelHoe gaat het met de kinderen?
In Nederland hebben ongeveer 577.000 kinderen onder de 18 jaar een ouder met psychische problemen en/of verslavingsproblematiek. Deze kinderen vormen een risicogroep om zelf psychische problemen te ontwikkelen. Ze worden KOPP- of KVO-kinderen genoemd: Kinderen van Ouders met Psychische Problemen of Kinderen van Verslaafde Ouders. Deze kinderen vormen een risicogroep voor het ontwikkelen van KOPP-problemen: psychische problemen, ontwikkelingsproblemen en/of hebben een verhoogde kans...
Lees het artikelObsessieve compulsieve stoornis
Een obsessieve compulsieve stoornis (OCS) is een ernstige psychiatrische stoornis en kenmerkt zich door dwang gedachten (obsessies) en/of dwanghandelingen (compulsies). Dwanggedachten zijn terugkerende, hardnekkige gedachten, beelden of impulsen die angst of spanning veroorzaken. Deze gedachten kunnen worden geneutraliseerd door het uitvoeren van dwanghandelingen, dit zijn gedragingen of mentale activiteiten, die volgens strikte regels of op een bepaalde manier moeten worden uitgevoerd....
Lees het artikelFunctioneel herstel en zelfregulatie in de psychische gezondheidszorg. De rol van verpleegkundige?
Herstel en zelfregulatie zijn belangrijke thema’s voor de psychische gezondheidszorg. Verpleegkundigen hebben op dit vlak een functie die van belang is, mits aan hen geijkte methodieken ter beschikking staan. Dit artikel onderscheidt vier aspecten van herstel en beschrijft zelfregulatie als de kern van zelfredzaamheid, zelfzorg en zelfbepaling. Vervolgens gaat het in op de vraag wat dit betekent voor de psychische zorg en in het bijzonder het functioneel herstel van cliënten....
Lees het artikelThiaminetekort bij alcoholisme
Thiamine (vitamine B1) kunnen we niet zelf aanmaken, daarom moet het worden geconsumeerd via voeding of als supplement worden gebruikt. Thiaminedeficiëntie komt voor bij 30 tot 80% van de patiënten met een stoornis in het gebruik van alcohol. Behalve neurologische problemen kunnen cognitieve stoornissen een gevolg zijn van thiaminedeficiëntie. Door deze stoornissen te herkennen, vast te stellen en te behandelen worden onderdiagnostiek, onderbehandeling en ernstige(re) gevolgen...
Lees het artikelWerken met de DSM
In 2013 verscheen de vijfde editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), wereldwijd het belangrijkste handboek voor psychiatrische diagnostiek en ook voor veel wetenschappelijk onderzoek. Of het verpleegkundigen meer biedt dan een naslagwerk voor de criteria waarmee diagnosen worden gesteld, is een veelgehoorde vraag. Daarnaast is een veelgehoorde vraag of de DSM het bonte karakter van de psychopathologie wel recht doet, laat staan de individuele patiënt...
Lees het artikelHulp bij zelfdoding in de GGZ
Psychiatrische patiënten kunnen op basis van ondraaglijk en uitzichtloos psychisch lijden in aanmerking komen voor hulp bij zelfdoding. In 2013 waren er 42 psychiatrische patiënten die hulp kregen bij zelfdoding, in 2014 waren dit er 41. In de jaren ervoor waren het er nooit meer dan 14. Beslissingen inzake hulp bij zelfdoding in de psychiatrie behoren tot het domein van de psychiater, maar de zorg en begeleiding van patiënten in een traject van hulp bij zelfdoding liggen...
Lees het artikelOnderkenning ASS als comorbiditeit bij ADHD bij volwassenen van belang voor juiste behandeling
Sinds 1995 is er meer aandacht voor de diagnostiek en behandeling van volwassenen met Attention Defi cit Hyperactivity Disorder (ADHD). Actuele studies laten zien dat ADHD in ongeveer de helft van de gevallen voortduurt in de volwassenheid.1 De geschatte prevalentie van ADHD in de volwassenheid ligt tussen de 3 en 4%.2 De incidentie van ADHD is aan het toenemen, vermoedelijk omdat de diagnose vaker wordt gesteld door verbeterde diagnostiek.3
Lees het artikelWelk standaardonderzoek is zinvol bij een eerste psychose op latere leeftijd?
Een eerste psychose wordt ook door hulpverleners vaak geassocieerd met een jonge leeftijd, vaak de vroege adolescentie. Als een eerste psychose op latere leeftijd voorkomt, is goede diagnostiek vaak een puzzel. Dit artikel beschrijft de oorzaken en de manier waarop aanvullend onderzoek optimaal kan bijdragen aan de diagnostiek.
Lees het artikelPsychofarmaca en hartritme
Bij start of bij gebruik van psychofarmaca, bij behandeling van psychiatrische en/of verslavingsproblematiek, moet er rekening worden gehouden met mogelijk kleine of grotere risico’s op verstoringen in het hartritme. Een elektrocardiogram (ecg) voorafgaand aan medicamenteuze behandeling kan dan geïndiceerd zijn. In dit artikel wordt een casus toegelicht waarin een tachycardie wordt vastgesteld.
Lees het artikelDiagnose ADHD bij meisjes wordt vaak gemist
ADHDcentraal biedt diagnostiek, behandeling en consultatie voor patiënten vanaf 18 jaar. Vanuit praktijkervaring valt op dat kernproblematiek van ADHD bij vrouwen regelmatig onvoldoende wordt herkend. Vroege onderkenning van ADHD, diagnostiek en behandeling zijn belangrijk, omdat daarmee schadelijke gevolgen van ADHD kunnen worden beperkt. Dit artikel informeert vakgenoten, zodat ADHD bij meisjes en vrouwen vaker wordt herkend en tijdig passende hulp wordt ingezet.
Lees het artikelBeslissen doe je samen!
Gedeelde besluitvorming is een begrip dat steeds vaker gebruikt wordt binnen de geestelijke gezondheidszorg. Het is juridisch en ethisch juist om gedeelde besluitvorming toe te passen en het past bij evidence-based practice: wetenschappelijk bewijs, de klinische expertise van de hulpverlener en de expertise, waarden en voorkeuren van de individuele cliënt zijn de basis van zorgverlening. Gedeelde besluitvorming doet recht aan de autonomie van de cliënt en past bij...
Lees het artikelKlinkt als… maar is het niet; vijf syndromen die lijken op ‘schizofrenie’
Niet ieder cluster van psychotische symptomen rechtvaardigt een diagnose ‘schizofrenie’ zoals beschreven in de dsm-5. Zelfs wanneer we de dsm-criteria zorgvuldig toepassen, komen wij soms ziektebeelden tegen die een andere diagnose rechtvaardigen en daarmee ook een andere behandeling. In dit artikel worden vijf van zulke ziektebeelden beschreven. Achtereenvolgens komen aan bod: het alice-in-wonderlandsyndroom, het incubusfenomeen, de katatonie, muzikale hallucinaties en de...
Lees het artikelDiagnostiek en behandeling van de gegeneraliseerde angststoornis
In dit artikel wordt het klinisch redeneerproces beschreven dat gevolgd is in de behandeling van een 77-jarige vrouw die sinds vijf jaar in behandeling is bij de generalistische basis GGZ vanwege een depressieve stoornis. Na intake bij de specialistische GGZ wordt duidelijk dat er sprake is van een gegeneraliseerde angststoornis. Dit artikel laat tevens zien dat door de toepassing van gepersonaliseerde diagnostiek volgens de International Classification of Functioning, Disability and health,...
Lees het artikelVerward en angstig
Een patiënt met een bekende angststoornis wordt opgenomen vanwege recent ontstane verwardheid met cognitieve stoornissen. Bij onderzoek worden een delier en een wernicke-encefalopathie vastgesteld. Stappen richting diagnose, therapie en interventies worden besproken.
Lees het artikelEBP: en de betekenis van significantie
In de vakliteratuur worden talloze begrippen en termen gebruikt. Maar wat betekenen die nu precies? In dit artikel is er aandacht voor het begrip ‘significantie’, een begrip in onderzoeksartikelen en een term uit de statistiek. Ook begrippen die met signifi cantie te maken hebben komen aan bod, zoals de p-waarde, de nulhypothese en de praktische relevantie.
Lees het artikelBipolaire stoornissen: een overzicht
Bipolaire stoornissen vormen een groep stemmingsstoornissen die zich kenmerken door het afwisselend optreden van manische, hypomanische en depressieve episodes. Het klinisch beeld kan variëren van het hebben van weinig symptomen en goed psychosociaal functioneren, tot continue stemmingswisselingen, restsymptomen en functionele beperkingen. Dit maakt de diagnostiek uitdagend, en vergt van de begeleiding veel creativiteit en flexibiliteit. De belangrijkste twee pijlers van de behandeling...
Lees het artikelAlcoholverslaving bij ouderen
In dit artikel wordt de complexiteit om ouderen te diagnosticeren en te behandelen beschreven door het samengaan van problemen of klachten op verschillende terreinen en door de overlap tussen ouderdomsklachten en alcoholgerelateerde klachten. Juist bij dergelijke complexe problematiek kan intensieve samenwerking tussen verschillende disciplines een grote meerwaarde hebben. Het verpleegkundig klinisch redeneerproces wordt beschreven vanuit de rol van de verpleegkundig specialist ggz.
Lees het artikelVervolgstappen proactieve palliatieve zorg
In een eerder artikel introduceerden we de Toolkit en bijbehorende training 'Proactieve palliatieve zorg in de GGZ' en de stappen 1 en 2 ervan. Doel is de palliatieve zorg te laten aansluiten bij de zorgbehoeften van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en hun naaste(n). In dit artikel belichten we de stappen 3, 4 en 5 uit de Toolkit.
Lees het artikelMonitoren van alcoholonthouding
Bij alcoholonthouding kunnen complicaties optreden. De Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol Scale, revised version (CIWA-Ar) is een gevalideerde beoordelingstool met tien items die gebruikt kan worden om de ernst van alcoholonthouding te kwantificeren en om cliënten te monitoren die met onthoudingsverschijnselen te maken hebben. Wanneer de mate van onthouding duidelijk is, kunnen gerichte interventies worden ingezet om complicaties te voorkomen.
Lees het artikelDwangvoeding bij ernstige anorexia nervosa
Dwangvoeding bij patiënten die lijden aan ernstige anorexia nervosa en als gevolg hiervan in een somatisch bedreigde toestand raken, is een complex fenomeen op medisch psychiatrische units (MPU). Er valt veel te vinden, zeggen en schrijven of dwangvoeding toegepast moet worden in de behandeling. Soms lijkt er echter geen keuze en doe je als behandelaar alles om je patiënt in leven te houden. Als dwangvoeding dan toch geïndiceerd blijkt, zijn er diverse methoden en technieken...
Lees het artikelErfelijke vormen van mammacarcinoom
Wanneer je te horen krijgt dat je kanker hebt, is de veronderstelling vaak dat je hieraan komt te overlijden. Door de vroege opsporing en de toename aan betere behandelmogelijkheden zijn de overlevingskansen bij veel soorten kanker de afgelopen jaren echter sterk toegenomen. Wist u dat ongeveer 5-10% van veelvoorkomende vormen van kanker, zoals borst- en darmkanker, erfelijk is bepaald? In veel gevallen betreft dit een autosomaal dominante overerving, wat betekent dat de kinderen van de...
Lees het artikelStoppen met roken in de GGZ
Er vindt een maatschappelijke verschuiving plaats in de houding ten opzichte van roken. Dit wordt, onder andere, gedreven door de aangifte tegen de tabaksindustrie. Een groot aantal zorgverleners, ziekenhuizen en ook GGZ-instellingen heeft zich achter deze aangifte geschaard. Toch roken veel patiënten en medewerkers in de GGZ. Daarom is het extra belangrijk dat er in deze sector aandacht is voor deze verandering en professionals kennis hebben over...
Lees het artikelGoede vraag!
In dit artikel worden handreikingen gegeven om een goede onderzoeksvraag te formuleren. Onderzoek doen begint met het vaststellen van een klinische onzekerheid. Tegen een probleem aanlopen is niet moeilijk, dit probleem vertalen naar een onderzoekbare vraag is dat wel. In het artikel wordt eerst ingegaan op het vaststellen van een klinische onzekerheid. Vervolgens worden soorten vragen en onderzoeksterreinen besproken. Tot slot komen de elementen van de onderzoeksvraag aan bod en de criteria...
Lees het artikelPsychiatrie en Huntington
De ziekte van Huntington (ZvH) is een erfelijke neurodegeneratieve stoornis van het centrale zenuwstelsel. Dit betekent dat gebieden in de hersenen vroegtijdig verouderen en afsterven. Het klinische beeld bestaat uit motorische, psychiatrische en cognitieve symptomen. Zij veroorzaken vaak aanzienlijk leed voor patiënten en familie. Alleen symptomatische behandeling is mogelijk. Behandeling van symptomen kan de kwaliteit van leven positief beïnvloeden.
Lees het artikelBetekenis geven aan een psychotische ervaring
Psychotische ervaringen kunnen worden geluxeerd en/of psychotische decompensatie kan vervroegd worden door het gebruik van cannabis. Psychotische ervaringen kunnen een religieuze inhoud en betekenis hebben. Ondanks de reële risico’s die gekoppeld zijn aan persisterende psychotische klachten kan een patiënt deze klachten als positief en waardevol beleven. Dan is aansluiten bij de belevingswereld van de patiënt van belang.
Lees het artikelDe Persoonlijke Antipsychotica Keuzewijzer
Bij mensen met een psychose kan het stoppen van antipsychoticagebruik leiden tot ernstigere psychotische symptomen en vaker een terugval. Gedeelde besluitvorming van cliënten en behandelaars, waarbij de patiënt betrokken wordt bij behandelkeuzes, kan leiden tot betere gezondheidsresultaten. De Persoonlijke Antipsychotica Keuzewijzer is ontwikkeld om cliënten te betrekken bij het maken van een geïnformeerde keuze voor een antipsychoticum.
Lees het artikelSchizofrenie en een OCS
Een obsessieve-compulsieve stoornis komt vaak voor bij schizofrenie, maar wordt niet altijd herkend. Deze comorbiditeit kan de kwaliteit van leven ernstig benadelen, wat pleit voor alertheid en het inzetten van de juiste diagnostiek. In dit artikel wordt dat toegelicht door de verschillen en overeenkomsten te beschrijven, de mogelijkheden van diagnostiek en de behandelopties.
Lees het artikelSuïcidaliteit uit de taboesfeer
In dit artikel wordt beschreven wat suïcidaal gedrag is, hoe het ontstaat en welke indicatoren er zijn. De multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag (2012) beveelt de CASE-methodiek aan om de suïcidaliteit op structurele wijze te inventariseren en de belangrijkste risico- en beschermende factoren in kaart te brengen.
Lees het artikelSuboxone®: Buprenorfine in combinatie met naloxon
Suboxone® wordt ingezet als een substitutietherapie voor de behandeling van patiënten met een afhankelijkheid van opiaten (zoals heroïne en morfine). Suboxone ® bevat twee werkzame stoffen: buprenorfine en naloxon. De behandeling met dit middel wordt ingezet in het kader van een medische, sociale en psychologische behandeling.
Lees het artikelKatatonie bij autisme
Ook patiënten met een stoornis in het autistisch spectrum kunnen katatonie ontwikkelen. Er is een overlap in symptomatologie van autisme en katatonie. Onderdiagnostiek en onderbehandeling dienen voorkomen te worden. Daarom is kennis over en herkennen van katatonie belangrijk. Een goed meetinstrument is daarbij nuttig. Katatonie is meestal goed te behandelen.
Lees het artikelADHD en ASS bij volwassenen
De aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) en autismespectrumstoornis (ASS) zijn niet gemakkelijk uit elkaar te houden en de uiting ervan kan beïnvloed worden door comorbide stoornissen. Onvoldoende (h)erkenning kan leiden tot ernstiger disfunctioneren en een lagere kwaliteit van leven. Daarnaast is er een verhoogd risico op de ontwikkeling van comorbide stoornissen. Door vroegtijdige herkenning van ASS en ADHD is ook vroegtijdige adequate behandeling...
Lees het artikelDe persisterende waarneemstoornis door hallucinogenen
De persisterende waarneemstoornis door hallucinogenen (hallucinogen persisting perception disorder; HPPD) is een relatief onbekende aandoening, waarbij herbelevingen of flashbacks optreden na een periode van gebruik van drugs. 1 LSD is het meest bekende voorbeeld, maar de flashbacks kunnen ook voorkomen na gebruik van ketamine, paddo’s, XTC of cannabis (tabel 1). 2,3,4 De symptomen worden beschreven als repercepties van visuele symptomen die optraden tijdens het gebruik van het...
Lees het artikelMuziek in de GGZ
Muziektherapie wordt sinds begin 1940 ingezet in de behandeling van mensen met psychische en psychiatrische problematiek met als doel klachten te verminderen en te leren deze beter hanteren.Muziektherapie richt zich doorgaans op het positief beïnvloeden van generieke factoren zoals stress, emotieregulatie en sociale interactie. Er is in toenemende mate evidentie voor de inzet van muziektherapie bij mensen met een depressie en bij mensen met depressieve klachten zonder formele...
Lees het artikelWat kan de verpleegkundige met ChatGPT?
Wie de laatste tijd het nieuws heeft gevolgd, heeft er vast al eens van gehoord: ChatGPT. ChatGPT is een op kunstmatige intelligentie gebaseerde chatfunctie. Scholieren gebruiken deze applicatie om hun werkstukken snel te maken. ChatGPT is echter ook veelbelovend voor de verpleegkundige. In dit artikel vertellen we u hoe u nu al gebruik kunt maken van ChatGPT.
Lees het artikelPositieve Gezondheid in de GGZ
Positieve Gezondheid sluit aan bij herstelondersteunend werken, omdat er bij beide een appel wordt gedaan op het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren, ondanks dat er sprake is van een kwetsbaarheid of ziekte. Met het aanspreken van de eigen bron van veerkracht, wordt een betekenisvol leven centraal gesteld.
Lees het artikelHet gedachterapport
Cognitieve (gedrags)therapie (CGT) is een effectief bewezen vorm van psychotherapie en is breed inzetbaar bij psychische problemen. Het gedachterapport, afkomstig uit de CGT, is een interventie waarmee disfunctionele opvattingen en onderliggende opvattingen opgespoord kunnen worden1 en zodanig beïnvloed worden dat klachten verminderen. In dit artikel wordt het gedachterapport uitgewerkt met ondersteuning van een casus.
Lees het artikelDrinken tot de dood ons scheidt
Mensen met een verslaving laten zich niet altijd behandelen. Met of zonder behandeling drinken ze zich soms dood. Geschat wordt dat ondanks behandeling een kwart tot een derde van de alcoholverslaafden niet geneest en verslaafd sterft. Er wordt dan gesproken over doordrinkers, patiënten zonder – actieve noch passieve – doodswens, die doorgaan met het gebruik van alcohol en niet meer behandeld willen worden, hoewel ze weten dat dit fataal kan zijn. Hulpverleners staan voor...
Lees het artikelForensisch werken met het RNR-model
Het Risk-Need-Responsivity-(RNR-)model is de basis van de forensisch psychiatrische behandeling, zowel klinisch als ambulant. Het biedt een op bewijs gebaseerde en effectieve aanpak voor cliënten die risicovol delict gedrag vertonen. Het model analyseert en voorspelt dit gedrag, waardoor een behandeling op maat mogelijk is.
Lees het artikelMetacognitieve training in een klinische en ambulante setting bij patiënten met een psychose
In de metacognitieve training (mct) komen vijf kenmerkende disfunctionele denk- en redeneerstijlen van mensen met een (chronische) psychotische stoornis aan de orde. In de mct wordt psycho-educatie in de vorm van kennisoverdracht over denkstijlen, hallucinaties, geheugen en inlevingsvermogen gecombineerd met diverse speelse oefeningen. Deze behandeling in acht sessies wordt gegeven in de vorm van een – gratis beschikbare – PowerPointpresentatie. Zevenenveertig personen (van wie...
Lees het artikelMedicamenteuze behandeling van het metabool syndroom
Het metabool syndroom is gedefi nieerd als een cluster van risicofactoren die de kans op hart- en vaatziekten verhogen. Het staat ook bekend als prediabetes, syndroom X of insulineresistentie syndroom. Hoewel het concept omstreden is geweest, wordt het metabool syndroom gezien als een klinisch bruikbaar middel om een sterk verhoogd risico op hart- en vaatziekten te diagnos ticeren. Patiënten met psychiatrische aandoeningen lopen een sterk verhoogde kans op het ontwikkelen van het...
Lees het artikelDe zorgkaart
De Wet verplichte ggz (Wvggz) is 1 januari 2020 in werking getreden. Hij vervangt de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz), waarvan de rechterlijke machtiging (RM) en de inbewaringstelling (IBS) deel uitmaakten. De Wvggz regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening.
Lees het artikelEigen Regie en Herstel
Eigen Regie en Herstel (ERH) is erkend als goed onderbouwde langdurige GGZ-interventie. De methodiek is sinds eind 2018 weer in het publieke domein beschikbaar. De training ondersteunt mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) bij het opbouwen van een bestaan, ondanks het voortbestaan van klachten. De werkboeken zijn recent aangepast aan de nieuwste inzichten met betrekking tot herstel.
Lees het artikelAnti-NMDA receptor encefalitis
Anti-N-methyl-D-aspartaat (anti-NMDA) receptor encefalitis is een auto-immuunziekte die voor het eerst werd beschreven in 2007. Hoewel het een zeldzaam ziektebeeld is, moet er wel aan gedacht worden wanneer er sprake is van een atypisch manisch-psychotisch beeld. In dit artikel beschrijven we een patiënt bij wie de diagnose na een langdurige opname kon worden gesteld.
Lees het artikelEuthanasie en suïcidaliteit
Bij euthanasie of hulp bij zelfdoding faciliteert een arts een patiënt bij het uitvoeren van een zelfgekozen dood. Tegelijk willen we in de GGZ suïcidale patiënten beschermen voor een zelfgekozen dood. Suïcidaal gedrag komt veel voor en is een complex probleem. In Nederland hebben naar schatting jaarlijks 410.000 mensen gedachten over suïcide. 94.000 mensen doen een suïcidepoging. In 2020 werden 88 patiënten geëuthanaseerd op basis van een...
Lees het artikelEen dwaal spoor: ASS, PTSS of persoonlijkheidsproblematiek?
In dit artikel wordt het behandeltraject beschreven van een 40-jarige vrouw die vier jaar in behandeling is bij de specialistische GGZ. Bij intake stonden emotieregulatieproblemen voorop. Na het volgen van de VERS-training kwamen traumaklachten op de voorgrond te staan. EMDR- behandeling was succesvol, waarna toch bleek dat er sprake was van nog nietgediagnosticeerde en behandelde ASS-problematiek.
Lees het artikelBehandeling van perfectionisme
Perfectionisme neemt de laatste jaren toe en vooral onder jongeren. Het wordt beïnvloed door positieve en negatieve bekrachtiging en kent een samenhang met verschillende psychiatrische ziektebeelden, zoals eetstoornissen, depressie en angststoornissen. Als transdiagnostische factor is het belang van behandeling van perfectionisme evident. Dit artikel verkent de kenmerken en behandelmogelijkheden van perfectionisme.
Lees het artikelPost-partumdepressie
Het krijgen van een kind wordt gezien als een blije levensgebeurtenis. Zo’n 10% van de vrouwen ondervindt echter een depressie post partum.1 Hoewel het klinische beeld van post-partumdepressie weinig verschilt van dat van een depressie in andere situaties, zijn er specifieke factoren die van invloed zijn op diagnostiek, behandeling en beloop van deze aandoening voor zowel de moeder als het kind.
Lees het artikelCommunicatie met verwarde ouderen
Om goed te communiceren met verwarde ouderen, is het belangrijk op hun belevingswereld af te stemmen. Dat betekent afstemmen op het limbische brein; dat is het deel van de hersenen dat gestuurd wordt door emoties. Optimale communicatie is veelal non-verbaal en zal bestaan uit: contact maken, meebewegen en uitnodigen. Creativiteit is daarbij belangrijk evenals het aanpassen van het tempo en het voorkomen van faalervaringen. Als zich gedragsproblemen voordoen, is het aan te raden een...
Lees het artikelEMDR bij tinnitus
Voor de behandeling van tinnitus worden verschillende psychologische behandelingen geadviseerd. Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) is pas recent in beeld als mogelijke behandeloptie. In dit artikel wordt het effect van de behandeling met EMDR volgens het pijnprotocol gemeten bij een 70-jarige man met tinnitus. Ook wordt kort weergegeven wat er op dit moment in de medische literatuur bekend is over de effectiviteit van EMDR bij tinnitus.
Lees het artikelZorgstandaard Dissociatieve stoornissen
Dissociatie is een toestand waarbij iemand het gevoel heeft los te raken van zichzelf. Dit heet depersonalisatie. Daarnaast kan sprake zijn van derealisatie. Dan lijkt de bekende omgeving vreemd. In een dissociatieve toestand weet iemand niet goed wat echt is en wat niet. Verpleegkundigen hebben een belangrijke rol bij het observeren van deze toestand en het inzetten van passende interventies.
Lees het artikelADHD: een introductie
ADHD komt vaak voor en is een complexe aandoening met uiteenlopende kenmerken en heeft invloed op verschillende levensgebieden. ADHD gaat vaak gepaard met andere stoornissen. Herkennen en signaleren van mogelijke symptomen van ADHD is belangrijk om tijdig te verwijzen voor diagnostiek en behandeling te starten om verergering van problemen te voorkomen.
Lees het artikelGenderdiversiteit in de spreekkamer
De laatste jaren is er in de maatschappij groeiende aandacht voor genderdiversiteit. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is gender een sociaal-cultureel concept, gebaseerd op de verdeling mannelijk en vrouwelijk. Gender beschrijft hoe gedrag, normen en waarden, relaties, kleding en haardracht in de mannelijke of vrouwelijke categorie vallen. Tegenwoordig zien we in de maatschappij de roep om minder binair denken opkomen. Gender wordt steeds meer gezien als een spectrum waarbinnen...
Lees het artikelApathie
Apathie is een veelvoorkomend probleem bij diverse aandoeningen. Denk bijvoorbeeld aan mensen met de ziekte van Alzheimer of Parkinson, maar ook bij mensen met hersenletsel, een depressie of met schizofrenie. Ondanks de impact van apathie op het leven van patiënten en naasten, blijkt het lastig om het te diagnosticeren en behandelen. Wat is het kernprobleem van apathie, welke gebieden in het brein zijn hierbij betrokken en hoe zouden we apathie misschien beter kunnen meten en behandelen?
Lees het artikelOnline behandeling van sociale angst in coronatijd
COVID-19 bracht sociale isolatie, afstand, eenzaamheid en angst voor het onbekende. Luxerende factoren voor mensen met een sociale angststoornis. Angststoornissen zijn een van de meest voorkomende psychische stoornissen. Sociale angst geeft beperkingen en gaat voorbij aan reële of problematische angst. Oplettendheid in een zogenoemd ‘coronatijdperk’ is vereist om angsten die het functioneren belemmeren te herkennen en vroegtijdig te behandelen.
Lees het artikelCannabidiol: drug, geneesmiddel of voedingssupplement?
Wie ‘CBD-olie kopen’ googelt, krijgt tientallen aanbiedingen voor CBD producten. Sinds producten waarin CBD is verwerkt officieel beschouwd worden als voedingssupplement (novel food), zijn medische claims op verkoopsites niet meer te vinden. Verkopers willen geen risico lopen en plaatsen deze claims daarom niet meer op hun site. Dit artikel behandelt de risico’s en problemen met betrekking tot de effectiviteit en veiligheid van CBD-olie.
Lees het artikelSamenwerking tussen GGZ en gemeente bij multiprobleem casus
Er wordt een casus beschreven van een vrouw met ernstige psychiatrische én sociale problemen. De gemeente heeft na verschillende signalen vanuit instanties, zoals de wijkagent, woningbouwvereniging, sociale dienst en jeugdzorg, een groot gemeentelijk overleg georganiseerd. De behandelaren vanuit de ambulante psychiatrie zijn bij dit overleguitgenodigd. Het doel van dit overleg en de rol, bevoegdheden en mogelijke valkuilen voor de SPV worden beschreven.
Lees het artikelBehandeling met psilocybine
Psilocybine is een klassiek psychedelicum dat voorkomt in bepaalde soorten paddenstoelen, ook wel paddo’s genoemd. De effecten van psilocybine zijn uiteenlopend en per individu verschillend. Gebruikers kunnen onder andere een verandering in zintuiglijke waarneming, emoties, perceptie en bewustzijn merken. De effecten duren zo’n vier tot zes uur. Bijwerkingen zoals hoofdpijn, misselijkheid, hypertensie en insomnia zijn meestal mild en van voorbijgaande aard.
Lees het artikelZelfbindingsverklaring in de Wet verplichte ggz
In een zelfbindingsverklaring schrijft de cliënt op aan welke vormen van verplichte zorg hij zichzelf bindt als het niet goed met hem gaat en hij noodzakelijke zorg weigert.
Lees het artikelMethadon: wat kunt u ermee?
Al in 1874 werd door Wright uit morfine het halfsynthetische derivaat ‘diacetylmorphine’ ontwikkeld. In de jaren twintig van de vorige eeuw werd in Duitsland geëxperimenteerd met een pijnstiller die in de Tweede Wereldoorlog de naam Adolpine kreeg. Dit middel werd in de jaren zeventig van diezelfde eeuw geïntroduceerd in de Verenigde Staten onder de naam ‘methadon’ en door Dole en Nyswander ingezet in de behandeling van aan heroïne...
Lees het artikelDementie in de SGGZ
Dementie is een neurodegeneratieve aandoening die veel mensen treft. Wanneer ook sprake is van ernstige gedragsproblemen, interactieproblemen, het ontbreken van een steunsysteem en/of psychiatrische comorbiditeit, kunnen behandeling en begeleiding in de SGGZ soms nodig zijn. Bij Parnassia Noord-Holland wordt dit gedaan door DOC-teams (Dementie-Onderzoek en Casemanagement), die zowel de psychiatrische/gedragsproblemen als de dementie behandelen en begeleiding bieden.
Lees het artikelVoorkom overbelasting van naasten
Naasten van psychiatrische patiënten spelen veelal een belangrijke rol in het leven van een psychiatrisch patiënt. Doordat de behandeling in toenemende mate buiten de muren van de GGZ-instelling wordt verstrekt, wordt de rol van naasten in de behandeling van de psychiatrische patiënt echter steeds groter. Daarmee neemt het risico op overbelasting toe.
Lees het artikelFACT-schaal Jeugd herzien
Flexible Assertive Community Treatment (FACT) kent zijn oorsprong in de behandeling van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en de eerste modelgetrouwheidsschalen waren op die doelgroep van toepassing. Een eerste modelbeschrijving en modelgetrouwheidsschaal voor jeugdigen met complexe (psychiatrische) problematiek ontstond in 2014. De recente transitie van het sociaal domein, de introductie van de Jeugdwet en de transformatie van de GGZ maakten een...
Lees het artikelBehandelmogelijkheden voor antisociale persoonlijkheidsproblematiek
Veel behandelaren vinden patiënten met antisociale persoonlijkheidsproblematiek lastig om te behandelen. Mede hierdoor krijgen deze patiënten minder toegang tot de GGZ. Dit is een gemiste kans, omdat er met behandeling meer mogelijk is dan vaak gedacht wordt en zo zowel deze patiënten als hun omgeving kunnen worden geholpen. Verpleegkundigen en de verpleegkundig specialist (VS) kunnen hierin een belangrijke rol spelen.
Lees het artikelSeksualiteit na zedendelict bij LVB
In de forensische zorg krijgt emotionele ontwikkeling steeds meer aandacht, maar seksuele ontwikkeling blijft onderbelicht. Voor een effectieve behandeling is het essentieel de achterstand in zowel emotionele als seksuele ontwikkeling bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) die zedendelicten hebben gepleegd, te begrijpen. Verpleegkundige diagnostiek, met aandacht voor kwaliteit van leven, waar seksuele gezondheid deel van uitmaakt, kan het biopsychosociale model in de...
Lees het artikelLike a COMET: Competitive Memory Training
Ieder mens denkt wel eens negatief over zichzelf, dat hoort bij het leven. Wanneer deze gedachten overwegend negatief zijn, kunnen ze mensen belemmeren in hun functioneren. Zo kan het zijn dat mensen bijvoorbeeld geen relaties aan durven te gaan, of niet durven te solliciteren, omdat ze ervan overtuigd zijn dat zij toch niet zullen slagen. Soms resulteert dit in bijvoorbeeld de overtuiging een mislukkeling te zijn. In dat geval kan er sprake zijn van een negatief zelfbeeld. Dit is voor veel...
Lees het artikelValeriaan bij slaapproblemen
Fytotherapeutica (uit kruiden bereide geneesmiddelen) bevatten als werkzame bestanddelen (on)bewerkte (delen van) planten. Het gebruik van deze middelen is niet zonder risico’s. Fytotherapeutica kunnen bijwerkingen veroorzaken en interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen. In een eerder artikel werd sint-janskruid beschreven. Dit artikel gaat over Valeriana officinalis (valeriaan). Dit middel wordt vooral gebruikt ter vermindering van...
Lees het artikelSlaapproblemen en psychotische klachten
Er bestaat een wederkerige relatie tussen slaapproblemen en psychotische klachten. Niet alleen patiënten met psychotische stoornissen hebben vaker slaapstoornissen, maar slapeloosheid (insomnie) of slaaponthouding (slaapdeprivatie) kan ook psychotische ervaringen of hallucinaties veroorzaken bij psychisch gezonde mensen.
Lees het artikelRisico’s van gebruik van lachgas
Distikstofmonoxide (lachgas) wordt steeds vaker recreatief gebruikt in Nederland. Het is goedkoop en legaal verkrijgbaar. Lachgas heeft het imago van een veilige drug. Het is echter geen onschuldig middel. Het risico op verslaving is niet uitgesloten, het gebruik van lachgas kan schadelijk zijn en ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.
Lees het artikelFarmacotherapie bij obsessieve-compulsieve stoornis
De obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) is een psychiatrische stoornis die gekenmerkt wordt door dwanggedachten (obsessies) en/of dwanghandelingen (compulsies). Obsessies zijn steeds terugkerende gedachten, beelden of neigingen die angst of ongemak veroorzaken. Een voorbeeld hiervan is de gedachte besmet te raken of anderen te besmetten. Compulsies zijn handelingen die steeds maar weer moeten worden uitgevoerd om de angst of onrust van de obsessies ongedaan te maken. Bijvoorbeeld, iemand...
Lees het artikelZorgbehoeften van patiënten met verslaving en ASS
Om evidence-based interventies te ontwikkelen voor patiënten met verslaving en ASS, is eerst meer kennis nodig over hun specifi eke zorgbehoeften. Patiënten met verslaving en ASS beschrijven dat zij in een vicieuze cirkel terechtkomen. Deze vicieuze cirkel bestaat uit het omgaan met symptomen van ASS door middel van middelenmisbruik, waardoor de symptomen van ASS verergeren.
Lees het artikelHelp, een hulphond
Bij het naderen van de cliënt blijkt ineens dat deze een hond bij zich heeft. Meerdere vragen komen naar boven. Mag een cliënt een hond meenemen? Is dit een hulphond? Zal de hond zich gedragen? Wat betekent dit voor de zorgverlening? In dit artikel wordt antwoord gegeven op en ontstaat inzicht in de rol van honden in de psychiatrische zorg.
Lees het artikelGameverslaving
Bij de jeugdverslavingszorg melden zich de laatste jaren in toenemende mate jongeren die problemen hebben met overmatig gamen. De wetenschappelijke kennis over dit relatief nieuwe fenomeen is echter nog beperkt en niet eenduidig. Het ontbreken van specifieke richtlijnen en protocollen stelt de hulpverlener die problematische gamers in zorg krijgt, voor enkele uitdagingen als het gaat om de assessment en behandeling van deze problematiek.
Lees het artikelMevrouw blijft maar bellen
Mevrouw Jansen (88) belt zo vaak met 112, de huisartsenpost en de thuiszorg, dat de toegang tot zorg voor anderen in gevaar komt. Klinische GGZ-behandelingen heeft ze afgebroken of afgewezen en waarschijnlijk is zij medicatieontrouw. Omdat betrokken zorgprofessionals niet meer weten wat ze met de situatie aan moeten en het zorgsysteem vastloopt, vragen ze een consultatie aan bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE).
Lees het artikelZelfzorg bij complexe traumagerelateerde stoornissen
Voor mensen met een (complexe) posttraumatische stressstoornis (CPTSS) en/of een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) is zelfzorg niet vanzelfsprekend. Terwijl vele mensen niet hoeven na te denken bij zelfzorg, is het voor deze doelgroep een zeer complexe handeling. Zo bestaat douchen uit: jezelf uitkleden, aanraken en wassen. En tandenpoetsen uit: iets in je mond hebben, wat beweegt en smaakt. Deze handelingen kunnen traumatische herinneringen oproepen, wat regelmatig leidt tot...
Lees het artikelAngstig en verslaafd aan lorazepam
Angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen op latere leeftijd en brengen veel lijdensdruk met zich mee. Een angststoornis is de belangrijkste indicatie voor het gebruik van benzodiazepinen. Van de ouderen gebruikt 12 tot 31% benzodiazepinen. Vrouwen met een angststoornis lopen daarbij het grootste risico op afhankelijkheid. Chronisch benzodiazepinegebruik is slecht behandelbaar bij ouderen vanwege de vaak onderliggende problematiek zoals angst. Dit artikel beschrijft...
Lees het artikelDe ZAG-werkwijze
Het zorgafstemmingsgesprek (ZAG) kent een lange voorgeschiedenis in de Nederlandse GGZ. Verkennend onderzoek toont aan dat het ZAG in zijn huidige vorm veraf is komen te staan van de originele intenties, met als gevolg dat het doel van zorgafstemming niet wordt bereikt. Recent is de ZAG-werkwijze ontwikkeld om ZAGs zodanig te helpen structureren en inhoud te geven dat deze weer bijdragen aan gedegen zorgafstemming.
Lees het artikelWellness Recovery Action Plan
Wellness Recovery Action Plan (WRAP) is een zelfhulpinstrument dat voor iedereen geschikt is. Het is ontstaan uit en geworteld in de principes van zelfbepaling en herstel van welbevinden. Deelnemers hebben minder behoefte aan reguliere zorg en maken hiervan minder gebruik. Ze ervaren met WRAP minder psychische klachten, een groter gevoel van hoop en een toegenomen kwaliteit van leven.
Lees het artikelCGT bij stoppen met roken
Veel patiënten met psychiatrische problematiek roken. Naast medicatie kan cognitieve gedragstherapie helpend zijn bij stoppen met roken. In dit artikel wordt een beschrijving gegeven van een module Stoppen Met Roken en worden de ervaringen van patiënten weergegeven met deze module.
Lees het artikelCollegiale opvang, maar hoe dan?
‘Dodelijk drama in TBS-kliniek Balkbrug heeft grote impact: We zijn allemaal in shock’, luidt de kop boven het krantenartikel in de Stentor op 6 november 2022. 1 Hoe ga je als medewerker met deze schokkende gebeurtenis om, wat zijn de risico’s en gevolgen als je als medewerker hiermee wordt geconfronteerd?
Lees het artikelLangdurige en ernstige anorexia nervosa
Dit artikel beschrijft een specialistisch verpleegkundige behandeling van personen die worstelen met de gevolgen van langdurige en ernstige anorexia nervosa. Hoewel bijna de helft van de personen met anorexia nervosa gedeeltelijk kan herstellen, heeft een derde van hen zeer ernstige blijvende eetstoornisklachten.
Lees het artikelGuideline-Informed Treatment for Personality Disorders (GIT-PD)
GIT-PD biedt een behandelkader dat aansluit bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis om hen te ondersteunen/behandelen. Het behandelkader bevat de gemeenschappelijke eigenschappen uit effectieve psychotherapieën en is een goed gestructureerde en geprotocolleerde aanpak, die bestaande/lopende behandelingen aanvult. De kracht van GIT-PD is dat het op verschillende niveaus van de behandeling van patiënten met een persoonlijkheidsstoornis handvatten biedt en discipline...
Lees het artikelAanpassingsstoornissen bij patiënten met kanker
Kanker en het krijgen van sombere en angstige gevoelens lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. Patiënten worden geconfronteerd met zware behandelingen, fysieke beperkingen en existentiële vragen. Ook voor familieleden vormt dit vaak een grote belasting. Deze situatie vergt aanpassingen van patiënten en hun omgeving, maar niet iedereen slaagt daar even goed in. In dat geval kan er een aanpassingsstoornis ontstaan, die gepaard kan gaan met (soms ernstige) somberheid, angst...
Lees het artikelHet 22q11.2-deletiesyndroom
Het 22q11.2-deletiesyndroom (22q11.2DS) is na het syndroom van Down het meest voorkomende genetische syndroom. Als gevolg van de grote variatie in de kenmerken, kan de diagnose worden gemist. Adequate hulpverlening staat of valt bij voldoende kennis: door het begrijpen van het volledige beeld kan de juiste zorg worden geboden. Het doel van dit artikel is GGZ-professionals meer informatie te geven over het 22q11.2DS, omdat dit vaak gepaard gaat met ontwikkelingsstoornissen en psychoses.
Lees het artikelECT bij resistentie clozapine
In Nederland zijn 13.000-21.000 patiënten met schizofrenie clozapineresistent. Deze patiënten zijn niet goed te behandelen met antipsychotica en ook een aanvullende behandeling met clozapine biedt geen uitkomst. Zij blijven ondanks deze behandelingen last houden van positieve (o.a. hallucinaties, wanen), negatieve (o.a. verlies van motivatie, affectvervlakking) psychotische symptomen en cognitieve symptomen (o.a. verminderde aandacht en concentratie),...
Lees het artikelNarratieve Exposure Therapie
Narratieve Exposure Therapie (NET) kan worden ingezet als behandeling van een posttraumatische stressstoornis. Tijdens de behandeling komen alle belangrijke traumatische gebeurtenissen aan bod, maar ook positieve gebeurtenissen hebben een plek in de behandeling. Het leggen van de levenslijn van de patiënt vormt de basis van de behandeling.
Lees het artikelVitamine D-tekort bij verslaving
Vitamine D staat de laatste jaren steeds meer in de belangstelling. Gebleken is dat een tekort aan vitamine D vele klachten kan veroorzaken oftewel dat er een relatie is tussen klachten en een tekort aan vitamine D. Waar aanvankelijk verbanden werden gelegd met somatische aandoeningen, wordt er ook steeds meer bekend over de relatie tussen vitamine D-tekort en psychische klachten, inclusief verslaving.
Lees het artikelFilminterventie bij bipolaire stoornis
Medewerkers van de opnameafdeling zien de opgenomen patiënt met een acute manie op het moment dat de patiënt op z’n ziekst is. Zij kennen deze mens niet in zijn gezonde, stabiele periode. Een film over de stabiele fase van deze persoon kan hierbij uitkomst bieden.
Lees het artikelInteractie e-sigaret en clozapine
Clozapine heeft een onvervangbare plaats in de behandeling van therapieresistente positieve en negatieve symptomen bij schizofrenie. Er zijn verschillende andere indicaties bekend binnen het schizofreniespectrum, onder andere therapieresistent middelenmisbruik/afhankelijkheid. Het positieve effect op verslavingsproblematiek includeert de stoornis in gebruik van nicotine. Stoppen met roken heeft vervolgens echter weer effect op de clozapinespiegel. Dit kan leiden tot...
Lees het artikelZelfmanagementvermogen van patiënten met schizofrenie
Zelfmanagement is het vermogen van mensen om hun ziekte of beperking zo goed mogelijkin hun leven in te passen.1 De beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) ziet zelfmanagementondersteuning als een belangrijke kerntaak van de verpleegkundige. Het is belangrijk te weten hoe iemand zijn eigen vermogen tot zelfmanagement inschat om zorg op maat te kunnen bieden. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van een meetinstrument. Dit artikel beschrijft allereerst...
Lees het artikelErvaringen van volwassenen met een recente diagnose autisme
De diagnose autisme wordt sinds enkele decennia steeds vaker gesteld, ook bij volwassenen. Toch blijft het een diagnose met veel betekenissen. Het is een klinische diagnose op basis van gedragskenmerken en lijdensdruk, maar het is voor velen ook een in de biologie verankerde identiteit. Het is van belang de ervaringen van mensen met autisme mee te nemen in de hulpverlening.
Lees het artikelEerste psychose op latere leeftijd
Maar weinig mensen weten dat een eerste psychose zich op iedere leeftijd kan voordoen. Zo krijgen jaarlijks circa 1.225 mensen van boven de 60 jaar een eerste psychose. Een psychotische stoornis die zich voor het eerst openbaart na het zestigste levensjaar, de zogeheten very late-onset psychosis, ziet er doorgaans anders uit dan een psychose op jongere leeftijd. Diagnostiek en behandeling voor deze doelgroep worden in dit artikel beschreven.
Lees het artikelAvoidant/Restrictive Food Intake Disorder (ARFID)
Selectief eetgedrag (‘picky eating’) komt veel voor bij kinderen (14% tot 50%), maar ook bij volwassenen. Wanneer dit verergert en tot lichamelijke problemen en/of problemen in het psychosociaal functioneren leidt, spreken we van een vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis oftewel ARFID (avoidant/restrictive food intake disorder). De stoornis is voor het eerst opgenomen in de DSM-5. Evidentie is daarom nog beperkt. In dit artikel worden de reeds bestaande...
Lees het artikelKritisch beoordelen RCT
De randomised controlled trial (RCT) is een gerandomiseerd interventieonderzoek en wordt beschouwd als de gouden standaard voor het onderzoeken van het effect van een interventie. Voor het gebruik van een RCT is een kritische beoordeling van de validiteit, resultaten en toepasbaarheid essentieel. In dit artikel wordt een recente RCT uit het domein van de GGZ als voorbeeld gebruikt voor een kritische beoordeling aan de hand van het beoordelingsinstrument van het...
Lees het artikelVerslaving aan opioïden
Het gebruik van opioïde pijnstillers brengt een risico van verslaving met zich mee. De verpleegkundige staat vaak dichter bij de patiënt dan de arts of verpleegkundig specialist die de medicatie voorschrijft. Daarom is het belangrijk dat u als verpleegkundige bewust bent van patiënten met een verhoogd risico op verslaving. Ook bij het herkennen en bespreekbaar maken heeft de verpleegkundige een belangrijke rol.
Lees het artikelFarmacotherapie bij crackverslaving
Uit de Nederlandse CATCH-studie, evenals uit internationale onderzoeken, blijkt dat – mits goed ingenomen – medicijnen met een stimulerende werking betere effecten laten zien met betrekking tot het crack-cocaïnegebruik en dat een agonistische behandeling de toekomst heeft. Bij het toepassen van strategieën voor goede medicatietrouw is er een belangrijke taak voor de verpleegkundig specialist weggelegd.
Lees het artikelMaligne katatonie
In dit artikel wordt de complexiteit van maligne katatonie beschreven. Maligne katatonie is een levensbedreigend syndroom waarbij een snelle herkenning en adequate behandeling essentieel zijn. De symptomen van autonome disregulatie zijn kenmerkend bij maligne katatonie en deze moeten acuut en intensief behandeld worden om een kritiek toestandsbeeld te voorkomen. In de beschrijving van een casus wordt de complexiteit van het ziektebeeld inzichtelijk gemaakt.
Lees het artikelVerhoogd risico op psychose
In de behandeling van patiënten met een psychotische stoornis wordt gewerkt vanuit het klinische stadiëringsmodel. De eerste fase hierin is de fase van verhoogd risico op het ontwikkelen van een psychotische stoornis. Het is van belang om mensen in deze fase vroegtijdig te detecteren en aan hen gespecialiseerde behandeling aan te bieden, zodat de kans op het daadwerkelijk ontwikkelen van deze ernstige aandoening vermindert van 30% naar 10%.
Lees het artikelAgressief gedrag virtueel aangepakt
Professionals in de geestelijke gezondheidszorg krijgen veelvuldig te maken met agressie op het werk door cliënten, hun partner, familieleden of vrienden. Dit artikel beschrijft hoe u professionals door middel van een rollenspel in een virtuele oefenomgeving kunt voorbereiden op confrontatie met agressie op de werkvloer. Ook wordt duidelijk hoe dit kan bijdragen aan meer bewustwording: door inzicht te krijgen in hoe iemand persoonlijk op een stressvolle situatie...
Lees het artikelKR8 zet psychosegevoelige mensen weer in hun kracht
KR8® (spreek uit: ‘KRACHT’) is een herstelgericht programma, dat deel uitmaakt van behandeling binnen de ambulante GGZ/FACT. KR8 is een gestructureerde, methodische interventie met wekelijkse groepsbijeenkomsten en een programmaduur van zes tot negen maanden. Het programma is ontwikkeld voor mensen met een psychosegevoeligheid. Het is een onderdeel van hun behandeling in de specialistische GGZ.
Lees het artikelFarmacogenetica: DNA-informatie voor medicatie op maat
Geneesmiddeltherapie is een groot goed. Toch zijn er aanzienlijke problemen: bijwerkingen van medicijnen veroorzaken 5-7% van alle ziekenhuisopnamen. Als het gaat over effectiviteit, blijkt maar 25-60% effectief. Dat mensen verschillend reageren op medicatie blijkt grotendeels vast te liggen in het DNA. Door het uitvoeren van een farmacogenetische analyse is medicatie op maat nu echter voor iedereen mogelijk.
Lees het artikelTijd voor Lijf en Leven
Patiënten met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) hebben 60 70% meer kans op lichamelijke aandoeningen, en leven gemiddeld vijftien tot twintig jaar korter. In de zorg vallen deze patiënten vaak tussen wal en schip. Oorzaak is het hokjesdenken in de zorg, en de scheiding tussen de psychiatrie en de rest van de medisch specialistische zorg. In dit artikel komt het belang van de wisselwerking aan de orde tussen psychische en lichamelijke gezondheid....
Lees het artikelBehandelen van nicotineverslaving
Van de Nederlanders boven de 18 jaar rookt 22,4%. Roken is met ruim 9% de belangrijkste risicofactor voor gezondheidsverlies. Omdat deze verslaving leidt tot gezondheidsrisico’s wil een groot deel van de rokers stoppen. Ondanks serieuze stoppoging(en) wordt er maar beperkt gebruikgemaakt van de hiervoor beschikbare hulpverlening. Gedragsmatige behandeling en/of medicamenteuze behandeling vergroot de slagingskansen.
Lees het artikelOxycodonverslaving
Het gebruik van opioïden, waaronder oxycodon, is een bewezen effectieve methode in de pijnbestrijding van zowel acute als chronische pijn. Behalve de positieve effecten bij bestrijden van pijn is bekend dat er een verslavingsrisico bestaat bij chronisch gebruik van opioïden en er dus daarmee afhankelijkheid en tolerantie kunnen optreden. In de verslavingszorg wordt de afhankelijkheid van oxycodon als verslavingsprobleem behandeld in samenwerking met de pijnspecialist. In dit...
Lees het artikel