Zoeken
228 resultaten voor Casus gevonden
Samenwerking tussen GGZ en gemeente bij multiprobleem casus
Er wordt een casus beschreven van een vrouw met ernstige psychiatrische én sociale problemen. De gemeente heeft na verschillende signalen vanuit instanties, zoals de wijkagent, woningbouwvereniging, sociale dienst en jeugdzorg, een groot gemeentelijk overleg georganiseerd. De behandelaren vanuit de ambulante psychiatrie zijn bij dit overleguitgenodigd. Het doel van dit overleg en de rol, bevoegdheden en mogelijke valkuilen voor de SPV worden beschreven.
Lees het artikel‘Ook u bent welkom’
Onder de titel ‘Ook u bent welkom’ start ‘Slimmer Beter’ begin 2009 een project op de afdeling Psychiatrie in het UMC Utrecht voor het invoeren van familiebeleid. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het sociaal netwerk van de patiënt een belangrijke rol speelt bij herstel en verloop van de psychiatrische ziekte. Dit contact is duurzaam, in tegenstelling tot veel hulpverleningscontacten. We willen vanaf het eerste contactmoment het sociaal netwerk actief...
Lees het artikelMevrouw blijft maar bellen
Mevrouw Jansen (88) belt zo vaak met 112, de huisartsenpost en de thuiszorg, dat de toegang tot zorg voor anderen in gevaar komt. Klinische GGZ-behandelingen heeft ze afgebroken of afgewezen en waarschijnlijk is zij medicatieontrouw. Omdat betrokken zorgprofessionals niet meer weten wat ze met de situatie aan moeten en het zorgsysteem vastloopt, vragen ze een consultatie aan bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE).
Lees het artikelHerziene meldcode huiselijk geweld
De meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling dateert uit 2013 en is dit jaar door diverse partijen uit het werkveld, waaronder instellingen voor de GGZ en de jeugdhulpverlening, op onderdelen herzien en getest in de praktijk. Vanaf 1 januari 2019 is de herziene meldcode van kracht en wordt van professionals verwacht dat zij (vermoedens van) kindermishandeling en huiselijk geweld altijd melden bij Veilig Thuis.
Lees het artikelDiagnose ADHD bij meisjes wordt vaak gemist
ADHDcentraal biedt diagnostiek, behandeling en consultatie voor patiënten vanaf 18 jaar. Vanuit praktijkervaring valt op dat kernproblematiek van ADHD bij vrouwen regelmatig onvoldoende wordt herkend. Vroege onderkenning van ADHD, diagnostiek en behandeling zijn belangrijk, omdat daarmee schadelijke gevolgen van ADHD kunnen worden beperkt. Dit artikel informeert vakgenoten, zodat ADHD bij meisjes en vrouwen vaker wordt herkend en tijdig passende hulp wordt ingezet.
Lees het artikelConsultatie bij CCE
Wanneer kan een zorgprofessional in de GGZ bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) terecht en hoe gaat dat in zijn werk? In dit artikel geven we antwoord op die vragen. Aan de hand van een casus wordt de werkwijze van het CCE geïllustreerd.
Lees het artikelBeroepsgeheim
Mag een zorgverlener die werkzaam is binnen een GGZ-instelling informatie delen over een patiënt met bijvoorbeeld de werkgever van deze patiënt? In dit artikel wordt het beroepsgeheim van de behandelaar uitgelegd aan de hand van de wet en wordt op deze vraag antwoord gegeven aan de hand van een casus.
Lees het artikelGedwongen douchebeurt?
Een moreel beraad is een gestructureerde, stapsgewijze groepsreflectie, meestal van zorgprofessionals. Een getrainde gespreksleider bevordert de dialoog, maar houdt zich afzijdig van de inhoud. Eén casus en één morele vraag staan centraal. Een moreel beraad is niet vrijblijvend: je wordt uitgedaagd om elkaar diepgaand te bevragen en (daardoor) te begrijpen. Dat betekent niet: het met elkaar eens zijn! In moreel beraad leren we van verschillen op basis van feiten...
Lees het artikelMedische informatie delen op verzoek van UWV
Mag of moet een verpleegkundig specialist meewerken aan het verstrekken van medische informatie ten behoeve van een herkeuring van een uitkeringsgerechtigde cliënt? In dit artikel wordt deze vraag beantwoord aan de hand van de casus over John.
Lees het artikelInformatie aan Veilig Thuis
Welke informatie mag of moet een behandelaar verstrekken aan Veilig Thuis wanneer hiernaar wordt gevraagd? In hoeverre is toestemming vereist van de patiënt? In dit artikel wordt deze vraag beantwoord aan de hand van de casus Lucy.
Lees het artikelInterventies bij een waanstoornis
Een waanstoornis is een relatief zeldzaam voorkomende stoornis. Veel mensen met psychoses of wanen hebben trauma’s in hun leven meegemaakt, die een belangrijke rol spelen in ontstaan en bestaan van psychoses of wanen. Aan de hand van een casus wordt getoond hoe trauma kan interacteren met een waanstoornis en wat de behandelimplicaties zijn. Eye movement desensitisation and reprocessing (EMDR) wordt als mogelijke behandeloptie besproken.
Lees het artikelAgressief gedrag virtueel aangepakt
Professionals in de geestelijke gezondheidszorg krijgen veelvuldig te maken met agressie op het werk door cliënten, hun partner, familieleden of vrienden. Dit artikel beschrijft hoe u professionals door middel van een rollenspel in een virtuele oefenomgeving kunt voorbereiden op confrontatie met agressie op de werkvloer. Ook wordt duidelijk hoe dit kan bijdragen aan meer bewustwording: door inzicht te krijgen in hoe iemand persoonlijk op een stressvolle situatie...
Lees het artikelPalliatieve zorg voor mensen met EPA
Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) ontvangen vaak niet de palliatieve zorg die aansluit bij hun zorgbehoeften en die van hun naaste(n). Om dit te verbeteren zijn de Toolkit en bijbehorende training 'Proactieve palliatieve zorg in de GGZ’ ontwikkeld. In dit artikel wordt beschreven wat de Toolkit inhoudt en lichten we de stappen 1 en 2 ervan toe met een casus.
Lees het artikelEen wond die niet dichtgaat
Een slecht genezende wond kan het onverwachte gevolg van zelfbeschadiging zijn. Dan lopen somatische en psychiatrische zorg ineens door elkaar. Voorkomen moet worden dat onbekendheid met het andere specialisme tot meer schade leidt. Aan de hand van een somatische casus wordt geschetst hoe dit proces kan verlopen. Het doel van dit artikel is de kwaliteit van zorg aan psychiatrische patiënten met een wond te optimaliseren.
Lees het artikel(H)erkennen van zwakbegaafdheid bij ouderen
Het is complex om zwakbegaafdheid bij ouderen te herkennen en een behandeling te indiceren. In deze casus wordt beschreven welke diagnostiek de regiebehandelaar toepast bij een oudere vrouw, om zwakbegaafdheid, een depressie en de gevolgen ervan in het dagelijks leven te herkennen. Het wordt duidelijk dat overvraging, vanwege weggevallen structuur en ondersteuning, ten grondslag ligt aan probleemgedrag.
Lees het artikelHet gedachterapport
Cognitieve (gedrags)therapie (CGT) is een effectief bewezen vorm van psychotherapie en is breed inzetbaar bij psychische problemen. Het gedachterapport, afkomstig uit de CGT, is een interventie waarmee disfunctionele opvattingen en onderliggende opvattingen opgespoord kunnen worden1 en zodanig beïnvloed worden dat klachten verminderen. In dit artikel wordt het gedachterapport uitgewerkt met ondersteuning van een casus.
Lees het artikelZonder alcohol fris verder
In de verslavingszorg worden steeds meer ouderen aangemeld bij wie sprake is van overmatig alcoholgebruik. Naar verwachting zal dit aantal als gevolg van de vergrijzing de komende jaren nog verder toenemen. Adequate en efficiënte behandelvormen voor deze doelgroep zijn dan ook van groot belang. Naast het reguliere (individuele) aanbod voor volwassenen zijn in Nederland groepsbehandelingen opgezet voor ouderen met overmatig alcoholgebruik. Verslavingszorg Noord Nederland is met de...
Lees het artikelMaligne katatonie
In dit artikel wordt de complexiteit van maligne katatonie beschreven. Maligne katatonie is een levensbedreigend syndroom waarbij een snelle herkenning en adequate behandeling essentieel zijn. De symptomen van autonome disregulatie zijn kenmerkend bij maligne katatonie en deze moeten acuut en intensief behandeld worden om een kritiek toestandsbeeld te voorkomen. In de beschrijving van een casus wordt de complexiteit van het ziektebeeld inzichtelijk gemaakt.
Lees het artikelPersonen met verward gedrag
Er is de afgelopen jaren steeds meer aandacht gekomen voor verwarde personen. Dit is een begrip waarover weinig consensus is en waaronder een grote diversiteit aan mensen kan worden geschaard. In één op de vijf gevallen is er sprake van psychiatrische problematiek. Vaak zijn er dan meerdere problemen, zoals psychiatrische symptomen, verslavingsproblematiek en (licht) verstandelijke beperking, veelal gecombineerd met problemen op verschillende levensgebieden zoals schulden en...
Lees het artikelPsychofarmaca en hartritme
Bij start of bij gebruik van psychofarmaca, bij behandeling van psychiatrische en/of verslavingsproblematiek, moet er rekening worden gehouden met mogelijk kleine of grotere risico’s op verstoringen in het hartritme. Een elektrocardiogram (ecg) voorafgaand aan medicamenteuze behandeling kan dan geïndiceerd zijn. In dit artikel wordt een casus toegelicht waarin een tachycardie wordt vastgesteld.
Lees het artikelLichamelijke klachten bij PTSS
Lichamelijke klachten en zintuigelijke waarnemingen komen regelmatig voor bij de posttraumatische stressstoornis (PTSS). Dit artikel beschrijft de verschillende manieren waarop trauma kan worden opgeslagen. Aan de hand van een casus wordt ingegaan op parallelle opslag en sequentiële opslag uit de structurele-dissociatietheorie.
Lees het artikelPatiënt met een licht verstandelijke beperking en probleemgedrag
In deze gevalsbeschrijving past de behandelaar integratieve diagnostiek en behandeling toe bij een patiënte met een licht verstandelijke beperking, probleemgedrag en mogelijk een borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Onveilige gehechtheid en overvraging bleken belangrijke oorzaken van het probleemgedrag. De meest opvallende uitkomst van de behandeling was een sterke afname in ernst en frequentie van het probleemgedrag.
Lees het artikelZorg voor mensen met een LVB
In de eerste lijn worden mijn collega-verpleegkundig specialisten algemene gezondheid en ik als specialist ouderengeneeskunde regelmatig door de huisarts in consult gevraagd bij mensen die op allerlei terreinen van het leven (bijv. lichamelijk, financieel, in het netwerk) problemen hebben. Naar aanleiding van de in dit artikel beschreven casus besloot ik me in nauw overleg met een arts voor verstandelijk beperkten te verdiepen in de diagnostiek van en de ondersteuningsmogelijkheden voor...
Lees het artikelSchaamte doorbreken, een verpleegkundige interventie
Schaamtegevoelens worden tijdens een behandeling gemakkelijk over het hoofd gezien, omdat zowel cliënt als hulpverlener de pijnlijke confrontatie met schaamte vermijdt. Daarnaast is schaamte moeilijk herkenbaar. Schaamte vormt hierdoor een barrière voor herstel. Aan de hand van een casus wordt geïllustreerd hoe schaamte zich uit en welke behandelopties verpleegkundigen kunnen inzetten.
Lees het artikelVastgelopen situaties op de HIC
Vastgelopen situaties op een High en Intensive Care (HIC) kunnen een reden voor consultatie zijn bij Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE). In dit artikel geven we een voorbeeld hoe de HIC-visie en HIC-monitor een kapstok kunnen vormen in het geval van een vastgelopen behandeling. Zonder een oordeel kan geanalyseerd worden welke verklaringen er zijn voor de vastgelopen behandeling.
Lees het artikelRisicotaxatie in de praktijk
Inschatten van het risico van herhaald delictgedrag is steeds belangrijkerin het forensisch sociale domein. In dit artikel wordt beschreven hoe de risicotaxatie het best vorm kan krijgen in de praktijk en wat de rol van de verpleegkundig specialist hierin kan zijn. Aan de hand van de casus over Kimberly wordt duidelijk hoe risicotaxatie gebruikt kan worden in de behandeling.
Lees het artikelTijd voor Lijf en Leven
Patiënten met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) hebben 60 70% meer kans op lichamelijke aandoeningen, en leven gemiddeld vijftien tot twintig jaar korter. In de zorg vallen deze patiënten vaak tussen wal en schip. Oorzaak is het hokjesdenken in de zorg, en de scheiding tussen de psychiatrie en de rest van de medisch specialistische zorg. In dit artikel komt het belang van de wisselwerking aan de orde tussen psychische en lichamelijke gezondheid....
Lees het artikelADHD én bipolair
Het gezamenlijk voorkomen van ADHD en een bipolaire stoornis kan ernstige gevolgen hebben. Vroegherkenning van deze veelvoorkomende combinatie van psychische stoornissen is noodzakelijk, maar dat gebeurt in de dagelijkse praktijk onvoldoende. Stoornisspecifieke behandelrichtlijnen geven daarnaast onvoldoende handvatten voor een passende behandeling. In dit artikel wordt aan de hand van een casus de complexe procesdiagnostiek en totstandkoming van een...
Lees het artikelSamenwerken voor goede palliatieve zorg voor dak- en thuislozen
Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn is niet veel anders dan ‘gewone’ palliatieve zorg. Er zijn echter wel specifieke aandachtspunten. In dit artikel beschrijven we deze aandachtspunten, die zijn ontleend aan een recent ontwikkelde handreiking Palliatieve zorg voor mensen die dak- of thuisloos zijn.
Lees het artikelLike a COMET: Competitive Memory Training
Ieder mens denkt wel eens negatief over zichzelf, dat hoort bij het leven. Wanneer deze gedachten overwegend negatief zijn, kunnen ze mensen belemmeren in hun functioneren. Zo kan het zijn dat mensen bijvoorbeeld geen relaties aan durven te gaan, of niet durven te solliciteren, omdat ze ervan overtuigd zijn dat zij toch niet zullen slagen. Soms resulteert dit in bijvoorbeeld de overtuiging een mislukkeling te zijn. In dat geval kan er sprake zijn van een negatief zelfbeeld. Dit is voor veel...
Lees het artikelPsychotische depressie
Een psychotische depressie is een ernstig ziektebeeld, dat niet altijd wordt herkend en wordt onderscheiden van een unipolaire depressie. Met name de stemmingscongruente psychotische verschijnselen worden regelmatig gemist. Het is van groot belang deze te herkennen om een effectieve behandeling te kunnen inzetten. Door een adequate behandeling en intensieve begeleiding en monitoring kan de aandoening goed behandeld worden. Kennis van het ziektebeeld en het herkennen van de...
Lees het artikelAcceptance and Commitment Therapy
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is de derde generatie gedragstherapie en combineert verschillende therapeutische technieken. Het model van ACT bestaat uit zes zuilen: acceptatie, defusie, mindfulness, het zelf als context, waarden en toegewijde actie. In dit artikel wordt beschreven op welke wijze ACT gericht is op het vergroten van de psychologische flexibiliteit van de cliënt in plaats van op symptoomreductie.
Lees het artikelHoe werken resourcegroepen?
Dit artikel biedt praktische inzichten en tips voor verpleegkundigen om effectief gebruik te maken van het resourcegroepenmodel. Werken met dit model bevordert de eigen regie van cliënten, bevordert triadisch werken (de patiënt, de naaste(n) en de hulpverlener(s) overleggen met elkaar om samen het herstel van de patiënt te ondersteunen) en gezamenlijk herstel van cliënt en naasten. Ontdek hoe dit model de zorg en ondersteuning voor mensen met ernstige psychische...
Lees het artikelSysteemtherapie bij persoonlijkheidsproblematiek
Systemisch denken en handelen is een belangrijke aanvulling op de individuele behandeling van persoonlijkheidsproblematiek. De kans op verbetering van de klachten wordt vergroot door het betrekken van partners bij medische problemen. De kwaliteit van de zorg is ons inziens meer gewaarborgd met systemische aandacht voor de cliënt en zijn omgeving
Lees het artikelDelier
Acuut ontstane verwardheid bij ouderen komt veel voor in het algemeen ziekenhuis, maar kan ook thuis voorkomen. Een lichamelijk zieke patiënt die hierbij acuut verward is, heeft een delier tot het tegendeel is bewezen. Dit geldt zeker voor oudere patiënten. Een delier is een ontregeling van de hersenen veroorzaakt door een lichamelijke aandoening of door het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit artikel bespreekt de casus van een thuiswonende 87-jarige man die een delier...
Lees het artikelOndervoeding in de GGZ
Ondervoeding is een zorgprobleem dat in Nederland in toenemende mate de aandacht vraagt. Vaak wordt er bij het woord ondervoeding gedacht aan continenten als Afrika en wordt er niet stilgestaan bij de aanwezigheid van ondervoeding in onze eigen westerse samenleving. In dit artikel wordt een casus behandeld vanuit de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) waarin het zorgprobleem ondervoeding centraal staat.
Lees het artikelVirtual Reality Exposure Therapie in de behandeling voor mensen met een angststoornis
Mensen met een angststoornis worden doorgaans behandeld met behulp van exposure therapie. Exposure, oftewel blootstelling aan datgene waardoor iemand zich angstig voelt en wat iemand tot nu toe uit de weg ging, staat centraal tijdens de behandeling. Deze behandelvorm is voor patiënten vaak erg intensief, omdat de angstklachten door de behandeling eerst toenemen. Daarbij is niet mogelijk elke vorm van angst op ieder moment op te zoeken. Een alternatief of een aanvulling op het reguliere...
Lees het artikelInterculturele consultaties
Mede door de immigratie in de afgelopen decennia kent de Nederlandse bevolking een grote diversiteit aan sociaaleconomische, culturele en religieuze achtergronden. De veranderde samenleving leidt ertoe dat verpleegkundigen en andere zorgprofessionals in toenemende mate te maken krijgen met cliënten en hun naasten, die een andere culturele achtergrond hebben dan zijzelf. Dat betekent dat zij kennismaken met voor hen onbekende opvattingen over ziekten en beperkingen, manieren om...
Lees het artikelProblemen en dilemma's bij lithium
Lithium is een effectief middel bij de behandeling van patiënten met een bipolaire stoornis. De toepassing van lithium wordt echter beperkt door bijwerkingen. Enkele van de meest voorkomende bijwerkingen bij langdurig gebruik zijn polydipsie (gemeld bij 38-70% van de gebruikers), polyurie (15-40%), schildklierafwijkingen, tremor (28-45%), droge mond, cognitieve stoornissen (10-43%), gewichtstoename en moeheid. 1 Patiënten ervaren gewichtstoename en cognitieve stoornissen als...
Lees het artikelMet de beste bedoelingen...
Voor velen is en blijft het medisch beroepsgeheim een lastig onderwerp. Zeker in een tijd dat het beroepsgeheim steeds meer onder druk staat en zorginstanties bijvoorbeeld verplicht worden om medewerking te verlenen bij het verstrekken van medische gegevens over de patiënt ten behoeve van de financiering van de zorg. Ook in de praktijk is het voor de verpleegkundige lastig te beoordelen, wanneer wel en wanneer geen informatie mag worden verstrekt aan derden of externe instanties....
Lees het artikelIntoxicatie met 180 tabletten imipramine
Intoxicaties met klassieke antidepressiva zijn ernstig, vanwege het risico op levensbedreigende hartritme- en geleidingsstoornissen. In dit artikel wordt een casus beschreven van een patiënt met een ernstige imipramine-intoxicatie. Door snelle diagnosestelling en adequate behandeling, waarbij onder andere absorptieverminderende maatregelen werden toegepast, herstelde de patiënt en kon zij terugkeren naar de psychiatrische instelling waar zij verbleef.
Lees het artikelNonviolent Crisis Intervention
Nonviolent Crisis Intervention (NCI) van het Crisis Prevention Institute (CPI) is een evidence-based practice die ontwikkeld is om professionals te trainen in het veilig omgaan met angstig, vijandig of agressief gedrag van patiënten. De methode werd in 2012 geïntroduceerd in het UMC Utrecht. De training heeft als doel agressie te voorkomen en het risico op trauma en letsel van zowel de patiënt als de professional te minimaliseren. Preventieve en de-escalerende technieken...
Lees het artikelZelfstigmatisering bij psychische aandoeningen: een barrière in herstel!
De casus in dit artikel laat zien hoe zelfstigmatiserende gedachten het dagelijks leven van iemand met een psychische aandoening negatief beïnvloeden. Behandelinterventies laten tot nu toe een klein tot gemiddeld effect zien. Als verpleegkundige is het van belang om rekening te houden met het grote effect dat zelfstigma kan hebben op iemands herstel op elerlei gebieden. Het is goed om dit te monitoren met bestaande meetinstrumenten op het moment dat zelfstigma...
Lees het artikelObstructief slaapapneusyndroom (OSAS): definitie, diagnostiek en behandeling
Het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS) is een aandoening waarbij er tijdens de slaap apneus (ademstops) optreden, al dan niet in combinatie met snurken. Deze ademstops worden veroorzaakt doordat de bovenste luchtweg samenvalt. De slaapkwaliteit is vaak slecht en daardoor zijn patiënten overdag erg vermoeid en hebben een slaapneiging. OSAS gaat in 90% van de gevallen gepaard met ernstig overgewicht. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) is de prevalentie van overgewicht/ metabool...
Lees het artikelADHD versus de borderline persoonlijkheidsstoornis
De differentiële diagnostiek tussen attention deficit / hyperactivity disorder (ADHD) en borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is complex. Naast een overlap in symptomen van ADHD en BPS is er bij beide aandoeningen vaak sprake van comorbiditeit. Ook bestaat er verschil in symptomen bij ADHD bij kinderen en bij volwassenen. In dit artikel wordt aan de hand van een casus de overlap in symptomen van ADHD en BPS beschreven.
Lees het artikelDiagnostiek bij mensen met een licht verstandelijke beperking
Deze casus beschrijft het diagnostisch proces bij een cliënt met een jarenlange alcoholverslaving, bij wie de behandeling niet aanslaat. Problemen in het functioneren zijn in kaart gebracht met de International Classifi cation of Functioning, Disability and Health (ICF). Daarnaast is de Screener for Intelligence and Learning disability (SCIL) gebruikt om de waarschijnlijkheid van een licht verstandelijke beperking (LVB) vast te stellen. De uitkomst hiervan bleek een verklaring voor het...
Lees het artikelDe acute en chronische complicaties van cocaïnegebruik
Cocaïne is een stimulerende drug met psychische en lichamelijke effecten. Een overdosis kan effect hebben op vrijwel alle orgaansystemen en dodelijk verlopen. De behandeling bestaat uit symptoombestrijding en goede monitoring van vitale functies. Vaak heeft de cocaïnegebruiker ook andere middelen genomen, hetgeen de behandeling compliceert. Chronisch gebruik kan verschillende cognitieve functies aantasten, bijdragen aan psychiatrische beelden als depressie en psychotische wanen en...
Lees het artikelStemmen horen
GGZ-verpleegkundigen krijgen regelmatig te maken met patiënten die stemmen horen oftewel akoestische hallucinaties hebben. Een akoestische hallucinatie is een zintuiglijke waarneming zonder een passend objectief waarneembare stimulus. De oorzaak hiervan kan te maken hebben met extreme omstandigheden, trauma of ziekte. Wanneer iemand geen controle meer heeft over de stemmen en er naar gaat handelen, spreken we van een psychiatrische stoornis. Van belang is dat de akoestische...
Lees het artikelPositieve psychologie in de huisartsenpraktijk
Wereldwijd wordt onderzoek gedaan naar de effecten van positieve psychologie. Inmiddels is aangetoond dat positieve psychologie een positief effect heeft op het welzijn van mensen en leidt tot afname van depressieve klachten. Positieve psychologie richt zich niet alleen op de behandeling of preventie van gezondheidsproblemen, maar juist ook op het bevorderen van gezondheid, welbevinden, kwaliteiten en vaardigheden. In dit artikel wordt een casus beschreven van een man die aanvankelijk met...
Lees het artikelOnline behandeling van sociale angst in coronatijd
COVID-19 bracht sociale isolatie, afstand, eenzaamheid en angst voor het onbekende. Luxerende factoren voor mensen met een sociale angststoornis. Angststoornissen zijn een van de meest voorkomende psychische stoornissen. Sociale angst geeft beperkingen en gaat voorbij aan reële of problematische angst. Oplettendheid in een zogenoemd ‘coronatijdperk’ is vereist om angsten die het functioneren belemmeren te herkennen en vroegtijdig te behandelen.
Lees het artikelDiagnostische interventie bij school weigering
Kinderen/jongeren (hierna te noemen ‘kinderen’) van 5 tot 16 jaar moeten naar school, omdat zij leerplichtig zijn. Wanneer zij na hun 16e nog geen startkwalificatie hebben, moeten zij tot 18 jaar onderwijs volgen. Een startkwalificatie is een diploma mbo-niveau 2 of hoger. Voor kinderen tussen 16 en 18 jaar wordt dit de kwalifi catieplicht genoemd. 1
Lees het artikelHet beroepsgeheim in de praktijk
Het beroepsgeheim verplicht de hulpverlener te zwijgen over alles wat hij te weten komt in zijn hoedanigheid als hulpverlener. Er zijn vier situaties op grond waarvan een hulpverlener het beroepsgeheim mag en in sommige gevallen zelfs moet doorbreken: er is toestemming van de patiënt, er is sprake van een wettelijk voorschrift, bij een conflict van plichten of in geval van zwaarwegende belangen. Wil een zorgverlener zich beroepen op een conflict van plichten dan dient hij een...
Lees het artikelVitamine D-tekort bij verslaving
Vitamine D staat de laatste jaren steeds meer in de belangstelling. Gebleken is dat een tekort aan vitamine D vele klachten kan veroorzaken oftewel dat er een relatie is tussen klachten en een tekort aan vitamine D. Waar aanvankelijk verbanden werden gelegd met somatische aandoeningen, wordt er ook steeds meer bekend over de relatie tussen vitamine D-tekort en psychische klachten, inclusief verslaving.
Lees het artikelSeksueel geweld
Tegenwoordig zijn er in Nederland Centra voor Seksueel Geweld, waarin verschillende disciplines samenwerken en de zorg voor slachtoffers centraal staat. De centra doen forensisch-medisch onderzoek, leveren acute medische zorg gericht op preventie van zwangerschap en besmetting met seksueel overdraagbare aandoeningen. Ook leveren de centra acute psychologische zorg gericht op herstel en preventie van psychische stoornissen zoals een posttraumatische stressstoornis.
Lees het artikelDe jonge mantelzorger
Een op de vier kinderen in Nederland groeit op bij ouders die zorg nodig hebben. Als wijkverpleegkundige kunt u in situaties komen waarin de zorgvrager ondersteund wordt door kinderen: jonge mantelzorgers. Zeker als de zorgvrager chronisch ziek is en/of psychisch belast, kunnen er zorgen ontstaan over de kinderen. In dit artikel wordt uiteengezet hoe u hiermee als (wijk)verpleegkundige kunt omgaan.
Lees het artikelZorgstandaard Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen
Bij 7,4% van de Nederlandse populatie kan de diagnose posttraumatische stressstoornis (PTSS) worden gesteld. In de beroepspraktijk heeft een verpleegkundige of verpleegkundig specialist dus regelmatig met patiënten met PTSS te maken. Om meer eenduidigheid te bewerkstelligen in het behandelaanbod is de zorgstandaard Psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen ontwikkeld voor patiënten, de naastbetrokkenen en hulpverleners. Dit artikel geeft een nadere toelichting op...
Lees het artikelDementie in de SGGZ
Dementie is een neurodegeneratieve aandoening die veel mensen treft. Wanneer ook sprake is van ernstige gedragsproblemen, interactieproblemen, het ontbreken van een steunsysteem en/of psychiatrische comorbiditeit, kunnen behandeling en begeleiding in de SGGZ soms nodig zijn. Bij Parnassia Noord-Holland wordt dit gedaan door DOC-teams (Dementie-Onderzoek en Casemanagement), die zowel de psychiatrische/gedragsproblemen als de dementie behandelen en begeleiding bieden.
Lees het artikelVertel ik het wel of niet?
Psychische klachten bespreekbaar maken op de werkvloer is in de zorg vaak een taboe en moeilijk. In dit artikel gaat het erover hoe iemand hier voor zichzelf een goede afweging kan maken, wat hierin belangrijk is en wat de voor- en nadelen hiervan zijn. Over een veilig werkklimaat en een mentaal gezonde werkvloer!
Lees het artikelInzage in het medisch dossier
Inzage in het medisch dossier is een recht dat iedere patiënt heeft. Maar kan iedere patiënt op elk tijdstip de gegevens in het dossier begrijpen en zijn de gegevens in het dossier op elk moment in een opname betrouwbaar? In dit artikel worden de juridische en ethische aspecten van inzage in het medisch dossier na een crisisopname beschreven.
Lees het artikelPsychiatrie en Huntington
De ziekte van Huntington (ZvH) is een erfelijke neurodegeneratieve stoornis van het centrale zenuwstelsel. Dit betekent dat gebieden in de hersenen vroegtijdig verouderen en afsterven. Het klinische beeld bestaat uit motorische, psychiatrische en cognitieve symptomen. Zij veroorzaken vaak aanzienlijk leed voor patiënten en familie. Alleen symptomatische behandeling is mogelijk. Behandeling van symptomen kan de kwaliteit van leven positief beïnvloeden.
Lees het artikelBetekenis geven aan een psychotische ervaring
Psychotische ervaringen kunnen worden geluxeerd en/of psychotische decompensatie kan vervroegd worden door het gebruik van cannabis. Psychotische ervaringen kunnen een religieuze inhoud en betekenis hebben. Ondanks de reële risico’s die gekoppeld zijn aan persisterende psychotische klachten kan een patiënt deze klachten als positief en waardevol beleven. Dan is aansluiten bij de belevingswereld van de patiënt van belang.
Lees het artikelBehandeling bij ketaminemisbruik
Ketaminemisbruik is een groeiend probleem en heeft regelmatig grote urologische problemen tot gevolg. Het stoppen met het gebruik van ketamine is een belangrijk element in relatie tot (lichamelijk) herstel. De verpleegkundige diagnostiek kan een belangrijke bijdrage leveren aan het in kaart brengen van gezondheidsproblemen en het bevorderen van de kwaliteit van leven.
Lees het artikelAls eten een obsessie wordt
Verslavend gedrag begint over het algemeen met gedrag dat doelgericht wordt opgezocht en als positief wordt ervaren. Nuttigen van voedsel is zelfs noodzakelijk. Wanneer het gedrag escaleert en uitgroeit tot een schadelijke, overmatige en ongewenste gewoonte, kan er sprake zijn van een gedragsverslaving, eetverslaving of eetbuistoornis. Vanwege gezondheidsrisico’s die dat met zich meebrengt, zijn erkenning en behandeling belangrijk.
Lees het artikelSchizofrenie en een OCS
Een obsessieve-compulsieve stoornis komt vaak voor bij schizofrenie, maar wordt niet altijd herkend. Deze comorbiditeit kan de kwaliteit van leven ernstig benadelen, wat pleit voor alertheid en het inzetten van de juiste diagnostiek. In dit artikel wordt dat toegelicht door de verschillen en overeenkomsten te beschrijven, de mogelijkheden van diagnostiek en de behandelopties.
Lees het artikelCamouflagegedrag bij vrouwen met ASS
Autismespectrumstoornissen (ASS) bij meisjes en vrouwen worden vaak pas laat herkend. Een bekende oorzaak hiervan is dat zij, meer dan jongens en mannen, geneigd zijn om de eigen tekortkomingen in de sociale interactie te camoufleren. Dit doen zij door het gedrag van anderen te kopiëren en zich sociaal wenselijk op te stellen. Hierdoor blijven de kenmerken van ASS bij meisjes en vrouwen vaak lang onopvallend. Camouflagegedrag zorgt echter voor overvraging van zichzelf, hogere...
Lees het artikelSociaal Ritme Therapie bij bipolaire stoornis
Een bipolaire stemmingsstoornis wordt gezien als een van de meest belastende psychiatrische stoornissen. Nogal eens heeft de ziekte een chronisch beloop en legt een zware last op cliënten, familieleden en samenleving. Bij medicamenteuze behandeling is het terugvalpercentage hoog en wordt volledige stabilisatie niet altijd bereikt. Door Sociaal Ritme Therapie kan inzicht worden verkregen in het biosociale ritme en uitlokkende factoren voor de stemmingsinstabiliteit. Contragedrag, externe...
Lees het artikelCollegiale opvang, maar hoe dan?
‘Dodelijk drama in TBS-kliniek Balkbrug heeft grote impact: We zijn allemaal in shock’, luidt de kop boven het krantenartikel in de Stentor op 6 november 2022. 1 Hoe ga je als medewerker met deze schokkende gebeurtenis om, wat zijn de risico’s en gevolgen als je als medewerker hiermee wordt geconfronteerd?
Lees het artikelLichamelijk onderzoek bij overmatig alcoholgebruik
Overmatig alcoholgebruik pleegt een grote aanslag op het menselijk lichaam. Alcohol kan ernstige somatische complicaties geven zoals leverfalen, schade aan het maag-darmstelsel en cardiovasculaire problemen. Bij lichamelijk onderzoek kunnen somatische complicaties worden opgespoord met inschatting van de ernst, om behandeling van alcoholgerelateerde stoornissen integraal uit te voeren.
Lees het artikelLeverwaarden bij alcoholgebruik
Lichamelijk onderzoek en laboratoriumtesten kunnen aanwijzingen geven enerzijds bij het opsporen van een stoornis in alcoholgebruik en anderzijds bij het nagaan van bepaalde afwijkingen in bloedwaarden die geassocieerd zijn met de lichamelijke gevolgen van overmatig alcoholgebruik. Bij het vaststellen of monitoren van een stoornis in het gebruik van alcohol worden andere bepalingen in het laboratoriumonderzoek geadviseerd dan bij het vaststellen van de lichamelijke...
Lees het artikelFarmacotherapietrouw
Therapietrouw met psychofarmaca is een belangrijke factor in het effectief profiteren van een behandeling in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Om te voorkomen dat een behandeling met geneesmiddelen onnodig wordt gecompliceerd, zijn bewustwording, actief monitoren op therapietrouw en verschillende vormen van therapieontrouw aan te raden.
Lees het artikelContact maken als uitgangspunt in vastgelopen behandeling
In de verslavingszorg heeft 60 tot 80 procent van de patiënten een comorbide psychiatrische stoornis. Een van de methoden om de mensen met ernstige dubbele problematiek te behandelen is de Integrated Dual Disorder treatment (IDDT).
Lees het artikelHet syndroom van Charles Bonnet
Het syndroom van Charles Bonnet komt voor bij personen die zeer slechtziend of blind zijn. Zij kunnen complexe beelden waarnemen die er in werkelijkheid niet zijn, terwijl zij zich er terdege van bewust zijn dat de beelden niet echt zijn. Slechtziendheid komt vaak voor bij ouderen evenals dementie. Uit angst om voor dement of psychisch niet helemaal in orde aangezien te worden, durven mensen vaak niets te vertellen over deze hallucinaties.
Lees het artikelValeriaan bij slaapproblemen
Fytotherapeutica (uit kruiden bereide geneesmiddelen) bevatten als werkzame bestanddelen (on)bewerkte (delen van) planten. Het gebruik van deze middelen is niet zonder risico’s. Fytotherapeutica kunnen bijwerkingen veroorzaken en interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen. In een eerder artikel werd sint-janskruid beschreven. Dit artikel gaat over Valeriana officinalis (valeriaan). Dit middel wordt vooral gebruikt ter vermindering van...
Lees het artikelDe flexmonitor
Een methodische interventie om flexibiliteit en veerkracht te creëren, van en voor het team De flexmonitor is een teammethode die geschikt is voor allerlei werkteams waarvan de leden ongeveer dezelfde taken hebben en een gemeenschappelijk doel delen. De flexmonitor geeft teams een methodische aanpak voor het creëren van flexibiliteit en draagkracht. Wanneer ontwikkelingen vroegtijdig worden opgemerkt, is het mogelijk in te grijpen voordat een daadwerkelijke...
Lees het artikelVervolgstappen proactieve palliatieve zorg
In een eerder artikel introduceerden we de Toolkit en bijbehorende training 'Proactieve palliatieve zorg in de GGZ' en de stappen 1 en 2 ervan. Doel is de palliatieve zorg te laten aansluiten bij de zorgbehoeften van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en hun naaste(n). In dit artikel belichten we de stappen 3, 4 en 5 uit de Toolkit.
Lees het artikelVitamine B12-deficiëntie
Verschillende psychiatrische en neurologische ziekten worden geassocieerd met een mogelijke vitamine B12-deficiëntie. Zowel in de GGZ als in de verslavingszorg kan de combinatie van risicofactoren, observatie en uitvragen van aanwezige symptomen een indicatie zijn om in overleg met de huisarts een vitamine B12-tekort te onderzoeken.
Lees het artikelLeefstijl bij seizoensgebonden depressie
Biologische ritmes zijn bouwstenen voor het leven. Een verstoord ritme kan leiden tot uiteenlopende klachten en ziekten, lichamelijk en geestelijk. In de wintermaanden is er minder daglicht en mensen die hier gevoelig voor zijn, kunnen (een toename van) depressieve klachten ontwikkelen. Dit artikel geeft handvatten hoe leefstijl kan helpen als terugvalpreventie bij seizoensgebonden depressieve klachten.
Lees het artikelComplex klinisch redeneren
Op diverse werkplekken blijkt behoefte en noodzaak om op een efficiënte manier informatie te raadplegen over het proces van complex klinisch redeneren en hoe dit toe te passen in de praktijk. Dit artikel beoogt praktisch te ondersteunen bij het complex klinisch redeneren binnen het expertisegebied van de verpleegkundig specialist GGZ. Hierbij wordt gebruikgemaakt van praktische instrumenten en tekstformats, zoals de ICF, NANDA, NOC en NIC. Het gebruik van ICF, NANDA, NOC en NIC is in de...
Lees het artikelOrthorexia nervosa
Steeds meer jonge vrouwen meten zich aan de ‘fitgirls’ in digitale werelden als Instagram, die hun gespierde en slanke lichamen daar tonen. De afgelopen jaren is er toenemend aandacht gekomen voor gezonde voeding en leefstijl. Wanneer dit echter pathologisch wordt en alleen nog het allergezondste wordt gegeten, wordt dit orthorexia nervosa genoemd.
Lees het artikelAanpassingsstoornissen bij patiënten met kanker
Kanker en het krijgen van sombere en angstige gevoelens lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. Patiënten worden geconfronteerd met zware behandelingen, fysieke beperkingen en existentiële vragen. Ook voor familieleden vormt dit vaak een grote belasting. Deze situatie vergt aanpassingen van patiënten en hun omgeving, maar niet iedereen slaagt daar even goed in. In dat geval kan er een aanpassingsstoornis ontstaan, die gepaard kan gaan met (soms ernstige) somberheid, angst...
Lees het artikelHet Good Lives Model
Het Good Lives Model (GLM) is ontstaan als een alternatieve benadering voor strafrechtelijke interventies die gebaseerd zijn op het Risk-Need-Responsivity (RNR-)model. Het GLM richt zich op het positieve, op de ervaren levensbehoeften, op de sterke eigenschappen en capaciteiten van de cliënt. Daardoor onderscheidt het GLM zich en is het model een aanvullende methodiek bij het behandelen in de forensische zorg.
Lees het artikelEMDR bij tinnitus
Voor de behandeling van tinnitus worden verschillende psychologische behandelingen geadviseerd. Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) is pas recent in beeld als mogelijke behandeloptie. In dit artikel wordt het effect van de behandeling met EMDR volgens het pijnprotocol gemeten bij een 70-jarige man met tinnitus. Ook wordt kort weergegeven wat er op dit moment in de medische literatuur bekend is over de effectiviteit van EMDR bij tinnitus.
Lees het artikelLithium en de schildklier
Regelmatige laboratoriumcontroles zijn noodzakelijk om lithium veilig te kunnen gebruiken. Lithiumgebruik kan onder andere tot (sub)klinische hypothyreoïdie en lithiumgerelateerde hypothyreoïdie leiden. Om deze schildklierfunctiestoornissen tijdig te signaleren is het belangrijk om laboratoriumonderzoek te doen. De uitslagen van vrij thyroxine (FT4) en thyroïdstimulerend hormoon (TSH) zijn goed interpreteerbaar.
Lees het artikelEén glas bier is twee bruine boterhammen? Of toch niet?
Ernstig ondervoede patiënten hebben bij het snel (her)starten van voeding een verhoogd risico op het ontwikkelen van het ‘refeeding’-syndroom (RS). Identificatie van risicopatiënten is belangrijk, aangezien vroegtijdige herkenning en preventie het RS zouden kunnen voorkomen. Alcoholafhankelijkheid is een risicofactor voor het ontstaan van RS. Vanwege de mogelijk fatale gevolgen is het belangrijk vóór het (her)starten van voeding te screenen op het risico...
Lees het artikelMindfulness-Based Cognitive Therapy bij een depressieve stoornis
Depressie is een veelvoorkomende en vaak recidiverende psychiatrische stoornis. Medicamenteuze behandelstrategieën en psychotherapie gelden als standaard bij het voorkomen van recidive bij depressie. Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) is een relatief nieuwe en zeer bruikbare behandelmethode om het risico op terugval in een depressie te verminderen. Aan de hand van de casusbeschrijving van Peter, een man met een recidiverende depressie die geen medicatie wil gebruiken, wordt in...
Lees het artikelIJzertekort bij depressie
Symptomen van depressie en depressie kunnen gerelateerd zijn aan een lichamelijke aandoening of een somatische oorzaak hebben. Om somatische aandoeningen uit te sluiten kan een somatische anamnese aangevuld worden met lichamelijk onderzoek of kan laboratoriumonderzoek nodig zijn. De interpretatie van het laboratoriumonderzoek met betrekking tot ijzergebreksanemie komt in dit artikel aan de orde.
Lees het artikelInteractie e-sigaret en clozapine
Clozapine heeft een onvervangbare plaats in de behandeling van therapieresistente positieve en negatieve symptomen bij schizofrenie. Er zijn verschillende andere indicaties bekend binnen het schizofreniespectrum, onder andere therapieresistent middelenmisbruik/afhankelijkheid. Het positieve effect op verslavingsproblematiek includeert de stoornis in gebruik van nicotine. Stoppen met roken heeft vervolgens echter weer effect op de clozapinespiegel. Dit kan leiden tot...
Lees het artikelPositieve cognitieve gedragstherapie
Positieve cognitieve gedragstherapie (CGT) is een combinatie van positieve psychologie en oplossingsgerichte therapie. Binnen deze vorm van CGT wordt gebruikgemaakt van al aanwezige krachtbronnen en sterkten. Door meer te doen van wat goed gaat, kan het vertrouwen groeien en kunnen klachten afnemen.
Lees het artikelCommunicatie met verwarde ouderen
Om goed te communiceren met verwarde ouderen, is het belangrijk op hun belevingswereld af te stemmen. Dat betekent afstemmen op het limbische brein; dat is het deel van de hersenen dat gestuurd wordt door emoties. Optimale communicatie is veelal non-verbaal en zal bestaan uit: contact maken, meebewegen en uitnodigen. Creativiteit is daarbij belangrijk evenals het aanpassen van het tempo en het voorkomen van faalervaringen. Als zich gedragsproblemen voordoen, is het aan te raden een...
Lees het artikelAangifte van geweld tegen hulpverleners in de GGZ
Hulpverleners werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg worden regelmatig geconfronteerd met geweld. Uit recente studies blijkt dat naar schatting jaarlijks 30 tot 40% van de hulpverleners werkzaam in deze sector het slachtoffer werd van fysiek geweld. Daarmee is de GGZ een van de drie sectoren met het hoogste percentage werknemers die slachtoffer worden van bedreiging, (seksuele) intimidatie en lichamelijk geweld. De gevolgen voor het slachtoffer, de eventuele getuigen en de werkgever...
Lees het artikelDrinken tot de dood ons scheidt
Mensen met een verslaving laten zich niet altijd behandelen. Met of zonder behandeling drinken ze zich soms dood. Geschat wordt dat ondanks behandeling een kwart tot een derde van de alcoholverslaafden niet geneest en verslaafd sterft. Er wordt dan gesproken over doordrinkers, patiënten zonder – actieve noch passieve – doodswens, die doorgaan met het gebruik van alcohol en niet meer behandeld willen worden, hoewel ze weten dat dit fataal kan zijn. Hulpverleners staan voor...
Lees het artikelAmbulante behandeling in forensische verslavingszorg
Forensische verslavingszorg is de zorg die in een justitieel kader wordt geboden aan mensen met verslavingsproblematiek, vaak in combinatie met andere psychiatrische stoornissen en/of een verstandelijke beperking. Deze behandelingen zijn complex en veelzijdig. De (ambulante) behandeling is gericht op abstinentie, risicomanagement, het bevorderen, behouden of compenseren van de zelfredzaamheid van de cliënt en het voorkomen van delictrecidive.
Lees het artikelNSAID’s en lithium: een potentieel gevaarlijke combinatie
Lithium is het voorkeursmiddel bij een bipolaire stoornis.1,2 Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAID’s), zoals ibuprofen, diclofenac en naproxen, zijn veelgebruikte pijnstillers die door specialisten kunnen worden voorgeschreven, maar ook vrij verkrijgbaar zijn via de drogist of in een enkel geval zelfs bij de supermarkt. De combinatie van lithium en een NSAID is potentieel levensgevaarlijk door de mogelijke spiegelverhoging van lithium door het NSAID.
Lees het artikelAvoidant/Restrictive Food Intake Disorder (ARFID)
Selectief eetgedrag (‘picky eating’) komt veel voor bij kinderen (14% tot 50%), maar ook bij volwassenen. Wanneer dit verergert en tot lichamelijke problemen en/of problemen in het psychosociaal functioneren leidt, spreken we van een vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis oftewel ARFID (avoidant/restrictive food intake disorder). De stoornis is voor het eerst opgenomen in de DSM-5. Evidentie is daarom nog beperkt. In dit artikel worden de reeds bestaande...
Lees het artikelHyperprolactinemie bij antipsychoticumgebruik
Hyperprolactinemie kan een hinderlijke bijwerking zijn van antipsychotica. Bij het opvolgen van de behandeling met een antipsychoticum is het belangrijk aandacht te hebben voor onder andere seksuele bijwerkingen, waarbij verhoging van de prolactinespiegel een verklarend mechanisme kan zijn. Wanneer er sprake is van hyperprolactinemie moet het behandelbeleid mogelijk aangepast worden.
Lees het artikelZorgstandaard Leefstijl
Leefstijl kan een belangrijke rol spelen bij het ontstaan, verergeren of verminderen van psychische klachten. Leefstijl omvat verschillende aspecten, die elkaar wederzijds beïnvloeden. Het gaat om aspecten uit ieders dagelijkse routine zoals voeding, slaap, middelengebruik en beweging. Het aannemen en behouden van een gezonde leefstijl kan een belangrijk onderdeel zijn van de preventie en behandeling van psychische klachten. Zorgverleners weten echter niet altijd hoe ze...
Lees het artikelCompassie bij schaamte en zelfkritiek
Schaamte en een hoge mate van zelfkritiek liggen aan de basis van vele psychische klachten. Compassie is het vermogen je te laten raken door het lijden van anderen, betrokken te zijn bij de ander en de wens om waar dat mogelijk is dit lijden te verlichten. Toegenomen zelfcompassie kan zorgen voor vermindering van schaamte en zelfkritiek. De verschillende therapeutische mogelijkheden van compassie en het uitgewerkte theoretische model worden in dit artikel uiteengezet.
Lees het artikelRisico’s van gebruik van lachgas
Distikstofmonoxide (lachgas) wordt steeds vaker recreatief gebruikt in Nederland. Het is goedkoop en legaal verkrijgbaar. Lachgas heeft het imago van een veilige drug. Het is echter geen onschuldig middel. Het risico op verslaving is niet uitgesloten, het gebruik van lachgas kan schadelijk zijn en ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.
Lees het artikelThiaminetekort bij alcoholisme
Thiamine (vitamine B1) kunnen we niet zelf aanmaken, daarom moet het worden geconsumeerd via voeding of als supplement worden gebruikt. Thiaminedeficiëntie komt voor bij 30 tot 80% van de patiënten met een stoornis in het gebruik van alcohol. Behalve neurologische problemen kunnen cognitieve stoornissen een gevolg zijn van thiaminedeficiëntie. Door deze stoornissen te herkennen, vast te stellen en te behandelen worden onderdiagnostiek, onderbehandeling en ernstige(re) gevolgen...
Lees het artikelBehandelmogelijkheden voor antisociale persoonlijkheidsproblematiek
Veel behandelaren vinden patiënten met antisociale persoonlijkheidsproblematiek lastig om te behandelen. Mede hierdoor krijgen deze patiënten minder toegang tot de GGZ. Dit is een gemiste kans, omdat er met behandeling meer mogelijk is dan vaak gedacht wordt en zo zowel deze patiënten als hun omgeving kunnen worden geholpen. Verpleegkundigen en de verpleegkundig specialist (VS) kunnen hierin een belangrijke rol spelen.
Lees het artikelLong COVID en psychische klachten
Een op de acht Nederlanders houdt langdurige klachten na een besmetting met COVID-19. Bij long COVID komen ook vaak psychische klachten als angst en depressie voor. Copingstrategieën kunnen bij long COVID niet effectief blijken, waardoor psychische klachten versterken. Erkenning van de klachten, multidisciplinaire samenwerking in de keten en adequate behandeling kunnen ervoor zorgen dat mensen kunnen herstellen.
Lees het artikelWet verplichte GGZ, was de angst terecht?
Op 1 januari 2020 is de Wet verplichte GGZ (WvGGZ) van kracht geworden. De invoering zorgde voor veel onrust en onduidelijkheid bij hulpverleners die werken in de ambulante setting en/of de crisisdienst. Diverse wilde verhalen deden de ronde over de uitvoering van allerlei dwangmaatregelen bij de patiënt thuis en of dit wel een taak was voor de ambulante hulpverleners. Het ging onder andere over het doorzoeken van de woning naar middelen of over de wijze waarop de patiënt gedwongen...
Lees het artikelWelk standaardonderzoek is zinvol bij een eerste psychose op latere leeftijd?
Een eerste psychose wordt ook door hulpverleners vaak geassocieerd met een jonge leeftijd, vaak de vroege adolescentie. Als een eerste psychose op latere leeftijd voorkomt, is goede diagnostiek vaak een puzzel. Dit artikel beschrijft de oorzaken en de manier waarop aanvullend onderzoek optimaal kan bijdragen aan de diagnostiek.
Lees het artikelSchildersziekte
Wanneer mensen jarenlang worden blootgesteld aan oplosmiddelen, kunnen sommige werknemers een syndroom ontwikkelen, gekenmerkt door chronische klachten. Er bestaan verschillende benamingen voor dit syndroom: schildersziekte, organisch psychosyndroom (OPS) of chronische toxische encefalopathie (CTE). Het syndroom komt steeds minder vaak voor. Het blijft een lastig te herkennen ziektebeeld, ook in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ).
Lees het artikelHoe gaat het met de kinderen?
In Nederland hebben ongeveer 577.000 kinderen onder de 18 jaar een ouder met psychische problemen en/of verslavingsproblematiek. Deze kinderen vormen een risicogroep om zelf psychische problemen te ontwikkelen. Ze worden KOPP- of KVO-kinderen genoemd: Kinderen van Ouders met Psychische Problemen of Kinderen van Verslaafde Ouders. Deze kinderen vormen een risicogroep voor het ontwikkelen van KOPP-problemen: psychische problemen, ontwikkelingsproblemen en/of hebben een verhoogde kans...
Lees het artikelLVB en een lage emotionele ontwikkeling
In de forensische zorg is de omvang van de groep met een licht verstandelijke beperking (LVB) of zwakbegaafdheid groot en binnen de verstandelijke gehandicaptenzorg (VG) wordt een toename van psychiatrische problematiek gezien. De emotionele ontwikkeling heeft invloed op het gedrag van patiënten met een LVB en kan een verklarende factor zijn voor probleemgedrag.
Lees het artikelEen dwaal spoor: ASS, PTSS of persoonlijkheidsproblematiek?
In dit artikel wordt het behandeltraject beschreven van een 40-jarige vrouw die vier jaar in behandeling is bij de specialistische GGZ. Bij intake stonden emotieregulatieproblemen voorop. Na het volgen van de VERS-training kwamen traumaklachten op de voorgrond te staan. EMDR- behandeling was succesvol, waarna toch bleek dat er sprake was van nog nietgediagnosticeerde en behandelde ASS-problematiek.
Lees het artikelForensische High en Intensive Care (FHIC)
Forensische high & intensive care (FHIC) is een afdeling waar zorg geboden wordt aan patiënten in crisis. FHIC wordt vormgegeven in een open leef- en werkklimaat, gericht op groei, contact, ondersteuning en het voorkómen van repressie en dwangtoepassingen. Centraal in de zorg die geboden wordt staat het opbouwen en onderhouden van contact. Binnen tien forensische instellingen, waaronder de Forensische Psychiatrische Kliniek (FPK) Assen, GGZ Drenthe wordt...
Lees het artikelIntensief Behandelcentrum Jeugd
In 2014 is voor patiënten tussen de 10 en 18 jaar de eerste High & Intensive Care Jeugd (HIC-J) in de kinder- en jeugdpsychiatrie geopend door Universitair Centrum Karakter Nijmegen. De HIC is samen met Intensive Home Treatment Jeugd (IHT-J) onderdeel van het Intensief Behandelcentrum Jeugd (IBC-Jeugd). Bij het IBC-Jeugd werken we met het uitgangspunt ‘beter worden doe je thuis’.
Lees het artikelCultuursensitief werken
In de Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorders (DSM) is er toenemend aandacht voor cultuur. Het mag in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) inmiddels bekend worden verondersteld dat cultuur van invloed kan zijn op de ziektebeleving, de klachtenpresentatie en het hulpzoekgedrag van patiënten uit verschillende landen. De diversiteit van de patiëntenpopulatie in de GGZ wordt steeds groter. Het lijkt dus van cruciaal belang voor de diagnostiek en...
Lees het artikelHypercreatininemie bij dehydratie
Bij eetproblematiek wordt zowel in de eerste als in de tweede lijn, naast anamnese en lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek geadviseerd. Daarbij zijn vroegsignalering en goede samenwerking met de huisarts van belang. Het risico van dehydratie bij inadequate vocht- en voedingsinname kan worden gesignaleerd door middel van geïndiceerd laboratoriumonderzoek. Creatinine en ureum kunnen verhoogd zijn bij ondervoeding en dehydratatie.
Lees het artikelWachtlijsten in de GGZ vanuit de zorgethiek
De wachttijden voor behandeling in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) zijn al jaren verontrustend lang en daardoor lopen mensen met psychische problemen het risico geen tijdige of passende zorg te ontvangen. Ook bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) werd het probleem van de stijgende wachtlijsten in de GGZ gesignaleerd en in 2017 werden de eerste gezamenlijke afspraken gemaakt om de wachttijden te gaan aanpakken.
Lees het artikelGuideline-Informed Treatment for Personality Disorders (GIT-PD)
GIT-PD biedt een behandelkader dat aansluit bij patiënten met een persoonlijkheidsstoornis om hen te ondersteunen/behandelen. Het behandelkader bevat de gemeenschappelijke eigenschappen uit effectieve psychotherapieën en is een goed gestructureerde en geprotocolleerde aanpak, die bestaande/lopende behandelingen aanvult. De kracht van GIT-PD is dat het op verschillende niveaus van de behandeling van patiënten met een persoonlijkheidsstoornis handvatten biedt en discipline...
Lees het artikelGeweldloos verzet
Een impasse in de samenwerking, handelingsverlegenheid en een toenemend gevoel van machteloosheid bij verpleegkundigen zijn vaak het gevolg van situaties waarin de samenwerking met de patiënt onder druk staat. De strijd aangaan met de patiënt, of toegeven aan de eisen van de patiënt versterkt de vicieuze cirkel, waardoor de machteloosheid van de verpleegkundige alleen maar toeneemt. Geweldloos verzet is een effectieve methode om deze vicieuze cirkel te...
Lees het artikelVerstoorde vethuishouding
Triglyceriden en cholesterol worden in de verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg (GGZ) met regelmaat bepaald door middel van laboratoriumonderzoek. Net als een verhoogd cholesterol is hypertriglyceridemie (een verhoogd triglyceridengehalte in het bloed) een onafhankelijke risicofactor voor hart -en vaatziekten. Mensen met een ongezonde leefstijl, een slecht voedingspatroon en/of een genetische kwetsbaarheid lopen meer risico en dienen daarvoor leefstijladvies te ontvangen en medisch...
Lees het artikelCognitieve gedragstherapie bij ADHD
ADHD is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die al vanaf de kindertijd aanwezig is. ADHD kan niet worden genezen, maar door middel van een effectieve behandeling kunnen de symptomen van ADHD duidelijk verminderen. De behandeling van ADHD bestaat uit een combinatie van psycho-educatie, medicatie en cognitieve gedragstherapie, eventueel ondersteund door e-health. In dit artikel worden deze onderdelen toegelicht en zal de focus liggen op hoe cognitieve gedragstherapie wordt ingezet bij...
Lees het artikelAnti-NMDA receptor encefalitis
Anti-N-methyl-D-aspartaat (anti-NMDA) receptor encefalitis is een auto-immuunziekte die voor het eerst werd beschreven in 2007. Hoewel het een zeldzaam ziektebeeld is, moet er wel aan gedacht worden wanneer er sprake is van een atypisch manisch-psychotisch beeld. In dit artikel beschrijven we een patiënt bij wie de diagnose na een langdurige opname kon worden gesteld.
Lees het artikelMensenhandel: seksuele uitbuiting
Mensenhandel is het dwingen van anderen om onder slechte omstandigheden te werken waarbij de dader profiteert, vaak via bedreiging, geweld of bedrog. Slachtoffers ervaren seksuele uitbuiting, criminele uitbuiting, arbeidsuitbuiting en gedwongen orgaanverwijdering, ongeacht hun geslacht of leeftijd. Dit artikel richt zich op seksuele uitbuiting. Bewustwording en vroege herkenning van signalen zijn cruciaal, omdat ze vroegtijdige interventie mogelijk maken. Dit draagt bij aan een effectieve...
Lees het artikelAlcoholverslaving bij ouderen
In dit artikel wordt de complexiteit om ouderen te diagnosticeren en te behandelen beschreven door het samengaan van problemen of klachten op verschillende terreinen en door de overlap tussen ouderdomsklachten en alcoholgerelateerde klachten. Juist bij dergelijke complexe problematiek kan intensieve samenwerking tussen verschillende disciplines een grote meerwaarde hebben. Het verpleegkundig klinisch redeneerproces wordt beschreven vanuit de rol van de verpleegkundig specialist ggz.
Lees het artikelSuboxone®: Buprenorfine in combinatie met naloxon
Suboxone® wordt ingezet als een substitutietherapie voor de behandeling van patiënten met een afhankelijkheid van opiaten (zoals heroïne en morfine). Suboxone ® bevat twee werkzame stoffen: buprenorfine en naloxon. De behandeling met dit middel wordt ingezet in het kader van een medische, sociale en psychologische behandeling.
Lees het artikelSchadelijke praktijken: je ziet het pas als je het doorhebt
Geweld in Afhankelijkheid (GIA) is door de serie ‘De kinderen van Ruinerwold’ en de onthullingen van kandidaten van ‘The Voice’ veelvuldig onder de aandacht geweest in de media. Een minder bekende vorm van GIA zijn schadelijke praktijken. Het is van groot belang dat de VS-GGZ schadelijke praktijken herkent en op de juiste manier hierop reageert.
Lees het artikelPassende zorg voor transgender personen met LVB
De afgelopen jaren is er een toename in zichtbaarheid van transgender personen met een licht verstandelijke beperking (LVB). Steeds vaker komt de reguliere zorg voor mensen met een verstandelijke beperking in aanraking met ondersteuningsbehoeften op het gebied van gender. In het eerder gepubliceerde artikel over genderdiversiteit in NA-GGZ leest u meer over dit thema. Hoe u als verpleegkundige of als verpleegkundig specialist ondersteuning kunt bieden aan deze specifieke groep, leest u in...
Lees het artikelMuziek in de GGZ
Muziektherapie wordt sinds begin 1940 ingezet in de behandeling van mensen met psychische en psychiatrische problematiek met als doel klachten te verminderen en te leren deze beter hanteren.Muziektherapie richt zich doorgaans op het positief beïnvloeden van generieke factoren zoals stress, emotieregulatie en sociale interactie. Er is in toenemende mate evidentie voor de inzet van muziektherapie bij mensen met een depressie en bij mensen met depressieve klachten zonder formele...
Lees het artikelMethadon: wat kunt u ermee?
Al in 1874 werd door Wright uit morfine het halfsynthetische derivaat ‘diacetylmorphine’ ontwikkeld. In de jaren twintig van de vorige eeuw werd in Duitsland geëxperimenteerd met een pijnstiller die in de Tweede Wereldoorlog de naam Adolpine kreeg. Dit middel werd in de jaren zeventig van diezelfde eeuw geïntroduceerd in de Verenigde Staten onder de naam ‘methadon’ en door Dole en Nyswander ingezet in de behandeling van aan heroïne...
Lees het artikelGrensoverschrijdend gedrag in de GGZ
(Seksueel) grensoverschrijdend gedrag staat volop in de schijnwerpers. In de zorg krijgen het grensoverschrijdende gedrag van cliënten, zoals agressie jegens zorgverleners, en seksueel grensoverschrijdend gedrag tussen collega’s vooral de aandacht. Bij (seksueel) grensoverschrijdend gedrag van zorgverleners naar cliënten denken we vaak dat het bij incidenten blijft. En veroorzaakt wordt door enkelingen. Is dat terecht of is er reden om hier als GGZ meer aandacht aan te...
Lees het artikelZelfbeeld als transdiagnostische factor
Het zoeken naar gemeenschappelijke factoren bij psychische stoornissen en behandelingen kan het inzicht in het ontstaan en voortduren van psychiatrische stoornissen verhelderen. Het kan de effectiviteit van bestaande behandelingen vergroten en de kans op terugval verkleinen. Dit sluit aan bij de contextuele verpleegkundige diagnostiek van de verpleegkundig specialist, waarbij met behulp van de ICF het functioneren in kaart wordt gebracht.
Lees het artikelMorele stress
Bij schaarste in de zorg en bij het verleggen van het accent naar zorgefficiëntie wordt het risico van machteloosheid bij hulpverleners groter. Morele stress bij hulpverleners is geen onbekend fenomeen en leidt tot risico op uitval, verminderd werkplezier en verminderde kwaliteit van zorg. Een uitdaging voor de hulpverleners en hun werkgevers. In dit artikel wordt een zorgethische analyse beschreven.
Lees het artikelForensisch werken met het RNR-model
Het Risk-Need-Responsivity-(RNR-)model is de basis van de forensisch psychiatrische behandeling, zowel klinisch als ambulant. Het biedt een op bewijs gebaseerde en effectieve aanpak voor cliënten die risicovol delict gedrag vertonen. Het model analyseert en voorspelt dit gedrag, waardoor een behandeling op maat mogelijk is.
Lees het artikelDwangvoeding bij ernstige anorexia nervosa
Dwangvoeding bij patiënten die lijden aan ernstige anorexia nervosa en als gevolg hiervan in een somatisch bedreigde toestand raken, is een complex fenomeen op medisch psychiatrische units (MPU). Er valt veel te vinden, zeggen en schrijven of dwangvoeding toegepast moet worden in de behandeling. Soms lijkt er echter geen keuze en doe je als behandelaar alles om je patiënt in leven te houden. Als dwangvoeding dan toch geïndiceerd blijkt, zijn er diverse methoden en technieken...
Lees het artikelDorst en polyurie
Er meldt zich een vrouw op de poli die dorstig is en klaagt over een droge mond. Ze drinkt tot vier liter water per dag. Wat is er aan de hand? Om tot de juiste diagnose te komen volgt een proces van klinisch redeneren. Wat is haar voorgeschiedenis? Welke medicatie gebruikt zij? Kan het aan de medicatie liggen? Wat zijn de oorzaken van dorst en veel drinken? Wat blijkt uit het lichamelijk onderzoek en welke aanvullende onderzoeken zijn nodig? Stap voor stap gaat u richting diagnose en...
Lees het artikelMiddelengebruik en zwangerschap
Middelengebruik brengt voor vrouwen en hun (on)geboren kindje risico’s mee, voor en tijdens hun zwangerschap. Soms lukt het de toekomstige moeder goed om tijdig te stoppen met het gebruik van schadelijke middelen. Dat lukt echter niet iedereen. Daarom is het belangrijk dat deze vrouwen behandeling daarvoor ontvangen. Soms gaat de benodigde behandeling gepaard met drang en dwang.
Lees het artikelPositieve Gezondheid in de GGZ
Positieve Gezondheid sluit aan bij herstelondersteunend werken, omdat er bij beide een appel wordt gedaan op het vermogen zich aan te passen en eigen regie te voeren, ondanks dat er sprake is van een kwetsbaarheid of ziekte. Met het aanspreken van de eigen bron van veerkracht, wordt een betekenisvol leven centraal gesteld.
Lees het artikelEuthanasie en suïcidaliteit
Bij euthanasie of hulp bij zelfdoding faciliteert een arts een patiënt bij het uitvoeren van een zelfgekozen dood. Tegelijk willen we in de GGZ suïcidale patiënten beschermen voor een zelfgekozen dood. Suïcidaal gedrag komt veel voor en is een complex probleem. In Nederland hebben naar schatting jaarlijks 410.000 mensen gedachten over suïcide. 94.000 mensen doen een suïcidepoging. In 2020 werden 88 patiënten geëuthanaseerd op basis van een...
Lees het artikelSocialemediagebruik in de psychiatrie
Aan de hand van een casuïstiekbeschrijving gaat dit artikel in op de mogelijke gevolgen van socialemediagebruik door mensen met een psychiatrische aandoening. Er worden handvatten geboden om de cliënt te ondersteunen bij gezond socialemediagebruik. Ook worden juridische mogelijkheden voor het beperken van socialemediagebruik bij cliënten uiteengezet.
Lees het artikelBenzodiazepinegebruik bij zwangerschap
In de verslavingszorg worden regelmatig psychofarmaca voorgeschreven, waaronder benzodiazepines. Soms blijkt de zorgvrager zwanger terwijl zij benzodiazepines gebruikt, of is gebruik van benzodiazepines noodzakelijk tijdens de zwangerschap, het kraambed of bij borstvoeding. Dat kan risico’s met zich meebrengen. Goede voorlichting en begeleiding kunnen voorzien in de behoefte aan informatie over het gebruik en de mogelijke effecten ervan op moeder en kind.
Lees het artikelGeweld tegen medewerkers in de GGZ
Agressie en geweld tijdens het werk zijn serieuze bedreigingen voor de gezondheid en het welzijn van medewerkers in de geestelijke gezondheidszorg. Het doel van dit artikel is een algemeen overzicht te geven van de informatie die bekend is over werkgerelateerd geweld in de GGZ en handvatten om nazorg te bieden aan de slachtoffers.
Lees het artikelCognitieve gedragstherapie bij insomnie
In- en/of doorslaapproblemen worden door patiënten als invaliderend ervaren vanwege psychische, cognitieve, sociale en maatschappelijke gevolgen en slaperigheid. Indirect betekent het dat insomnie een hoge kostenpost geeft, maatschappelijk en in de gezondheidszorg. In dit artikel wordt ingegaan op de behandeling bij insomniestoornis: cognitieve gedragstherapie-insomnie (CGT-I).
Lees het artikelSeksualiteit na zedendelict bij LVB
In de forensische zorg krijgt emotionele ontwikkeling steeds meer aandacht, maar seksuele ontwikkeling blijft onderbelicht. Voor een effectieve behandeling is het essentieel de achterstand in zowel emotionele als seksuele ontwikkeling bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) die zedendelicten hebben gepleegd, te begrijpen. Verpleegkundige diagnostiek, met aandacht voor kwaliteit van leven, waar seksuele gezondheid deel van uitmaakt, kan het biopsychosociale model in de...
Lees het artikelEigen Regie en Herstel
Eigen Regie en Herstel (ERH) is erkend als goed onderbouwde langdurige GGZ-interventie. De methodiek is sinds eind 2018 weer in het publieke domein beschikbaar. De training ondersteunt mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) bij het opbouwen van een bestaan, ondanks het voortbestaan van klachten. De werkboeken zijn recent aangepast aan de nieuwste inzichten met betrekking tot herstel.
Lees het artikelWerken met de Yucelmethode
Versterken van eigen kracht en regie en het bieden van herstelgerichte ondersteuning zijn belangrijke uitgangspunten in nieuwe vormen van hulpverlening. Maar hoe ondersteun je mensen met cognitieve en adaptieve beperkingen hierin? Koraal deelt in dit artikel de eerste ervaringen met en onderzoeksresultaten vanuit het werken met de visuele en tactiele Yucelmethode samen met kinderen en volwassenen met cognitieve en adaptieve beperkingen.
Lees het artikelLichttherapie bij bipolaire winterdepressie
Bij patiënten met een bipolaire stoornis en een depressieve episode met seizoengebonden patroon ('bipolaire winterdepressie') kan lichttherapie overwogen worden. Bij een bipolaire I-stoornis is het een voorwaarde dat patiënt goed is ingesteld op een stemmingsstabilisator. Bij een bipolaire II-stoornis is het risico op een manische ontremming klein en zijn er voldoende aanwijzingen voor effectiviteit. Het is wel belangrijk het ontstaan van eventueel gemengde of manische kenmerken...
Lees het artikelOxycodonverslaving
Het gebruik van opioïden, waaronder oxycodon, is een bewezen effectieve methode in de pijnbestrijding van zowel acute als chronische pijn. Behalve de positieve effecten bij bestrijden van pijn is bekend dat er een verslavingsrisico bestaat bij chronisch gebruik van opioïden en er dus daarmee afhankelijkheid en tolerantie kunnen optreden. In de verslavingszorg wordt de afhankelijkheid van oxycodon als verslavingsprobleem behandeld in samenwerking met de pijnspecialist. In dit...
Lees het artikelSomatische screening bij opiaatafhankelijkheid
Bij de behandeling van opiaatverslaving is somatisch onderzoek belangrijk. Methadon is een van de vele medicijnen waarvan bekend is dat dit tot een verlengde QT-tijd (interval dat meetbaar is op een ecg) kan leiden. Ondanks dat het maken van een ecg geen bescherming biedt tegen hartritmestoornissen, wordt een ecg bij methadongebruik in verschillende richtlijnen wel geadviseerd.
Lees het artikelVaktherapie in de praktijk
De vaktherapeut beeldend werkt soms vanuit een eigen praktijk, maar is vaak (ook) onderdeel van een multidisciplinair behandelteam in de GGZ of verslavingszorg. Naast het werk van andere behandeldisciplines resulteren de effecten van het non-verbale karakter van de vaktherapie niet zelden in waardevolle inzichten in het gedrag en de psychopathologie van de cliënt. De vaktherapeut kan direct na de voorlopige diagnose, in alle fases van de behandeling, een rol spelen.
Lees het artikelTransities tussen klinische en ambulante behandeling
Transities tussen klinische en ambulante behandeling zijn risicovol. Gezondheidsrisico’s zijn het risico van heropname, suïcide en (zelf)stigma. Het ontwikkelen van zelfredzaamheid en doelbereidheid kan het zelfmanagement tijdens transitiemomenten verhogen. Met deze uitgangspunten zijn tools voor transities tussen klinische en ambulante behandeling binnen de ouderenpsychiatrie ontworpen, waarbij gezondheidsrisico’s worden beperkt, (zelf)stigma wordt voorkomen en de...
Lees het artikelAlexithymie
Wanneer er sprake is van een zeer beperkte emotionele gewaarwording, wordt dat alexithymie genoemd. Het is geen psychiatrische stoornis, maar een transdiagnostische factor die samengaat met vele psychiatrische ziektebeelden. Alexithymie kan andere problematiek beïnvloeden en versterken en heeft daarom in de behandeling ook aandacht nodig. Dit artikel verkent de definitie, het voorkomen en de behandelmogelijkheden van alexithymie.
Lees het artikelEerste psychose op latere leeftijd
Maar weinig mensen weten dat een eerste psychose zich op iedere leeftijd kan voordoen. Zo krijgen jaarlijks circa 1.225 mensen van boven de 60 jaar een eerste psychose. Een psychotische stoornis die zich voor het eerst openbaart na het zestigste levensjaar, de zogeheten very late-onset psychosis, ziet er doorgaans anders uit dan een psychose op jongere leeftijd. Diagnostiek en behandeling voor deze doelgroep worden in dit artikel beschreven.
Lees het artikelBehandelen van nicotineverslaving
Van de Nederlanders boven de 18 jaar rookt 22,4%. Roken is met ruim 9% de belangrijkste risicofactor voor gezondheidsverlies. Omdat deze verslaving leidt tot gezondheidsrisico’s wil een groot deel van de rokers stoppen. Ondanks serieuze stoppoging(en) wordt er maar beperkt gebruikgemaakt van de hiervoor beschikbare hulpverlening. Gedragsmatige behandeling en/of medicamenteuze behandeling vergroot de slagingskansen.
Lees het artikelOog voor PTSS bij mensen met een LVB
Mensen met een verstandelijke beperking ((L)VB, IQ < 70 en tekorten in adaptieve vaardigheden) hebben een grotere kans op het ontwikkelen van emotionele problemen en gedragsproblemen dan mensen zonder een (L)VB. Recent onderzoek laat zien dat er bij deze doelgroep ook een verhoogd risico is op het ontwikkelen van een posttraumatische stressstoornis.
Lees het artikelZorgbehoeftegericht werken in de Jeugd-GGZ
Binnen de Jeugd-GGZ is vaak sprake van therapieontrouw, no-shows en vroegtijdige uitval. Zorgbehoeftegericht werken biedt kansen om de werkrelatie tussen patiënt en zorgverleners te versterken en de hiervoor genoemde problemen te verminderen. Binnen het zorgbehoeftegericht werken wordt de focus gelegd op het begrijpen van de problemen op de verschillende levensgebieden van de patiënt en diens ervaren zorgbehoeften.
Lees het artikelAnimal Assisted Therapy
De afgelopen jaren is er in de gezondheidszorg steeds meer aandacht gekomen voor het positieve effect op cliënten van een behandeling met de inzet van dieren. Uitgebreid onderzoek heeft dit effect inmiddels aangetoond, waardoor er een groeiende belangstelling voor is ontstaan in de hulpverlening. Wetenschappelijke bronnen vormen de grondslag voor deze bevindingen.
Lees het artikelHyponatriëmie
Natriumbepaling, vaak in combinatie met een kaliumbepaling, is een van de meest aangevraagde laboratoriumbepalingen (Na/Ka) door voorschrijvers. In dit artikel wordt beschreven dat er bij gecombineerd gebruik van SSRI en diuretica een risico is op hyponatriëmie. Overleg met de huisarts en verandering in behandelbeleid zijn geïndiceerd.
Lees het artikelGezond in lichaam en leefstijl
De lichamelijke gezondheid van patiënten met een ernstige psychische aandoening (EPA) verdient veel aandacht. Zij hebben een sterk verhoogd risico op verschillende lichamelijke aandoeningen. Verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en andere hulpverleners kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan een betere lichamelijke gezondheid van deze patiënten. Dit artikel beschrijft hoe hieraan systematisch kan worden bijgedragen door de inzet van e-health.
Lees het artikelPersisterende complexe rouwstoornis (PCRS)
Wanneer het ongeloof over de onomkeerbaarheid van het verlies blijft en de emotionele nood aanhoudt, is er sprake van complexe rouw. De persisterende complexe rouwstoornis (PCRS) is sinds 2013 in de DSM-5 opgenomen. De opname van PCRS in de DSM is een erkenning dat rouw kan uitgroeien tot een psychische aandoening. In dit artikel maken we onderscheid tussen verschillende soorten van rouw en andere ziektebeelden en worden handreikingen gedaan voor de behandeling van PCRS.
Lees het artikelBehandeling van perfectionisme
Perfectionisme neemt de laatste jaren toe en vooral onder jongeren. Het wordt beïnvloed door positieve en negatieve bekrachtiging en kent een samenhang met verschillende psychiatrische ziektebeelden, zoals eetstoornissen, depressie en angststoornissen. Als transdiagnostische factor is het belang van behandeling van perfectionisme evident. Dit artikel verkent de kenmerken en behandelmogelijkheden van perfectionisme.
Lees het artikelSlaapapneu in de GGZ
Het maken van voldoende slaapuren wil niet altijd zeggen dat de uren die geslapen worden van dusdanige kwaliteit zijn dat zij de (geestelijke) gezondheid van de persoon bevorderen. Dit wordt vooral zichtbaar in het ziektebeeld dat obstructieve slaapapneu (OSA) genoemd wordt. In dit artikel wordt besproken hoe slaapapneu in de GGZ kan worden herkend en behandeld.
Lees het artikelStoppen met roken in de GGZ
Er vindt een maatschappelijke verschuiving plaats in de houding ten opzichte van roken. Dit wordt, onder andere, gedreven door de aangifte tegen de tabaksindustrie. Een groot aantal zorgverleners, ziekenhuizen en ook GGZ-instellingen heeft zich achter deze aangifte geschaard. Toch roken veel patiënten en medewerkers in de GGZ. Daarom is het extra belangrijk dat er in deze sector aandacht is voor deze verandering en professionals kennis hebben over...
Lees het artikelEen moeilijke eter
Jasper is een jongen van zeven met een autismespectrumstoornis (ASS) en is een moeilijke eter. Kinderen met ASS hebben een vijfmaal hogere kans op de ontwikkeling van chronische eetproblemen dan kinderen die zich normaal ontwikkelen. In deze gevalsbeschrijving wordt duidelijk hoe Jasper ‘leert lusten’ en zijn voedingspatroon uitbreidt.
Lees het artikelEen vluchteling met PTSS
In dit artikel wordt in het bijzonder aandacht besteed aan posttraumatische stresstoornis (PTSS) bij de vluchteling. Er wordt beschreven waaruit de PTSS-klachten kunnen bestaan, hoe u daarmee als verpleegkundige in de dagelijkse praktijk kunt omgaan en welke de specifieke aandachtspunten zijn bij een vluchteling. Ook de behandelmogelijkheden bij PTSS wordt kort toegelicht.
Lees het artikelDaar kom ik mijn bed voor uit!
Behalve cliënten met dementie, vormen cliënten met psychiatrische problemen een belangrijke, groter wordende doelgroep in de intramurale zorginstellingen. In deze zorginstellingen is er veel aandacht voor het aanbieden van dagbesteding aan de doelgroep gerontopsychiatrische cliënten. De aangeboden dagbesteding wordt door de instellingen zelf bedacht en ingezet. Wat de cliënten zelf van de verschillende dagbestedingsactiviteiten vinden, daarover is...
Lees het artikelDe zorgkaart
De Wet verplichte ggz (Wvggz) is 1 januari 2020 in werking getreden. Hij vervangt de Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz), waarvan de rechterlijke machtiging (RM) en de inbewaringstelling (IBS) deel uitmaakten. De Wvggz regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg vanwege een psychische aandoening.
Lees het artikelWat wisseling van de wacht met je doet
Continuïteit van zorg in de forensische keten heeft al geruime tijd de aandacht. Ondanks vele initiatieven blijven er toch knelpunten bestaan. Voor cliënten is gebrek aan continuïteit niet alleen vervelend, maar kan ook tot vertraging in het zorgtraject of nieuwe delicten leiden. In dit artikel beschrijven we de ervaringen van cliënten met aspecten van (dis)continuïteit in forensische zorg die uit ons onderzoek naar continuïteit van zorg, vanuit het perspectief...
Lees het artikelTrichotillomanie en excoriatiestoornis
Trichotillomanie en excoriatiestoornis zijn het overmatig haren uittrekken en huidpulken, waarbij er sprake is van lijdensdruk en beperking van het sociale of beroepsmatige functioneren. Het haren trekken of huidpulken begint vaak in de adolescentie. Aanvankelijk wordt het ervaren als normaal/niet hinderlijk gedrag, maar door het herhaaldelijk optreden ervan wordt het een ongewenste gewoonte. Mensen zoeken vaak pas hulp als het gedrag nadelige gevolgen heeft of het als oncontroleerbaar wordt...
Lees het artikelGameverslaving
Bij de jeugdverslavingszorg melden zich de laatste jaren in toenemende mate jongeren die problemen hebben met overmatig gamen. De wetenschappelijke kennis over dit relatief nieuwe fenomeen is echter nog beperkt en niet eenduidig. Het ontbreken van specifieke richtlijnen en protocollen stelt de hulpverlener die problematische gamers in zorg krijgt, voor enkele uitdagingen als het gaat om de assessment en behandeling van deze problematiek.
Lees het artikelZelfbindingsverklaring in de Wet verplichte ggz
In een zelfbindingsverklaring schrijft de cliënt op aan welke vormen van verplichte zorg hij zichzelf bindt als het niet goed met hem gaat en hij noodzakelijke zorg weigert.
Lees het artikelDe Persoonlijke Antipsychotica Keuzewijzer
Bij mensen met een psychose kan het stoppen van antipsychoticagebruik leiden tot ernstigere psychotische symptomen en vaker een terugval. Gedeelde besluitvorming van cliënten en behandelaars, waarbij de patiënt betrokken wordt bij behandelkeuzes, kan leiden tot betere gezondheidsresultaten. De Persoonlijke Antipsychotica Keuzewijzer is ontwikkeld om cliënten te betrekken bij het maken van een geïnformeerde keuze voor een antipsychoticum.
Lees het artikelQuetiapine off-label
Binnen de psychiatrie is het voorschrijven van psychiatrische medicatie voor andere indicaties dan die waarvoor het geregistreerd is (off-labelvoorschrift) een wijdverbreide praktijk. Zo wordt quetiapine off-label voorgeschreven bij slaapstoornissen, gedragsstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen, angststoornissen en middelengebruik. 1 Het is het meest voorgeschreven antipsychoticum in Nederland en het meest off-label voorgeschreven in de Verenigde Staten. 2 Uit verschillende reviews...
Lees het artikelDe risico's van een te grote overstap
De adolescentiefase is een cruciale fase voor de ontwikkeling van kind tot een evenwichtige volwassene. Wanneer een jongere in deze fase te maken krijgt met psychiatrische problematiek, is vroegtijdige, laagdrempelige zorg nodig, gericht op het versterken van de natuurlijke ontwikkeling en het versterken van sociale rollen.
Lees het artikelAfbouwen van antidepressiva met behulp van taperingstrips
Antidepressiva worden veelvuldig voorgeschreven in de behandeling van onder andere angst- en depressieve stoornissen. Onttrekkingsverschijnselen kunnen optreden als niet op een goede manier kan worden afgebouwd. Om dit te voorkomen is het belangrijk dat behandelaren de juiste mogelijkheden hebben om patiënten bij het afbouwen zo goed mogelijk te begeleiden. Hiervoor zijn tapering- en stabilisatiestrips ontwikkeld.
Lees het artikelVergeet niet voor jezelf te zorgen!
Na de coronapandemie bleef de vraag naar geestelijke gezondheidszorg toenemen. De stijgende wachtlijsten, de toename van hoog complexe cliënten hebben invloed op de mentale gezondheid van zorgprofessionals. Kwalitatief goede zorg behouden vereist mentaal gezonde zorgprofessionals. Dit vraagt om de juiste keuzes en investeringen. De DFY-studie (Don't Forget Yourself-studie; https://vergeetjezelfniet.nu ) richt zich op de mentale gezondheid van zorgprofessionals.
Lees het artikelSint-janskruid
Het (toenemend) gebruik van kruiden is niet zonder gezondheidsrisico’s. Deze middelen kunnen interacties aangaan met andere (reguliere) geneesmiddelen en bijwerkingen veroorzaken. Een van de meest gebruikte kruiden is Hypericum perforatum (bekend als sint-janskruid). Hoewel sint-janskruid als monotherapie effectief is, kan het de werking van andere geneesmiddelen (o.a. antidepressiva) beïnvloeden. Daarom is het voor de behandelend specialist belangrijk om...
Lees het artikelTerugvalpreventie bij angst en depressie
Wanneer patiënten hersteld zijn van een angststoornis of depressie, hebben zij een hoge kans terug te vallen. De onderzoekers ontwikkelden een terugvalpreventieprogramma. De interventie werd aangeboden aan patiënten die eerder behandeling ontvingen voor een angststoornis of depressie in de basis of specialistische GGZ en daarna in volledige of gedeeltelijke remissie waren. De praktijkondersteuner huisarts GGZ (POH-GGZ) begeleidde patiënten bij het volgen van deze interventie....
Lees het artikelSlaapproblemen en psychotische klachten
Er bestaat een wederkerige relatie tussen slaapproblemen en psychotische klachten. Niet alleen patiënten met psychotische stoornissen hebben vaker slaapstoornissen, maar slapeloosheid (insomnie) of slaaponthouding (slaapdeprivatie) kan ook psychotische ervaringen of hallucinaties veroorzaken bij psychisch gezonde mensen.
Lees het artikelAngstig en verslaafd aan lorazepam
Angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische stoornissen op latere leeftijd en brengen veel lijdensdruk met zich mee. Een angststoornis is de belangrijkste indicatie voor het gebruik van benzodiazepinen. Van de ouderen gebruikt 12 tot 31% benzodiazepinen. Vrouwen met een angststoornis lopen daarbij het grootste risico op afhankelijkheid. Chronisch benzodiazepinegebruik is slecht behandelbaar bij ouderen vanwege de vaak onderliggende problematiek zoals angst. Dit artikel beschrijft...
Lees het artikelVoorkom overbelasting van naasten
Naasten van psychiatrische patiënten spelen veelal een belangrijke rol in het leven van een psychiatrisch patiënt. Doordat de behandeling in toenemende mate buiten de muren van de GGZ-instelling wordt verstrekt, wordt de rol van naasten in de behandeling van de psychiatrische patiënt echter steeds groter. Daarmee neemt het risico op overbelasting toe.
Lees het artikelOntspannen met de VRelax
De VRelax bril is een stress-verlagende interventie die ingezet kan worden in zowel een klinische als een niet-klinische setting. Het gebruik van de VRelax bril zorgt voor een ontspannen effect en kan ingezet worden bij mensen die stress, spanning, angst of psychotische gedachten ervaren.
Lees het artikelRijgeschiktheid en psychiatrie
Psychiatrische stoornissen en gebruik van psychofarmaca kunnen van invloed zijn op de rijgeschiktheid. Het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR) gebruikt wettelijk vastgelegde criteria om te bepalen of patiënten met een psychiatrische stoornis hun rijbewijs mogen krijgen of behouden. Dezelfde criteria kunnen door behandelaars gebruikt worden voor een advies aan hun patiënt. De criteria ten aanzien van stemmingsstoornissen en psychotische stoornissen zijn afgelopen jaar...
Lees het artikelMannen versus vrouwen bij myocardinfarct
Een myocardinfarct bij vrouwen wordt vaak niet herkend door de patiënt of door zorgprofessionals (verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, huisartsen en/of artsen/specialisten in algemene en geestelijke gezondheidszorg). Het niet-herkennen van een myocardinfarct komt niet alleen door de beeldvorming ervan als ‘mannenziekte’, maar ook door de atypische symptomen bij vrouwen. Dit leidt tot vertraging bij het stellen van de diagnose en...
Lees het artikelPrivacy in het wijkteam
Door een aantal wetswijzigingen* zijn het geestelijk welzijn en het voorkómen van overlast in de wijk grotendeels de taak van de gemeente geworden. Het gevolg is een drastische omwenteling op het gebied van de gegevensuitwisseling, waardoor het beroepsgeheim steeds meer onder druk komt te staan en de aard van de GGZ-zorg steeds laagdrempeliger is geworden. Hoe kunt u, gegeven dit krachtenveld in de GGZ, zorgvuldig werken? * Per 1 januari 2015 is de Algemene Wet...
Lees het artikelHet 'vulnerable child'-syndroom
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat 27% van de ouders in de wachtkamer van de kinderarts hun kind kwetsbaar vindt, dus ongewoon of toegenomen vatbaar voor ziekten of stoornissen. Opvallend is dat er bij 40% van deze kinderen geen medische reden is om ze als kwetsbaar te beschouwen. De perceptie van kwetsbaarheid komt vaak voort uit eerdere, niet meer actuele medische problemen bij het kind of bij andere familieleden. Deze problemen hebben de ouderlijke beleving van de gezondheid van hun kind...
Lees het artikelZelfmanagementvermogen van patiënten met schizofrenie
Zelfmanagement is het vermogen van mensen om hun ziekte of beperking zo goed mogelijkin hun leven in te passen.1 De beroepsvereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) ziet zelfmanagementondersteuning als een belangrijke kerntaak van de verpleegkundige. Het is belangrijk te weten hoe iemand zijn eigen vermogen tot zelfmanagement inschat om zorg op maat te kunnen bieden. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van een meetinstrument. Dit artikel beschrijft allereerst...
Lees het artikelAls gokken te veel ruimte inneemt
Gokverslaving, als een niet-middelengebonden verslaving, is opgenomen in de DSM-5 als ‘Gokstoornis’. Gokken wordt een probleem als iemand niet meer kan stoppen, ondanks de negatieve consequenties. Voor de behandeling van gedragsverslavingen wordt cognitieve en/ of gedragstherapie aanbevolen, eventueel aangevuld met zelfhulpgroepen en medicatie.
Lees het artikelFarmacotherapie bij crackverslaving
Uit de Nederlandse CATCH-studie, evenals uit internationale onderzoeken, blijkt dat – mits goed ingenomen – medicijnen met een stimulerende werking betere effecten laten zien met betrekking tot het crack-cocaïnegebruik en dat een agonistische behandeling de toekomst heeft. Bij het toepassen van strategieën voor goede medicatietrouw is er een belangrijke taak voor de verpleegkundig specialist weggelegd.
Lees het artikelTraumatische rouw
In deze gevalsbeschrijving staat de behandeling van een vluchteling met traumatische rouw centraal. Als interventie is de beknopte eclectische psychotherapie voor traumatische rouw (BEP-TR) uitgevoerd door de verpleegkundige in opleiding tot specialist. De behandeling resulteerde in een duidelijke klachtenvermindering en herstel van functioneren.
Lees het artikelE-health bij mensen met ernstige psychische aandoeningen
In de GGZ wordt steeds meer gebruikgemaakt van e-health. Mensen met een ernstige psychische aandoening (EPA) beginnen niet aan e-health of stoppen er voortijdig mee. Zij lijken er nog niet klaar voor. In hoeverre zijn mensen klaar voor het gebruik van e-health en hoe kunnen zij optimaal profiteren? In dit artikel leest u welke factoren hierbij een rol spelen.
Lees het artikelFoetaal alcoholsyndroom
Er is meer kennis, bekendheid en besef nodig over de impact van het foetaal alcoholsyndroom (FAS), omdat FAS niet kan worden genezen, maar wel (helemaal) kan worden voorkomen. Behalve preventie en vroegsignalering zijn interventies die gericht zijn op het voorkómen van alcoholgebruik tijdens de zwangerschap, van essentieel belang.
Lees het artikelOverbelasting van mantelzorgers
Komt u als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist in aanraking met mantelzorgers, in de wijkzorg, het ziekenhuis, de zorginstelling, de arbodienst of op school? De richtlijn Mantelzorg geeft verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten handvatten om mantelzorgers tijdige en passende ondersteuning te bieden en daarmee overbelasting van mantelzorgers te signaleren, te voorkomen of te verminderen. De richtlijn is beschikbaar op...
Lees het artikelDigitale begeleiding bij RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland
RIBW Zaanstreek Waterland West-Friesland (de RIBW, Regionale Instelling voor Beschermd Wonen) zet sinds 2013 digitale begeleiding in als aanvullende werkwijze op de traditionele huisbezoeken. Cliënten hebben een iPad in bruikleen van de organisatie. De applicatie FaceTime zorgt voor het digitaal beeldcontact tussen cliënt en begeleider. Digitale begeleiding leidt soms tot minder face-to-facecontact, maar dat is niet per defi nitie het uitgangspunt. De organisatie streeft naar een...
Lees het artikelVerhoogd risico op psychose
In de behandeling van patiënten met een psychotische stoornis wordt gewerkt vanuit het klinische stadiëringsmodel. De eerste fase hierin is de fase van verhoogd risico op het ontwikkelen van een psychotische stoornis. Het is van belang om mensen in deze fase vroegtijdig te detecteren en aan hen gespecialiseerde behandeling aan te bieden, zodat de kans op het daadwerkelijk ontwikkelen van deze ernstige aandoening vermindert van 30% naar 10%.
Lees het artikelMonitoren van alcoholonthouding
Bij alcoholonthouding kunnen complicaties optreden. De Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol Scale, revised version (CIWA-Ar) is een gevalideerde beoordelingstool met tien items die gebruikt kan worden om de ernst van alcoholonthouding te kwantificeren en om cliënten te monitoren die met onthoudingsverschijnselen te maken hebben. Wanneer de mate van onthouding duidelijk is, kunnen gerichte interventies worden ingezet om complicaties te voorkomen.
Lees het artikelAcute complicaties bij een ecstasy-intoxicatie
Ecstasy is een veelgebruikte drug, en ondanks een onschuldig imago is het gebruik niet zonder gevaren. Het verslavingspotentieel van ecstasy is beperkt, maar de acute complicaties kunnen levensbedreigend zijn. De slogan blijft van kracht dat wie geen risico wil lopen, geen drugs moet kopen.
Lees het artikelVerslaving aan opioïden
Het gebruik van opioïde pijnstillers brengt een risico van verslaving met zich mee. De verpleegkundige staat vaak dichter bij de patiënt dan de arts of verpleegkundig specialist die de medicatie voorschrijft. Daarom is het belangrijk dat u als verpleegkundige bewust bent van patiënten met een verhoogd risico op verslaving. Ook bij het herkennen en bespreekbaar maken heeft de verpleegkundige een belangrijke rol.
Lees het artikelEvaluatie van separaties
Iedere hulpverlener in de GGZ zal het ermee eens zijn dat separatie zoveel mogelijk moet worden teruggedrongen. Toch worden in Nederland nog regelmatig patiënten gesepareerd. In dit artikel worden hun ervaringen besproken aan de hand van evaluaties die na de separatie bij de patiënt werden afgenomen.
Lees het artikelZingeving en spiritualiteit in de psychische hulpverlening
Elk mens stelt zich vragen over de zin en betekenis van het leven. Zeker in periodes waarin het leven als kwetsbaar of pijnlijk wordt ervaren. Ook personen met psychische problemen zien zich geconfronteerd met vragen over zichzelf, hun relaties en over het bestaan. Er kan een gebrek aan het ervaren van zingeving en/of moeite met het hervinden van zingeving ontstaan. Zingeving is een relevant onderwerp in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Akwa GGZ is in 2020 gestart met de ontwikkeling...
Lees het artikelWat kan de verpleegkundige met ChatGPT?
Wie de laatste tijd het nieuws heeft gevolgd, heeft er vast al eens van gehoord: ChatGPT. ChatGPT is een op kunstmatige intelligentie gebaseerde chatfunctie. Scholieren gebruiken deze applicatie om hun werkstukken snel te maken. ChatGPT is echter ook veelbelovend voor de verpleegkundige. In dit artikel vertellen we u hoe u nu al gebruik kunt maken van ChatGPT.
Lees het artikelDe VS-GGZ in de huisartsenpraktijk
De toegankelijkheid en kwaliteit van de GGZ in Nederland staat onder druk en in toenemende mate doen cliënten met (complexe) GGZ-problematiek een beroep op de huisartsenzorg. De VS-GGZ in de huisartsenzorg is een pionier op het gebied van het verlenen van geestelijke gezondheidszorg in deze setting. Op basis van interviews met professionals wordt inzicht gegeven in de mogelijkheden van de VS-GGZ in de huisartsenpraktijk, de toegevoegde waarde en beïnvloedende factoren.
Lees het artikelPost-partumdepressie
Het krijgen van een kind wordt gezien als een blije levensgebeurtenis. Zo’n 10% van de vrouwen ondervindt echter een depressie post partum.1 Hoewel het klinische beeld van post-partumdepressie weinig verschilt van dat van een depressie in andere situaties, zijn er specifieke factoren die van invloed zijn op diagnostiek, behandeling en beloop van deze aandoening voor zowel de moeder als het kind.
Lees het artikelSignaleringsplan in de forensische psychiatrie
Forensisch psychiatrische verpleegkundigen werken dagelijks met de interventie van het signaleringsplan. Ze zetten voor hen bekende strategieën in, zoals het opbouwen van de samenwerkingsrelatie, en zij gaan om met weerstanden om samen met de patiënt een signaleringsplan te maken. In dit artikel worden de resultaten weergegeven van een kwalitatief onderzoek naar ervaringen van de patiënten en de verpleegkundigen met het signaleringsplan.
Lees het artikelHet Video Voortgangsplan
Na afronding van een behandeling in de jeugdzorg of GGZ kunnen cliënten te maken krijgen met een terugval. Geleerde vaardigheden en informatie gaan na de behandeling in toenemende mate verloren. Ontwikkelingen in de ICT bieden mogelijkheden om cliënten meer handvatten te bieden bij een terugval. Bijvoorbeeld door cliënten na de behandeling bij herhaling video’s aan te bieden waarin te zien is op welke manieren vooruitgang in de behandeling is gerealiseerd en wat te doen...
Lees het artikelKatatonie bij autisme
Ook patiënten met een stoornis in het autistisch spectrum kunnen katatonie ontwikkelen. Er is een overlap in symptomatologie van autisme en katatonie. Onderdiagnostiek en onderbehandeling dienen voorkomen te worden. Daarom is kennis over en herkennen van katatonie belangrijk. Een goed meetinstrument is daarbij nuttig. Katatonie is meestal goed te behandelen.
Lees het artikelZelfmanagementeducatie bij bipolaire stoornissen
Zelfmanagementeducatie bij een bipolaire stoornis is een complexe interventie, die vraagt om een subtiel samenspel van afstemming tussen zorgverleners, patiënten en naastbetrokkenen. Hoe begeleidt u dit leerproces als verpleegkundige in een triade? Zelfmanagementeducatie biedt patiënten en naastbetrokkenen hoop om de regie over het eigen leven terug te winnen, ondanks de lichamelijke en de psychosociale gevolgen van een bipolaire stoornis.
Lees het artikelSomatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)
Dit artikel richt zich op Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK). Er wordt ingegaan op de defi nitie van SOLK en de aard van de klachten. Ook worden epidemiologie, comorbiditeit en behandeling beschreven. De verpleegkundige/verpleegkundig specialist krijgt handvatten aangereikt voor bejegening en het motiveren voor behandeling van deze patiëntengroep.
Lees het artikelOp zoek naar veilig herstel
Deze gevalsbeschrijving illustreert de toepassing van Seeking safety bij een patiënte met een licht verstandelijke beperking (LVB) en een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Seeking Safety is een evidence-based behandelmethode ontwikkeld voor de behandeling van PTSS en verslaving, maar lijkt ook goed toepasbaar bij mensen met LVB en trauma. De thema’s van Seeking Safety komen overeen met verpleegkundige interventies en zorgresultaten. Dat maakt het tot...
Lees het artikelZorgstandaard Dissociatieve stoornissen
Dissociatie is een toestand waarbij iemand het gevoel heeft los te raken van zichzelf. Dit heet depersonalisatie. Daarnaast kan sprake zijn van derealisatie. Dan lijkt de bekende omgeving vreemd. In een dissociatieve toestand weet iemand niet goed wat echt is en wat niet. Verpleegkundigen hebben een belangrijke rol bij het observeren van deze toestand en het inzetten van passende interventies.
Lees het artikelFarmacotherapie bij obsessieve-compulsieve stoornis
De obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) is een psychiatrische stoornis die gekenmerkt wordt door dwanggedachten (obsessies) en/of dwanghandelingen (compulsies). Obsessies zijn steeds terugkerende gedachten, beelden of neigingen die angst of ongemak veroorzaken. Een voorbeeld hiervan is de gedachte besmet te raken of anderen te besmetten. Compulsies zijn handelingen die steeds maar weer moeten worden uitgevoerd om de angst of onrust van de obsessies ongedaan te maken. Bijvoorbeeld, iemand...
Lees het artikelBehandeling met psilocybine
Psilocybine is een klassiek psychedelicum dat voorkomt in bepaalde soorten paddenstoelen, ook wel paddo’s genoemd. De effecten van psilocybine zijn uiteenlopend en per individu verschillend. Gebruikers kunnen onder andere een verandering in zintuiglijke waarneming, emoties, perceptie en bewustzijn merken. De effecten duren zo’n vier tot zes uur. Bijwerkingen zoals hoofdpijn, misselijkheid, hypertensie en insomnia zijn meestal mild en van voorbijgaande aard.
Lees het artikelHet Neuman Systems Model
Verpleegkunde is een boeiend maar complex beroep en houdt zich in de dagelijkse praktijk bezig met mensen van wie de gezondheid bedreigd wordt of al verstoord is. Ze probeert de complexe werkelijkheid van de mens te begrijpen. Een theoretisch of conceptueel model, zoals het Neuman Systems Model, helpt om de essentie van ons beroep te benoemen en te omschrijven, zodat het verpleegkundig handelen inzichtelijk gemaakt kan worden. Hierdoor kan het verpleegkundig domein worden afgebakend. Dit...
Lees het artikelVerdriet op meerdere sporen
Wanneer een ernstige, levensbedreigende diagnose wordt gesteld bij een patiënt, is er een confrontatie met een rouwgebeuren op meerdere sporen. De zieke verliest zijn gezondheid en eventueel zijn leven, de familie beleeft onzekerheid, uitzichtloosheid en voelt zich bedreigd door het dreigend verlies van het samenleven. De zorgverleners ervaren soms het niet kunnen redden van het leven als falen van de behandeling en moeten de ontgoocheling en de hopeloosheid van de patiënt en de...
Lees het artikelWerken met de International Classification of Functioning
In dit artikel wordt beschreven hoe verpleegkundigen het zelfmanagement van patiënten kunnen bevorderen door het toepassen van de International Classification of Functioning (ICF) binnen het klinisch redeneerproces. Door met behulp van de ICF het functioneren in kaart te brengen en de krachten en klachten inzichtelijk te maken, worden gegevens verzameld om tot een verpleegkundige diagnose te komen. Daarnaast wordt in dit artikel stilgestaan bij het belang van classificeren door...
Lees het artikelDe combinatie psychiatrie en hersenletsel
De combinatie hersenletsel en psychiatrie komt frequent voor en stelt hulpverleners voor ingewikkelde zorg- en begeleidingsvragen. De grondslag van veranderd gedrag kan bepalend zijn voor interventies in behandeling en begeleiding. Dit artikel schetst de verwevenheid, wederzijdse beïnvloeding en noodzakelijke ordening in achtergronden van de complexe veranderingen in gedrag en emotieregulering. Op basis hiervan volgt een aanzet voor een passende benadering.
Lees het artikelEigen verantwoordelijkheid verpleegkundig specialist
Een verpleegkundig specialist verzuimt het hemoglobine (Hb) van een patiënte in een verpleeghuis maandelijks te laten controleren. De patiënte moet uiteindelijk naar het ziekenhuis voor een bloedtransfusie. De dochter dient een klacht in bij het regionaal tuchtcollege tegen de verpleegkundig specialist én de specialist ouderengeneeskunde.
Lees het artikelNabespreken van dwanginsluitingen
Bij het terugdringen van dwang en drang is het perspectief van de patiënt op de dw anginsluiting van belang. Het nabespreken van gedwongen insluiting geeft input om de dwang te verminderen en de zorg tijdens dwang te verbeteren. De ervaren gevolgen van de afzondering zijn niet gering. Het evalueren van dwanginsluitingen met patiënten levert een belangrijke aanvulling op de kennis van hulpverleners. De verbeteringen die de afgelopen jaren zijn toegepast rond dwang, leiden er niet...
Lees het artikelHelp, een hulphond
Bij het naderen van de cliënt blijkt ineens dat deze een hond bij zich heeft. Meerdere vragen komen naar boven. Mag een cliënt een hond meenemen? Is dit een hulphond? Zal de hond zich gedragen? Wat betekent dit voor de zorgverlening? In dit artikel wordt antwoord gegeven op en ontstaat inzicht in de rol van honden in de psychiatrische zorg.
Lees het artikelDoorontwikkelen van de Hulpkaart
Het aantal meldingen van overlastgevende incidenten door mensen met verward gedrag is toegenomen. De Hulpkaart wordt als belangrijk middel gezien. Enerzijds helpt de kaart mensen met verward gedrag om regie te houden in situaties waarin hulp nodig is en anderzijds biedt hij omstanders handvatten hoe te handelen. Dit artikel beschrijft de ervaringen en aanbevelingen van het Hulpkaart-project van GGzE.
Lees het artikelWerken met de Utrechtse Somatische Screeningslijst
Hoe signaleer je gezondheidsproblemen bij de complexe doelgroep patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen (EPA), die vaak ook te maken hebben met verslavingsproblematiek? De Utrechtse Somatische Screeningslijst (USS) is speciaal ontwikkeld voor de vaak zorg mijdende EPA-patiënten, die nauwelijks bij de huisarts in beeld zijn. Met de USS kunnen eenvoudig en systematisch somatische aandoeningen in kaart worden gebracht, zodat preventieve maatregelen of behandeling ingezet...
Lees het artikelStoornis in het gebruik van benzodiazepinen
In dit artikel wordt beschreven wat suïcidaal gedrag is, hoe het ontstaat en welke indicatoren er zijn. De multidisciplinaire richtlijn Diagnostiek en behandeling van suïcidaal gedrag (2012) beveelt de CASE-methodiek aan om de suïcidaliteit op structurele wijze te inventariseren en de belangrijkste risico- en beschermende factoren in kaart te brengen.
Lees het artikelTheraplay® bij verstoorde ouderkindrelatie
Binnen de GGZ is in veel gezinnen de ouder-kindinteractie verstoord geraakt. Theraplay® is een vorm van psychotherapie voor kinderen en hun ouders, gericht op de versterking van hun onderlinge band, het vergroten van de ouderlijke sensitiviteit, het verbeteren van de ouder-kindinteractie, het verbeteren van de emotie- en gedragsregulatie en het verminderen van lichamelijke spanning. Het is een speelse behandelvorm waarbij de gezonde ouderkindinteractie als...
Lees het artikelFACT-schaal Jeugd herzien
Flexible Assertive Community Treatment (FACT) kent zijn oorsprong in de behandeling van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) en de eerste modelgetrouwheidsschalen waren op die doelgroep van toepassing. Een eerste modelbeschrijving en modelgetrouwheidsschaal voor jeugdigen met complexe (psychiatrische) problematiek ontstond in 2014. De recente transitie van het sociaal domein, de introductie van de Jeugdwet en de transformatie van de GGZ maakten een...
Lees het artikelIndividuele Plaatsing en Steun (IPS)
Mensen met ernstige psychische aandoeningen ervaren vaak moeilijkheden bij het verkrijgen en behouden van regulier werk. Individuele Plaatsing en Steun (IPS) is een effectief bewezen methode, waarbij wordt gewerkt vanuit de wensen en mogelijkheden van de cliënt. De IPStrajectbegeleider begeleidt de cliënt naar een werkplek en traint naar aanleiding van concrete werkervaringen.
Lees het artikelVeilig gebruik van het risicovolle lithium
Lithium is een geneesmiddel dat wordt toegepast bij bipolaire stoornissen. Aan het gebruik van lithium is een aantal nadelen verbonden, waaronder de bijwerkingen, interacties met andere geneesmiddelen en de kans op een overdosering. Lithium is een middel met een smalle therapeutische breedte, waardoor relatief snel een gevaarlijk hoge bloedspiegel, oftewel intoxicatie, kan ontstaan. Het herkennen van bijwerkingen en de symptomen van een intoxicatie en op de hoogte zijn van de risicofactoren...
Lees het artikelWellness Recovery Action Plan
Wellness Recovery Action Plan (WRAP) is een zelfhulpinstrument dat voor iedereen geschikt is. Het is ontstaan uit en geworteld in de principes van zelfbepaling en herstel van welbevinden. Deelnemers hebben minder behoefte aan reguliere zorg en maken hiervan minder gebruik. Ze ervaren met WRAP minder psychische klachten, een groter gevoel van hoop en een toegenomen kwaliteit van leven.
Lees het artikelADHD: een introductie
ADHD komt vaak voor en is een complexe aandoening met uiteenlopende kenmerken en heeft invloed op verschillende levensgebieden. ADHD gaat vaak gepaard met andere stoornissen. Herkennen en signaleren van mogelijke symptomen van ADHD is belangrijk om tijdig te verwijzen voor diagnostiek en behandeling te starten om verergering van problemen te voorkomen.
Lees het artikelZelfzorg bij complexe traumagerelateerde stoornissen
Voor mensen met een (complexe) posttraumatische stressstoornis (CPTSS) en/of een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) is zelfzorg niet vanzelfsprekend. Terwijl vele mensen niet hoeven na te denken bij zelfzorg, is het voor deze doelgroep een zeer complexe handeling. Zo bestaat douchen uit: jezelf uitkleden, aanraken en wassen. En tandenpoetsen uit: iets in je mond hebben, wat beweegt en smaakt. Deze handelingen kunnen traumatische herinneringen oproepen, wat regelmatig leidt tot...
Lees het artikelMictiestoornissen door antipsychotica
De term mictiestoornissen omvat diverse aandoeningen met veel verschillende oorzaken die zowel geslachts- als leeftijdsgebonden kunnen zijn. Het proces van blaasvulling en -lediging is zeer complex en nog niet geheel opgehelderd. Antipsychotica kunnen het proces door blokkade van receptoren negatief beïnvloeden. Herstel In het papieren tijdschrift is er bij het artikel wat fout gegaan bij de plaatsing en bijschriften van de illustraties op pagina 37 en 38. Dat is inmiddels op deze...
Lees het artikelTerugval te lijf met de Smart Alert
Een stemmingsstoornis is doorgaans niet een eenmalige gebeurtenis, in de meeste gevallen volgt er na een eerste episode na enige tijd een terugval. Om zo’n terugval te herkennen en zo snel mogelijk te kunnen bijsturen, wordt er in de behandeling gebruikgemaakt van een signaleringsplan dat mensen helpt inzicht te krijgen in hun eigen risicofactoren en in interventies die op zo’n moment passend kunnen zijn. Op basis van wetenschappelijke inzichten in deze...
Lees het artikelKR8 zet psychosegevoelige mensen weer in hun kracht
KR8® (spreek uit: ‘KRACHT’) is een herstelgericht programma, dat deel uitmaakt van behandeling binnen de ambulante GGZ/FACT. KR8 is een gestructureerde, methodische interventie met wekelijkse groepsbijeenkomsten en een programmaduur van zes tot negen maanden. Het programma is ontwikkeld voor mensen met een psychosegevoeligheid. Het is een onderdeel van hun behandeling in de specialistische GGZ.
Lees het artikelKetamine als antidepressivum
De depressieve stoornis is een van de belangrijkste oorzaken van ziektelast met grote gevolgen voor patiënt en omgeving. Ondanks verschillende behandelmogelijkheden zijn depressies vaak chronisch of recidiverend. Bij een derde van de patiënten werken de huidige behandelmethoden onvoldoende (therapieresistente depressies); daarom is er een grote behoefte aan nieuwe behandelopties. Het onderzoek naar ketamine is daarbij hoopgevend.
Lees het artikelEsketamine bij therapieresistente depressie
Voor patiënten met therapieresistente depressie die niet hebben gereageerd op minstens twee soorten antidepressieve medicijnen en een augmentatiestrategie (middelen toevoegen die een extra effect op de medicatie als doel hebben) met lithium of een antipsychoticum, is er een mogelijkheid voor behandeling met esketamine neusspray. In dit artikel gaan we onder andere in op de werking van esketamine, de indicatie om het middel te gebruiken, de praktische stappen bij het starten met de...
Lees het artikel